| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. ហាលិទ្ទិកានិសុត្តំ
7. Hāliddikānisuttaṃ
១៣០. ឯកំ សមយំ អាយស្មា មហាកច្ចានោ អវន្តីសុ វិហរតិ កុររឃរេ 1 បបាតេ 2 បព្ពតេ។ អថ ខោ ហាលិទ្ទិកានិ 3 គហបតិ យេនាយស្មា មហាកច្ចានោ តេនុបសង្កមិ…បេ.… ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ហាលិទ្ទិកានិ គហបតិ អាយស្មន្តំ មហាកច្ចានំ ឯតទវោច – ‘‘វុត្តមិទំ, ភន្តេ, ភគវតា – ‘ធាតុនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ផស្សនានត្តំ; ផស្សនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ វេទនានានត្ត’ន្តិ។ កថំ នុ ខោ, ភន្តេ, ធាតុនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ផស្សនានត្តំ; ផស្សនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ វេទនានានត្ត’’ន្តិ? ‘‘ឥធ, គហបតិ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា ‘មនាបំ ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណំ សុខវេទនិយញ្ច 4។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ សុខា វេទនា។ ចក្ខុនា ខោ បនេវ 5 រូបំ ទិស្វា ‘អមនាបំ ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ទុក្ខវេទនិយញ្ច។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ទុក្ខា វេទនា។ ចក្ខុនា ខោ បនេវ រូបំ ទិស្វា ‘ឧបេក្ខាដ្ឋានិយំ 6 ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណំ អទុក្ខមសុខវេទនិយញ្ច។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ អទុក្ខមសុខា វេទនា។
130. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare 7 papāte 8 pabbate. Atha kho hāliddikāni 9 gahapati yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho hāliddikāni gahapati āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘vuttamidaṃ, bhante, bhagavatā – ‘dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’nti. Kathaṃ nu kho, bhante, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti? ‘‘Idha, gahapati, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ sukhavedaniyañca 10. Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Cakkhunā kho paneva 11 rūpaṃ disvā ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ 12 ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
‘‘បុន ចបរំ, គហបតិ, ភិក្ខុ សោតេន សទ្ទំ សុត្វា…បេ.… ឃានេន គន្ធំ ឃាយិត្វា…បេ.… ជិវ្ហាយ រសំ សាយិត្វា…បេ.… កាយេន ផោដ្ឋព្ពំ ផុសិត្វា…បេ.… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ ‘មនាបំ ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ មនោវិញ្ញាណំ សុខវេទនិយញ្ច ។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ សុខា វេទនា។ មនសា ខោ បនេវ ធម្មំ វិញ្ញាយ ‘អមនាបំ ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ មនោវិញ្ញាណំ ទុក្ខវេទនិយញ្ច។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ទុក្ខា វេទនា។ មនសា ខោ បនេវ ធម្មំ វិញ្ញាយ ‘ឧបេក្ខាដ្ឋានិយំ ឥត្ថេត’ន្តិ បជានាតិ មនោវិញ្ញាណំ អទុក្ខមសុខវេទនិយញ្ច។ ផស្សំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ អទុក្ខមសុខា វេទនា។ ឯវំ ខោ, គហបតិ, ធាតុនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ផស្សនានត្តំ; ផស្សនានត្តំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ វេទនានានត្ត’’ន្តិ។ សត្តមំ។
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, bhikkhu sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ sukhavedaniyañca . Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Evaṃ kho, gahapati, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧-៨. ហាលិទ្ទិកានិសុត្តាទិវណ្ណនា • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧-៨. ហាលិទ្ទិកានិសុត្តាទិវណ្ណនា • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā
