| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पेतवत्थु-अट्ठकथा • Petavatthu-aṭṭhakathā |
८. गूथखादकपेतवत्थुवण्णना
8. Gūthakhādakapetavatthuvaṇṇanā
गूथकूपतो उग्गन्त्वाति इदं सत्थरि जेतवने विहरन्ते एकं गूथखादकपेतं आरम्भ वुत्तं। सावत्थिया किर अविदूरे अञ्ञतरस्मिं गामके एको कुटुम्बिको अत्तनो कुलूपकं भिक्खुं उद्दिस्स विहारं कारेसि। तत्थ नानाजनपदतो भिक्खू आगन्त्वा पटिवसिंसु। ते दिस्वा मनुस्सा पसन्नचित्ता पणीतेन पच्चयेन उपट्ठहिंसु। कुलूपको भिक्खु तं असहमानो इस्सापकतो हुत्वा तेसं भिक्खूनं दोसं वदन्तो कुटुम्बिकं उज्झापेसि। कुटुम्बिको ते भिक्खू कुलूपकञ्च परिभवन्तो परिभासि। अथ कुलूपको कालं कत्वा तस्मिंयेव विहारे वच्चकुटियं पेतो हुत्वा निब्बत्ति, कुटुम्बिको पन कालं कत्वा तस्सेव उपरि पेतो हुत्वा निब्बत्ति। अथायस्मा महामोग्गल्लानो तं दिस्वा पुच्छन्तो –
Gūthakūpatouggantvāti idaṃ satthari jetavane viharante ekaṃ gūthakhādakapetaṃ ārambha vuttaṃ. Sāvatthiyā kira avidūre aññatarasmiṃ gāmake eko kuṭumbiko attano kulūpakaṃ bhikkhuṃ uddissa vihāraṃ kāresi. Tattha nānājanapadato bhikkhū āgantvā paṭivasiṃsu. Te disvā manussā pasannacittā paṇītena paccayena upaṭṭhahiṃsu. Kulūpako bhikkhu taṃ asahamāno issāpakato hutvā tesaṃ bhikkhūnaṃ dosaṃ vadanto kuṭumbikaṃ ujjhāpesi. Kuṭumbiko te bhikkhū kulūpakañca paribhavanto paribhāsi. Atha kulūpako kālaṃ katvā tasmiṃyeva vihāre vaccakuṭiyaṃ peto hutvā nibbatti, kuṭumbiko pana kālaṃ katvā tasseva upari peto hutvā nibbatti. Athāyasmā mahāmoggallāno taṃ disvā pucchanto –
७६६.
766.
‘‘गूथकूपतो उग्गन्त्वा, को न दीनो पतिट्ठसि।
‘‘Gūthakūpato uggantvā, ko na dīno patiṭṭhasi;
निस्संसयं पापकम्मन्तो, किं नु सद्दहसे तुव’’न्ति॥ –
Nissaṃsayaṃ pāpakammanto, kiṃ nu saddahase tuva’’nti. –
गाथमाह। तं सुत्वा पेतो –
Gāthamāha. Taṃ sutvā peto –
७६७.
767.
‘‘अहं भदन्ते पेतोम्हि, दुग्गतो यमलोकिको।
‘‘Ahaṃ bhadante petomhi, duggato yamalokiko;
पापकम्मं करित्वान, पेतलोकं इतो गतो’’ति॥ –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gato’’ti. –
गाथाय अत्तानं आचिक्खि। अथ नं थेरो –
Gāthāya attānaṃ ācikkhi. Atha naṃ thero –
७६८.
768.
‘‘किं नु कायेन वाचाय, मनसा दुक्कटं कतं।
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
किस्सकम्मविपाकेन, इदं दुक्खं निगच्छसी’’ति॥ –
Kissakammavipākena, idaṃ dukkhaṃ nigacchasī’’ti. –
गाथाय तेन कतकम्मं पुच्छि। सो पेतो –
Gāthāya tena katakammaṃ pucchi. So peto –
७६९.
769.
‘‘अहु आवासिको मय्हं, इस्सुकी कुलमच्छरी।
‘‘Ahu āvāsiko mayhaṃ, issukī kulamaccharī;
अज्झासितो मय्हं घरे, कदरियो परिभासको॥
Ajjhāsito mayhaṃ ghare, kadariyo paribhāsako.
७७०.
770.
‘‘तस्साहं वचनं सुत्वा, भिक्खवो परिभासिसं।
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhikkhavo paribhāsisaṃ;
तस्सकम्मविपाकेन, पेतलोकं इतो गतो’’ति॥ –
Tassakammavipākena, petalokaṃ ito gato’’ti. –
द्वीहि गाथाहि अत्तना कतकम्मं कथेसि।
Dvīhi gāthāhi attanā katakammaṃ kathesi.
७६९. तत्थ अहु आवासिको मय्हन्ति मय्हं आवासे मया कतविहारे एको भिक्खु आवासिको निबद्धवसनको अहोसि। अज्झासितो मय्हं घरेति कुलूपकभावेन मम गेहे तण्हाभिनिवेसवसेन अभिनिविट्ठो।
769. Tattha ahu āvāsiko mayhanti mayhaṃ āvāse mayā katavihāre eko bhikkhu āvāsiko nibaddhavasanako ahosi. Ajjhāsito mayhaṃ ghareti kulūpakabhāvena mama gehe taṇhābhinivesavasena abhiniviṭṭho.
७७०. तस्साति तस्स कुलूपकभिक्खुस्स। भिक्खवोति भिक्खू। परिभासिसन्ति अक्कोसिं। पेतलोकं इतो गतोति इमिना आकारेन पेतयोनिं उपगतो पेतभूतो।
770.Tassāti tassa kulūpakabhikkhussa. Bhikkhavoti bhikkhū. Paribhāsisanti akkosiṃ. Petalokaṃ ito gatoti iminā ākārena petayoniṃ upagato petabhūto.
