Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ಹಾನಭಾಗಿಯಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ

    Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā

    ೩೦. ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಹಾನಭಾಗಿಯಾದಿತಾ ಏಕೇಕಸ್ಸೇವ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಅವತ್ಥಾಭೇದೇನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹಾನಭಾಗಿಯಚತುಕ್ಕಂ ಏಕತೋಯೇವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ತತ್ಥ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭಿನ್ತಿ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭಿನೋ । ಸಾಮಿಅತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಲಾಭೋ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಲಾಭೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಾಮಸಹಗತಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಹಗತಸದ್ದಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮಾರಮ್ಮಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾತಿ ಜವನಸಞ್ಞಾ ಚ ತದಾವಜ್ಜನಮನಸಿಕಾರೋ ಚ, ಸಞ್ಞಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಮನಸಿಕಾರೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಸಮುದಾಚರನ್ತೀತಿ ಪವತ್ತನ್ತಿ। ಧಮ್ಮೋತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಧಮ್ಮೋ। ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋ ತೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪರಿಹಾಯತಿ ಕಿಲೇಸಸಮುದಾಚಾರೇನ ವಾ ಅಸಪ್ಪಾಯಕಿರಿಯಾಯ ವಾ ಅನನುಯೋಗೇನ ವಾ। ಕಿಲೇಸಸಮುದಾಚಾರೇನ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋ ಸೀಘಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಕಮ್ಮಾರಾಮತಾಭಸ್ಸಾರಾಮತಾನಿದ್ದಾರಾಮತಾಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಾನುಯೋಗವಸೇನ ಅಸಪ್ಪಾಯಕಿರಿಯಾಯ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋ ದನ್ಧಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಗೇಲಞ್ಞಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲಾದಿನಾ ಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಅಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅನನುಯೋಗೇನ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋಪಿ ದನ್ಧಂ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಇಧ ಪನ ಬಲವಕಾರಣಮೇವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಿಲೇಸಸಮುದಾಚಾರಮೇವಾಹ। ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದೀಹಿ ಪನ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಹೇಟ್ಠಿಮಜ್ಝಾನನಿಕನ್ತಿಸಮುದಾಚಾರೇನಪಿ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ಪರಿಹೀನೋ ಹೋತೀತಿ? ಯದಾ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಂ, ಏತ್ತಾವತಾ ಪರಿಹೀನೋ ಹೋತೀತಿ। ತದನುಧಮ್ಮತಾತಿ ಅನುಪವತ್ತೋ ಧಮ್ಮೋ ಅನುಧಮ್ಮೋ, ಝಾನಂ ಅಧಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತಸ್ಸ ನಿಕನ್ತಿಧಮ್ಮಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅನುಧಮ್ಮೋ ಏವ ಅನುಧಮ್ಮತಾ, ತಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಅನುಧಮ್ಮತಾ ತದನುಧಮ್ಮತಾ। ಸತೀತಿ ನಿಕನ್ತಿ। ಸನ್ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ । ತಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಅನುವತ್ತಮಾನಾ ನಿಕನ್ತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅವಿತಕ್ಕಸಹಗತಾತಿ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ತಞ್ಹಿ ನತ್ಥೇತ್ಥ ವಿತಕ್ಕೋತಿ ಅವಿತಕ್ಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನಿಬ್ಬಿದಾಸಹಗತಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾರಮ್ಮಣಾ। ಸಾ ಹಿ ಸಙ್ಖಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಿನ್ದನತೋ ನಿಬ್ಬಿದಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ನಿಬ್ಬಿನ್ದಂ ವಿರಜ್ಜತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೩; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೬೧) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ವಿರಾಗೂಪಸಂಹಿತಾತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾ ಹಿ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಾ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಂ ಪಾಪೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನಾರಮ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ‘‘ವಿರಾಗೂಪಸಂಹಿತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ‘‘ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ।

    30. Idāni yasmā hānabhāgiyāditā ekekasseva samādhissa avatthābhedena hoti, tasmā hānabhāgiyacatukkaṃ ekatoyeva niddiṭṭhaṃ. Tattha paṭhamassa jhānassa lābhinti paṭhamassa jhānassa lābhino . Sāmiatthe upayogavacanaṃ. Lābho sacchikiriyā assa atthīti lābhīti vuccati. Kāmasahagatāti ettha sahagatasaddassa ārammaṇattho adhippeto, vatthukāmakilesakāmārammaṇāti attho. Saññāmanasikārāti javanasaññā ca tadāvajjanamanasikāro ca, saññāsampayuttamanasikāropi vaṭṭati. Samudācarantīti pavattanti. Dhammoti paṭhamajjhānadhammo. Jhānā parihāyanto tīhi kāraṇehi parihāyati kilesasamudācārena vā asappāyakiriyāya vā ananuyogena vā. Kilesasamudācārena parihāyanto sīghaṃ parihāyati, kammārāmatābhassārāmatāniddārāmatāsaṅgaṇikārāmatānuyogavasena asappāyakiriyāya parihāyanto dandhaṃ parihāyati, gelaññapaccayavekallādinā palibodhena abhikkhaṇaṃ asamāpajjanto ananuyogena parihāyantopi dandhaṃ parihāyati. Idha pana balavakāraṇameva dassento kilesasamudācāramevāha. Dutiyajjhānādīhi pana parihāyanto heṭṭhimaheṭṭhimajjhānanikantisamudācārenapi parihāyati. Kittāvatā parihīno hotīti? Yadā na sakkoti samāpajjituṃ, ettāvatā parihīno hotīti. Tadanudhammatāti anupavatto dhammo anudhammo, jhānaṃ adhikaṃ katvā pavattassa nikantidhammassetaṃ adhivacanaṃ. Anudhammo eva anudhammatā, tassa jhānassa anudhammatā tadanudhammatā. Satīti nikanti. Santiṭṭhatīti patiṭṭhāti . Taṃ paṭhamajjhānaṃ anuvattamānā nikanti pavattatīti vuttaṃ hoti. Avitakkasahagatāti dutiyajjhānārammaṇā. Tañhi natthettha vitakkoti avitakkanti vuccati. Nibbidāsahagatāti vipassanārammaṇā. Sā hi saṅkhāresu nibbindanato nibbidāti vuccati. ‘‘Nibbindaṃ virajjatī’’ti (mahāva. 23; saṃ. ni. 3.61) hi vuttaṃ. Virāgūpasaṃhitāti ariyamaggapaṭisaññuttā vipassanā. Vipassanā hi sikhāppattā maggavuṭṭhānaṃ pāpeti. Tasmā vipassanārammaṇā saññāmanasikārā ‘‘virāgūpasaṃhitā’’ti vuccanti, ‘‘virāgā vimuccatī’’ti hi vuttaṃ.

    ವಿತಕ್ಕಸಹಗತಾತಿ ವಿತಕ್ಕವಸೇನ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖಸಹಗತಾತಿ ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತುಪೇಕ್ಖಾಯ ಚ ಸುಖವೇದನಾಯ ಚ ವಸೇನ ತತಿಯಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ಪೀತಿಸುಖಸಹಗತಾತಿ ಪೀತಿಯಾ ಚ ಸುಖವೇದನಾಯ ಚ ವಸೇನ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಸಹಗತಾತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾವಸೇನ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ಸಾ ಹಿ ವೇದನಾ ನ ದುಕ್ಖಾ ನ ಸುಖಾತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ , ಮ-ಕಾರೋ ಪನೇತ್ಥ ಪದಸನ್ಧಿವಸೇನ ವುತ್ತೋ। ರೂಪಸಹಗತಾತಿ ರೂಪಜ್ಝಾನಾರಮ್ಮಣಾ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಹಾನಭಾಗಿಯಠಿತಿಭಾಗಿಯನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯತ್ತೇಸು ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸುಪಿ ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯತ್ತಾಭಾವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಸಬ್ಬೋಪಿ ಚೇಸ ಲೋಕಿಯೋ ಸಮಾಧಿ ಪಮಾದವಿಹಾರಿಸ್ಸ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ಹಾನಭಾಗಿಯೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮಾದವಿಹಾರಿಸ್ಸ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ಠಿತಿಭಾಗಿಯೋ ಹೋತಿ, ತಣ್ಹಾಚರಿತಸ್ಸ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯೋ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಚರಿತಸ್ಸ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯೋ ಹೋತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    Vitakkasahagatāti vitakkavasena paṭhamajjhānārammaṇā. Upekkhāsukhasahagatāti tatramajjhattupekkhāya ca sukhavedanāya ca vasena tatiyajjhānārammaṇā. Pītisukhasahagatāti pītiyā ca sukhavedanāya ca vasena dutiyajjhānārammaṇā. Adukkhamasukhasahagatāti upekkhāvedanāvasena catutthajjhānārammaṇā. Sā hi vedanā na dukkhā na sukhāti adukkhamasukhāti vuccati , ma-kāro panettha padasandhivasena vutto. Rūpasahagatāti rūpajjhānārammaṇā. Nevasaññānāsaññāyatane ṭhitassa hānabhāgiyaṭhitibhāgiyanibbedhabhāgiyattesu vijjamānesupi visesabhāgiyattābhāvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ na niddiṭṭhaṃ. Sabbopi cesa lokiyo samādhi pamādavihārissa mudindriyassa hānabhāgiyo hoti, appamādavihārissa mudindriyassa ṭhitibhāgiyo hoti, taṇhācaritassa tikkhindriyassa visesabhāgiyo hoti, diṭṭhicaritassa tikkhindriyassa nibbedhabhāgiyo hotīti vuccati.

    ಹಾನಭಾಗಿಯಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧. ಸುತಮಯಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ • 1. Sutamayañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact