Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā |
హరణకకథావణ్ణనా
Haraṇakakathāvaṇṇanā
౧౧౧. హరణకకథాయం హరణకన్తి వత్థుసామినా హరియమానం. సో చ పాదం అగ్ఘతి, పారాజికమేవాతి ‘‘అన్తం న గణ్హిస్సామీ’’తి అసల్లక్ఖితత్తా సామఞ్ఞతో ‘‘గణ్హిస్సామి ఏత’’న్తి సల్లక్ఖితస్సేవ పటస్స ఏకదేసతాయ తమ్పి గణ్హితుకామోవాతి పారాజికం వుత్తం. సభణ్డహారకన్తి సహభణ్డహారకం, సకారాదేసస్స వికప్పత్తా సహ సద్దోవ ఠితో, భణ్డహారకేన సహ తం భణ్డన్తి అత్థో. సాసఙ్కోతి ‘‘యది ఉపసఙ్కమిత్వా భణ్డం గణ్హిస్సామి, ఆవుధేన మం పహరేయ్యా’’తి భయేన సఞ్జాతాసఙ్కో. ఏకమన్తం పటిక్కమ్మాతి భయేనేవ అనుపగన్త్వా మగ్గతో సయం పటిక్కమ్మ. సన్తజ్జేత్వాతి ఫరుసవాచాయ చేవ ఆవుధపరివత్తనాదికాయవికారేన చ సన్తజ్జేత్వా. అనజ్ఝావుత్థకన్తి అపరిగ్గహితకం. ఆలయేన అనధిముత్తమ్పి భణ్డం అనజ్ఝావుత్థకం నామ హోతీతి ఆహ ‘‘ఆహరాపేన్తే దాతబ్బ’’న్తి, ఇమినా పఠమం పరిచ్చత్తాలయానమ్పి యది పచ్ఛాపి సకసఞ్ఞా ఉప్పజ్జతి, తేసఞ్ఞేవ తం భణ్డం హోతి, బలక్కారేనాపి సకసఞ్ఞాయ తస్స గహణే దోసో నత్థి, అదదన్తస్సేవ అవహారోతి దస్సేతి. యది పన సామినో ‘‘పరిచ్చత్తం మయా పఠమం, ఇదాని మమ సన్తకం వా ఏతం, నో’’తి ఆసఙ్కా హోతి, బలక్కారేన గహేతుం న వట్టతి సకసఞ్ఞాబలేనేవ పున గహేతబ్బభావస్స ఆపన్నత్తా. ‘‘అదేన్తస్స పారాజిక’’న్తి వచనతో చోరస్స సకసఞ్ఞాయ విజ్జమానాయపి సామికేసు సాలయేసు అదాతుం న వట్టతీతి దీపితం హోతి. అఞ్ఞేసూతి మహాపచ్చరియాదీసు. విచారణాయేవ నత్థీతి ఇమినా తత్థాపి పటిక్ఖేపాభావతో అయమేవ అత్థోతి దస్సేతి.
111. Haraṇakakathāyaṃ haraṇakanti vatthusāminā hariyamānaṃ. So ca pādaṃ agghati, pārājikamevāti ‘‘antaṃ na gaṇhissāmī’’ti asallakkhitattā sāmaññato ‘‘gaṇhissāmi eta’’nti sallakkhitasseva paṭassa ekadesatāya tampi gaṇhitukāmovāti pārājikaṃ vuttaṃ. Sabhaṇḍahārakanti sahabhaṇḍahārakaṃ, sakārādesassa vikappattā saha saddova ṭhito, bhaṇḍahārakena saha taṃ bhaṇḍanti attho. Sāsaṅkoti ‘‘yadi upasaṅkamitvā bhaṇḍaṃ gaṇhissāmi, āvudhena maṃ pahareyyā’’ti bhayena sañjātāsaṅko. Ekamantaṃ paṭikkammāti bhayeneva anupagantvā maggato sayaṃ paṭikkamma. Santajjetvāti pharusavācāya ceva āvudhaparivattanādikāyavikārena ca santajjetvā. Anajjhāvutthakanti apariggahitakaṃ. Ālayena anadhimuttampi bhaṇḍaṃ anajjhāvutthakaṃ nāma hotīti āha ‘‘āharāpente dātabba’’nti, iminā paṭhamaṃ pariccattālayānampi yadi pacchāpi sakasaññā uppajjati, tesaññeva taṃ bhaṇḍaṃ hoti, balakkārenāpi sakasaññāya tassa gahaṇe doso natthi, adadantasseva avahāroti dasseti. Yadi pana sāmino ‘‘pariccattaṃ mayā paṭhamaṃ, idāni mama santakaṃ vā etaṃ, no’’ti āsaṅkā hoti, balakkārena gahetuṃ na vaṭṭati sakasaññābaleneva puna gahetabbabhāvassa āpannattā. ‘‘Adentassa pārājika’’nti vacanato corassa sakasaññāya vijjamānāyapi sāmikesu sālayesu adātuṃ na vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti. Aññesūti mahāpaccariyādīsu. Vicāraṇāyeva natthīti iminā tatthāpi paṭikkhepābhāvato ayameva atthoti dasseti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౨. దుతియపారాజికం • 2. Dutiyapārājikaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. దుతియపారాజికం • 2. Dutiyapārājikaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / హరణకకథావణ్ణనా • Haraṇakakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / భూమట్ఠకథాదివణ్ణనా • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā