Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౭. హాలిద్దికానిసుత్తం
7. Hāliddikānisuttaṃ
౧౩౦. ఏకం సమయం ఆయస్మా మహాకచ్చానో అవన్తీసు విహరతి కురరఘరే 1 పపాతే 2 పబ్బతే. అథ ఖో హాలిద్దికాని 3 గహపతి యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమి…పే॰… ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో హాలిద్దికాని గహపతి ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతదవోచ – ‘‘వుత్తమిదం, భన్తే, భగవతా – ‘ధాతునానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి ఫస్సనానత్తం; ఫస్సనానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి వేదనానానత్త’న్తి. కథం ను ఖో, భన్తే, ధాతునానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి ఫస్సనానత్తం; ఫస్సనానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి వేదనానానత్త’’న్తి? ‘‘ఇధ, గహపతి, భిక్ఖు చక్ఖునా రూపం దిస్వా ‘మనాపం ఇత్థేత’న్తి పజానాతి చక్ఖువిఞ్ఞాణం సుఖవేదనియఞ్చ 4. ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖా వేదనా. చక్ఖునా ఖో పనేవ 5 రూపం దిస్వా ‘అమనాపం ఇత్థేత’న్తి పజానాతి చక్ఖువిఞ్ఞాణం దుక్ఖవేదనియఞ్చ. ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి దుక్ఖా వేదనా. చక్ఖునా ఖో పనేవ రూపం దిస్వా ‘ఉపేక్ఖాట్ఠానియం 6 ఇత్థేత’న్తి పజానాతి చక్ఖువిఞ్ఞాణం అదుక్ఖమసుఖవేదనియఞ్చ. ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి అదుక్ఖమసుఖా వేదనా.
130. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare 7 papāte 8 pabbate. Atha kho hāliddikāni 9 gahapati yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho hāliddikāni gahapati āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘vuttamidaṃ, bhante, bhagavatā – ‘dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’nti. Kathaṃ nu kho, bhante, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti? ‘‘Idha, gahapati, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ sukhavedaniyañca 10. Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Cakkhunā kho paneva 11 rūpaṃ disvā ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ 12 ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
‘‘పున చపరం, గహపతి, భిక్ఖు సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ ‘మనాపం ఇత్థేత’న్తి పజానాతి మనోవిఞ్ఞాణం సుఖవేదనియఞ్చ . ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖా వేదనా. మనసా ఖో పనేవ ధమ్మం విఞ్ఞాయ ‘అమనాపం ఇత్థేత’న్తి పజానాతి మనోవిఞ్ఞాణం దుక్ఖవేదనియఞ్చ. ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి దుక్ఖా వేదనా. మనసా ఖో పనేవ ధమ్మం విఞ్ఞాయ ‘ఉపేక్ఖాట్ఠానియం ఇత్థేత’న్తి పజానాతి మనోవిఞ్ఞాణం అదుక్ఖమసుఖవేదనియఞ్చ. ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి అదుక్ఖమసుఖా వేదనా. ఏవం ఖో, గహపతి, ధాతునానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి ఫస్సనానత్తం; ఫస్సనానత్తం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి వేదనానానత్త’’న్తి. సత్తమం.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, bhikkhu sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ sukhavedaniyañca . Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Evaṃ kho, gahapati, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౭-౮. హాలిద్దికానిసుత్తాదివణ్ణనా • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౭-౮. హాలిద్దికానిసుత్తాదివణ్ణనా • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā