Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
හරණකකථාවණ්ණනා
Haraṇakakathāvaṇṇanā
111. හරණකකථායං හරණකන්ති වත්ථුසාමිනා හරියමානං. සො ච පාදං අග්ඝති, පාරාජිකමෙවාති ‘‘අන්තං න ගණ්හිස්සාමී’’ති අසල්ලක්ඛිතත්තා සාමඤ්ඤතො ‘‘ගණ්හිස්සාමි එත’’න්ති සල්ලක්ඛිතස්සෙව පටස්ස එකදෙසතාය තම්පි ගණ්හිතුකාමොවාති පාරාජිකං වුත්තං. සභණ්ඩහාරකන්ති සහභණ්ඩහාරකං, සකාරාදෙසස්ස විකප්පත්තා සහ සද්දොව ඨිතො, භණ්ඩහාරකෙන සහ තං භණ්ඩන්ති අත්ථො. සාසඞ්කොති ‘‘යදි උපසඞ්කමිත්වා භණ්ඩං ගණ්හිස්සාමි, ආවුධෙන මං පහරෙය්යා’’ති භයෙන සඤ්ජාතාසඞ්කො. එකමන්තං පටික්කම්මාති භයෙනෙව අනුපගන්ත්වා මග්ගතො සයං පටික්කම්ම. සන්තජ්ජෙත්වාති ඵරුසවාචාය චෙව ආවුධපරිවත්තනාදිකායවිකාරෙන ච සන්තජ්ජෙත්වා. අනජ්ඣාවුත්ථකන්ති අපරිග්ගහිතකං. ආලයෙන අනධිමුත්තම්පි භණ්ඩං අනජ්ඣාවුත්ථකං නාම හොතීති ආහ ‘‘ආහරාපෙන්තෙ දාතබ්බ’’න්ති, ඉමිනා පඨමං පරිච්චත්තාලයානම්පි යදි පච්ඡාපි සකසඤ්ඤා උප්පජ්ජති, තෙසඤ්ඤෙව තං භණ්ඩං හොති, බලක්කාරෙනාපි සකසඤ්ඤාය තස්ස ගහණෙ දොසො නත්ථි, අදදන්තස්සෙව අවහාරොති දස්සෙති. යදි පන සාමිනො ‘‘පරිච්චත්තං මයා පඨමං, ඉදානි මම සන්තකං වා එතං, නො’’ති ආසඞ්කා හොති, බලක්කාරෙන ගහෙතුං න වට්ටති සකසඤ්ඤාබලෙනෙව පුන ගහෙතබ්බභාවස්ස ආපන්නත්තා. ‘‘අදෙන්තස්ස පාරාජික’’න්ති වචනතො චොරස්ස සකසඤ්ඤාය විජ්ජමානායපි සාමිකෙසු සාලයෙසු අදාතුං න වට්ටතීති දීපිතං හොති. අඤ්ඤෙසූති මහාපච්චරියාදීසු. විචාරණායෙව නත්ථීති ඉමිනා තත්ථාපි පටික්ඛෙපාභාවතො අයමෙව අත්ථොති දස්සෙති.
111. Haraṇakakathāyaṃ haraṇakanti vatthusāminā hariyamānaṃ. So ca pādaṃ agghati, pārājikamevāti ‘‘antaṃ na gaṇhissāmī’’ti asallakkhitattā sāmaññato ‘‘gaṇhissāmi eta’’nti sallakkhitasseva paṭassa ekadesatāya tampi gaṇhitukāmovāti pārājikaṃ vuttaṃ. Sabhaṇḍahārakanti sahabhaṇḍahārakaṃ, sakārādesassa vikappattā saha saddova ṭhito, bhaṇḍahārakena saha taṃ bhaṇḍanti attho. Sāsaṅkoti ‘‘yadi upasaṅkamitvā bhaṇḍaṃ gaṇhissāmi, āvudhena maṃ pahareyyā’’ti bhayena sañjātāsaṅko. Ekamantaṃ paṭikkammāti bhayeneva anupagantvā maggato sayaṃ paṭikkamma. Santajjetvāti pharusavācāya ceva āvudhaparivattanādikāyavikārena ca santajjetvā. Anajjhāvutthakanti apariggahitakaṃ. Ālayena anadhimuttampi bhaṇḍaṃ anajjhāvutthakaṃ nāma hotīti āha ‘‘āharāpente dātabba’’nti, iminā paṭhamaṃ pariccattālayānampi yadi pacchāpi sakasaññā uppajjati, tesaññeva taṃ bhaṇḍaṃ hoti, balakkārenāpi sakasaññāya tassa gahaṇe doso natthi, adadantasseva avahāroti dasseti. Yadi pana sāmino ‘‘pariccattaṃ mayā paṭhamaṃ, idāni mama santakaṃ vā etaṃ, no’’ti āsaṅkā hoti, balakkārena gahetuṃ na vaṭṭati sakasaññābaleneva puna gahetabbabhāvassa āpannattā. ‘‘Adentassa pārājika’’nti vacanato corassa sakasaññāya vijjamānāyapi sāmikesu sālayesu adātuṃ na vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti. Aññesūti mahāpaccariyādīsu. Vicāraṇāyeva natthīti iminā tatthāpi paṭikkhepābhāvato ayameva atthoti dasseti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්ග-අට්ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / හරණකකථාවණ්ණනා • Haraṇakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / භූමට්ඨකථාදිවණ්ණනා • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā