Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    హానభాగియచతుక్కనిద్దేసవణ్ణనా

    Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā

    ౩౦. ఇదాని యస్మా హానభాగియాదితా ఏకేకస్సేవ సమాధిస్స అవత్థాభేదేన హోతి, తస్మా హానభాగియచతుక్కం ఏకతోయేవ నిద్దిట్ఠం. తత్థ పఠమస్స ఝానస్స లాభిన్తి పఠమస్స ఝానస్స లాభినో . సామిఅత్థే ఉపయోగవచనం. లాభో సచ్ఛికిరియా అస్స అత్థీతి లాభీతి వుచ్చతి. కామసహగతాతి ఏత్థ సహగతసద్దస్స ఆరమ్మణత్థో అధిప్పేతో, వత్థుకామకిలేసకామారమ్మణాతి అత్థో. సఞ్ఞామనసికారాతి జవనసఞ్ఞా చ తదావజ్జనమనసికారో చ, సఞ్ఞాసమ్పయుత్తమనసికారోపి వట్టతి. సముదాచరన్తీతి పవత్తన్తి. ధమ్మోతి పఠమజ్ఝానధమ్మో. ఝానా పరిహాయన్తో తీహి కారణేహి పరిహాయతి కిలేససముదాచారేన వా అసప్పాయకిరియాయ వా అననుయోగేన వా. కిలేససముదాచారేన పరిహాయన్తో సీఘం పరిహాయతి, కమ్మారామతాభస్సారామతానిద్దారామతాసఙ్గణికారామతానుయోగవసేన అసప్పాయకిరియాయ పరిహాయన్తో దన్ధం పరిహాయతి, గేలఞ్ఞపచ్చయవేకల్లాదినా పలిబోధేన అభిక్ఖణం అసమాపజ్జన్తో అననుయోగేన పరిహాయన్తోపి దన్ధం పరిహాయతి. ఇధ పన బలవకారణమేవ దస్సేన్తో కిలేససముదాచారమేవాహ. దుతియజ్ఝానాదీహి పన పరిహాయన్తో హేట్ఠిమహేట్ఠిమజ్ఝాననికన్తిసముదాచారేనపి పరిహాయతి. కిత్తావతా పరిహీనో హోతీతి? యదా న సక్కోతి సమాపజ్జితుం, ఏత్తావతా పరిహీనో హోతీతి. తదనుధమ్మతాతి అనుపవత్తో ధమ్మో అనుధమ్మో, ఝానం అధికం కత్వా పవత్తస్స నికన్తిధమ్మస్సేతం అధివచనం. అనుధమ్మో ఏవ అనుధమ్మతా, తస్స ఝానస్స అనుధమ్మతా తదనుధమ్మతా. సతీతి నికన్తి. సన్తిట్ఠతీతి పతిట్ఠాతి . తం పఠమజ్ఝానం అనువత్తమానా నికన్తి పవత్తతీతి వుత్తం హోతి. అవితక్కసహగతాతి దుతియజ్ఝానారమ్మణా. తఞ్హి నత్థేత్థ వితక్కోతి అవితక్కన్తి వుచ్చతి. నిబ్బిదాసహగతాతి విపస్సనారమ్మణా. సా హి సఙ్ఖారేసు నిబ్బిన్దనతో నిబ్బిదాతి వుచ్చతి. ‘‘నిబ్బిన్దం విరజ్జతీ’’తి (మహావ॰ ౨౩; సం॰ ని॰ ౩.౬౧) హి వుత్తం. విరాగూపసంహితాతి అరియమగ్గపటిసఞ్ఞుత్తా విపస్సనా. విపస్సనా హి సిఖాప్పత్తా మగ్గవుట్ఠానం పాపేతి. తస్మా విపస్సనారమ్మణా సఞ్ఞామనసికారా ‘‘విరాగూపసంహితా’’తి వుచ్చన్తి, ‘‘విరాగా విముచ్చతీ’’తి హి వుత్తం.