तं सुत्वा थेरो इतरस्स गतिं पुच्छन्तो –
Taṃ sutvā thero itarassa gatiṃ pucchanto –
७७१.
771.
‘‘अमित्तो मित्तवण्णेन, यो ते आसि कुलूपको।
‘‘Amitto mittavaṇṇena, yo te āsi kulūpako;
कायस्स भेदा दुप्पञ्ञो, किं नु पेच्च गतिं गतो’’ति॥ –
Kāyassa bhedā duppañño, kiṃ nu pecca gatiṃ gato’’ti. –
गाथमाह। तत्थ मित्तवण्णेनाति मित्तपटिरूपेन मित्तपटिरूपताय।
Gāthamāha. Tattha mittavaṇṇenāti mittapaṭirūpena mittapaṭirūpatāya.
पुन पेतो थेरस्स तमत्थं आचिक्खन्तो –
Puna peto therassa tamatthaṃ ācikkhanto –
७७२.
772.
‘‘तस्सेवाहं पापकम्मस्स, सीसे तिट्ठामि मत्थके।
‘‘Tassevāhaṃ pāpakammassa, sīse tiṭṭhāmi matthake;
सो च परविसयं पत्तो, ममेव परिचारको॥
So ca paravisayaṃ patto, mameva paricārako.
७७३.
773.
‘‘यं भदन्ते हदन्तञ्ञे, एतं मे होति भोजनं।
‘‘Yaṃ bhadante hadantaññe, etaṃ me hoti bhojanaṃ;
अहञ्च खो यं हदामि, एतं सो उपजीवती’’ति॥ – गाथाद्वयमाह।
Ahañca kho yaṃ hadāmi, etaṃ so upajīvatī’’ti. – gāthādvayamāha;
७७२. तत्थ तस्सेवाति तस्सेव मय्हं पुब्बे कुलूपकभिक्खुभूतस्स पेतस्स। पापकम्मस्साति पापसमाचारस्स। सीसे तिट्ठामि मत्थकेति सीसे तिट्ठामि, तिट्ठन्तो च मत्थके एव तिट्ठामि, न सीसप्पमाणे आकासेति अत्थो। परविसयं पत्तोति मनुस्सलोकं उपादाय परविसयभूतं पेत्तिविसयं पत्तो। ममेवाति मय्हं एव परिचारको अहोसीति वचनसेसो।
772. Tattha tassevāti tasseva mayhaṃ pubbe kulūpakabhikkhubhūtassa petassa. Pāpakammassāti pāpasamācārassa. Sīse tiṭṭhāmi matthaketi sīse tiṭṭhāmi, tiṭṭhanto ca matthake eva tiṭṭhāmi, na sīsappamāṇe ākāseti attho. Paravisayaṃ pattoti manussalokaṃ upādāya paravisayabhūtaṃ pettivisayaṃ patto. Mamevāti mayhaṃ eva paricārako ahosīti vacanaseso.
७७३. यं भदन्ते हदन्तञ्ञेति भदन्ते, अय्य महामोग्गलान, तस्सं वच्चकुटियं यं अञ्ञे उहदन्ति वच्चं ओस्सजन्ति। एतं मे होति भोजनन्ति एतं वच्चं मय्हं दिवसे दिवसे भोजनं होति। यं हदामीति तं पन वच्चं खादित्वा यम्पहं वच्चं करोमि। एतं सो उपजीवतीति एतं मम वच्चं सो कुलूपकपेतो दिवसे दिवसे खादनवसेन उपजीवति, अत्तभावं यापेतीति अत्थो।
773.Yaṃ bhadante hadantaññeti bhadante, ayya mahāmoggalāna, tassaṃ vaccakuṭiyaṃ yaṃ aññe uhadanti vaccaṃ ossajanti. Etaṃ me hoti bhojananti etaṃ vaccaṃ mayhaṃ divase divase bhojanaṃ hoti. Yaṃ hadāmīti taṃ pana vaccaṃ khāditvā yampahaṃ vaccaṃ karomi. Etaṃ so upajīvatīti etaṃ mama vaccaṃ so kulūpakapeto divase divase khādanavasena upajīvati, attabhāvaṃ yāpetīti attho.
तेसु कुटुम्बिको पेसले भिक्खू ‘‘एवं आहारपरिभोगतो वरं तुम्हाकं गूथखादन’’न्ति अक्कोसि। कुलूपको पन कुटुम्बिकम्पि तथावचने समादपेत्वा सयं तथा अक्कोसि, तेनस्स ततोपि पटिकुट्ठतरा जीविका अहोसि। आयस्मा महामोग्गल्लानो तं पवत्तिं भगवतो आरोचेसि। भगवा तमत्थं अट्ठुप्पत्तिं कत्वा उपवादे आदीनवं दस्सेत्वा सम्पत्तपरिसाय धम्मं देसेसि। सा देसना महाजनस्स सात्थिका अहोसीति।
Tesu kuṭumbiko pesale bhikkhū ‘‘evaṃ āhāraparibhogato varaṃ tumhākaṃ gūthakhādana’’nti akkosi. Kulūpako pana kuṭumbikampi tathāvacane samādapetvā sayaṃ tathā akkosi, tenassa tatopi paṭikuṭṭhatarā jīvikā ahosi. Āyasmā mahāmoggallāno taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā upavāde ādīnavaṃ dassetvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
गूथखादकपेतवत्थुवण्णना निट्ठिता।
Gūthakhādakapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / पेतवत्थुपाळि • Petavatthupāḷi / ८. गूथखादकपेतवत्थु • 8. Gūthakhādakapetavatthu
