| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
7. හාලිද්‌දිකානිසුත්‌තං
7. Hāliddikānisuttaṃ
130. එකං සමයං ආයස්‌මා මහාකච්‌චානො අවන්‌තීසු විහරති කුරරඝරෙ 1 පපාතෙ 2 පබ්‌බතෙ. අථ ඛො හාලිද්‌දිකානි 3 ගහපති යෙනායස්‌මා මහාකච්‌චානො තෙනුපසඞ්‌කමි…පෙ.… එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො හාලිද්‌දිකානි ගහපති ආයස්‌මන්‌තං මහාකච්‌චානං එතදවොච – ‘‘වුත්‌තමිදං, භන්‌තෙ, භගවතා – ‘ධාතුනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති ඵස්‌සනානත්‌තං; ඵස්‌සනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති වෙදනානානත්‌ත’න්‌ති. කථං නු ඛො, භන්‌තෙ, ධාතුනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති ඵස්‌සනානත්‌තං; ඵස්‌සනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති වෙදනානානත්‌ත’’න්‌ති? ‘‘ඉධ, ගහපති, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා ‘මනාපං ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං සුඛවෙදනියඤ්‌ච 4. ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛා වෙදනා. චක්‌ඛුනා ඛො පනෙව 5 රූපං දිස්‌වා ‘අමනාපං ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං දුක්‌ඛවෙදනියඤ්‌ච. ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති දුක්‌ඛා වෙදනා. චක්‌ඛුනා ඛො පනෙව රූපං දිස්‌වා ‘උපෙක්‌ඛාට්‌ඨානියං 6 ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අදුක්‌ඛමසුඛවෙදනියඤ්‌ච. ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා.
130. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare 7 papāte 8 pabbate. Atha kho hāliddikāni 9 gahapati yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho hāliddikāni gahapati āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘vuttamidaṃ, bhante, bhagavatā – ‘dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’nti. Kathaṃ nu kho, bhante, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti? ‘‘Idha, gahapati, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ sukhavedaniyañca 10. Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Cakkhunā kho paneva 11 rūpaṃ disvā ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ 12 ittheta’nti pajānāti cakkhuviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
‘‘පුන චපරං, ගහපති, භික්‌ඛු සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය ‘මනාපං ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති මනොවිඤ්‌ඤාණං සුඛවෙදනියඤ්‌ච . ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛා වෙදනා. මනසා ඛො පනෙව ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය ‘අමනාපං ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති මනොවිඤ්‌ඤාණං දුක්‌ඛවෙදනියඤ්‌ච. ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති දුක්‌ඛා වෙදනා. මනසා ඛො පනෙව ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය ‘උපෙක්‌ඛාට්‌ඨානියං ඉත්‌ථෙත’න්‌ති පජානාති මනොවිඤ්‌ඤාණං අදුක්‌ඛමසුඛවෙදනියඤ්‌ච. ඵස්‌සං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා. එවං ඛො, ගහපති, ධාතුනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති ඵස්‌සනානත්‌තං; ඵස්‌සනානත්‌තං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති වෙදනානානත්‌ත’’න්‌ති. සත්‌තමං.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, bhikkhu sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya ‘manāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ sukhavedaniyañca . Phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘amanāpaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ dukkhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya ‘upekkhāṭṭhāniyaṃ ittheta’nti pajānāti manoviññāṇaṃ adukkhamasukhavedaniyañca. Phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Evaṃ kho, gahapati, dhātunānattaṃ paṭicca uppajjati phassanānattaṃ; phassanānattaṃ paṭicca uppajjati vedanānānatta’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7-8. හාලිද්‌දිකානිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 7-8. හාලිද්‌දිකානිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 7-8. Hāliddikānisuttādivaṇṇanā