    30. Idāni yasmā hānabhāgiyāditā ekekasseva samādhissa avatthābhedena hoti, tasmā hānabhāgiyacatukkaṃ ekatoyeva niddiṭṭhaṃ. Tattha paṭhamassa jhānassa lābhinti paṭhamassa jhānassa lābhino . Sāmiatthe upayogavacanaṃ. Lābho sacchikiriyā assa atthīti lābhīti vuccati. Kāmasahagatāti ettha sahagatasaddassa ārammaṇattho adhippeto, vatthukāmakilesakāmārammaṇāti attho. Saññāmanasikārāti javanasaññā ca tadāvajjanamanasikāro ca, saññāsampayuttamanasikāropi vaṭṭati. Samudācarantīti pavattanti. Dhammoti paṭhamajjhānadhammo. Jhānā parihāyanto tīhi kāraṇehi parihāyati kilesasamudācārena vā asappāyakiriyāya vā ananuyogena vā. Kilesasamudācārena parihāyanto sīghaṃ parihāyati, kammārāmatābhassārāmatāniddārāmatāsaṅgaṇikārāmatānuyogavasena asappāyakiriyāya parihāyanto dandhaṃ parihāyati, gelaññapaccayavekallādinā palibodhena abhikkhaṇaṃ asamāpajjanto ananuyogena parihāyantopi dandhaṃ parihāyati. Idha pana balavakāraṇameva dassento kilesasamudācāramevāha. Dutiyajjhānādīhi pana parihāyanto heṭṭhimaheṭṭhimajjhānanikantisamudācārenapi parihāyati. Kittāvatā parihīno hotīti? Yadā na sakkoti samāpajjituṃ, ettāvatā parihīno hotīti. Tadanudhammatāti anupavatto dhammo anudhammo, jhānaṃ adhikaṃ katvā pavattassa nikantidhammassetaṃ adhivacanaṃ. Anudhammo eva anudhammatā, tassa jhānassa anudhammatā tadanudhammatā. Satīti nikanti. Santiṭṭhatīti patiṭṭhāti . Taṃ paṭhamajjhānaṃ anuvattamānā nikanti pavattatīti vuttaṃ hoti. Avitakkasahagatāti dutiyajjhānārammaṇā. Tañhi natthettha vitakkoti avitakkanti vuccati. Nibbidāsahagatāti vipassanārammaṇā. Sā hi saṅkhāresu nibbindanato nibbidāti vuccati. ‘‘Nibbindaṃ virajjatī’’ti (mahāva. 23; saṃ. ni. 3.61) hi vuttaṃ. Virāgūpasaṃhitāti ariyamaggapaṭisaññuttā vipassanā. Vipassanā hi sikhāppattā maggavuṭṭhānaṃ pāpeti. Tasmā vipassanārammaṇā saññāmanasikārā ‘‘virāgūpasaṃhitā’’ti vuccanti, ‘‘virāgā vimuccatī’’ti hi vuttaṃ.

    వితక్కసహగతాతి వితక్కవసేన పఠమజ్ఝానారమ్మణా. ఉపేక్ఖాసుఖసహగతాతి తత్రమజ్ఝత్తుపేక్ఖాయ చ సుఖవేదనాయ చ వసేన తతియజ్ఝానారమ్మణా. పీతిసుఖసహగతాతి పీతియా చ సుఖవేదనాయ చ వసేన దుతియజ్ఝానారమ్మణా. అదుక్ఖమసుఖసహగతాతి ఉపేక్ఖావేదనావసేన చతుత్థజ్ఝానారమ్మణా. సా హి వేదనా న దుక్ఖా న సుఖాతి అదుక్ఖమసుఖాతి వుచ్చతి , మ-కారో పనేత్థ పదసన్ధివసేన వుత్తో. రూపసహగతాతి రూపజ్ఝానారమ్మణా. నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనే ఠితస్స హానభాగియఠితిభాగియనిబ్బేధభాగియత్తేసు విజ్జమానేసుపి విసేసభాగియత్తాభావా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం న నిద్దిట్ఠం. సబ్బోపి చేస లోకియో సమాధి పమాదవిహారిస్స ముదిన్ద్రియస్స హానభాగియో హోతి, అప్పమాదవిహారిస్స ముదిన్ద్రియస్స ఠితిభాగియో హోతి, తణ్హాచరితస్స తిక్ఖిన్ద్రియస్స విసేసభాగియో హోతి, దిట్ఠిచరితస్స తిక్ఖిన్ద్రియస్స నిబ్బేధభాగియో హోతీతి వుచ్చతి.

    Vitakkasahagatāti vitakkavasena paṭhamajjhānārammaṇā. Upekkhāsukhasahagatāti tatramajjhattupekkhāya ca sukhavedanāya ca vasena tatiyajjhānārammaṇā. Pītisukhasahagatāti pītiyā ca sukhavedanāya ca vasena dutiyajjhānārammaṇā. Adukkhamasukhasahagatāti upekkhāvedanāvasena catutthajjhānārammaṇā. Sā hi vedanā na dukkhā na sukhāti adukkhamasukhāti vuccati , ma-kāro panettha padasandhivasena vutto. Rūpasahagatāti rūpajjhānārammaṇā. Nevasaññānāsaññāyatane ṭhitassa hānabhāgiyaṭhitibhāgiyanibbedhabhāgiyattesu vijjamānesupi visesabhāgiyattābhāvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ na niddiṭṭhaṃ. Sabbopi cesa lokiyo samādhi pamādavihārissa mudindriyassa hānabhāgiyo hoti, appamādavihārissa mudindriyassa ṭhitibhāgiyo hoti, taṇhācaritassa tikkhindriyassa visesabhāgiyo hoti, diṭṭhicaritassa tikkhindriyassa nibbedhabhāgiyo hotīti vuccati.

    హానభాగియచతుక్కనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౧. సుతమయఞాణనిద్దేసో • 1. Sutamayañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact