Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ഹരണകകഥാവണ്ണനാ
Haraṇakakathāvaṇṇanā
൧൧൧. ഹരണകകഥായം ഹരണകന്തി വത്ഥുസാമിനാ ഹരിയമാനം. സോ ച പാദം അഗ്ഘതി, പാരാജികമേവാതി ‘‘അന്തം ന ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി അസല്ലക്ഖിതത്താ സാമഞ്ഞതോ ‘‘ഗണ്ഹിസ്സാമി ഏത’’ന്തി സല്ലക്ഖിതസ്സേവ പടസ്സ ഏകദേസതായ തമ്പി ഗണ്ഹിതുകാമോവാതി പാരാജികം വുത്തം. സഭണ്ഡഹാരകന്തി സഹഭണ്ഡഹാരകം, സകാരാദേസസ്സ വികപ്പത്താ സഹ സദ്ദോവ ഠിതോ, ഭണ്ഡഹാരകേന സഹ തം ഭണ്ഡന്തി അത്ഥോ. സാസങ്കോതി ‘‘യദി ഉപസങ്കമിത്വാ ഭണ്ഡം ഗണ്ഹിസ്സാമി, ആവുധേന മം പഹരേയ്യാ’’തി ഭയേന സഞ്ജാതാസങ്കോ. ഏകമന്തം പടിക്കമ്മാതി ഭയേനേവ അനുപഗന്ത്വാ മഗ്ഗതോ സയം പടിക്കമ്മ. സന്തജ്ജേത്വാതി ഫരുസവാചായ ചേവ ആവുധപരിവത്തനാദികായവികാരേന ച സന്തജ്ജേത്വാ. അനജ്ഝാവുത്ഥകന്തി അപരിഗ്ഗഹിതകം. ആലയേന അനധിമുത്തമ്പി ഭണ്ഡം അനജ്ഝാവുത്ഥകം നാമ ഹോതീതി ആഹ ‘‘ആഹരാപേന്തേ ദാതബ്ബ’’ന്തി, ഇമിനാ പഠമം പരിച്ചത്താലയാനമ്പി യദി പച്ഛാപി സകസഞ്ഞാ ഉപ്പജ്ജതി, തേസഞ്ഞേവ തം ഭണ്ഡം ഹോതി, ബലക്കാരേനാപി സകസഞ്ഞായ തസ്സ ഗഹണേ ദോസോ നത്ഥി, അദദന്തസ്സേവ അവഹാരോതി ദസ്സേതി. യദി പന സാമിനോ ‘‘പരിച്ചത്തം മയാ പഠമം, ഇദാനി മമ സന്തകം വാ ഏതം, നോ’’തി ആസങ്കാ ഹോതി, ബലക്കാരേന ഗഹേതും ന വട്ടതി സകസഞ്ഞാബലേനേവ പുന ഗഹേതബ്ബഭാവസ്സ ആപന്നത്താ. ‘‘അദേന്തസ്സ പാരാജിക’’ന്തി വചനതോ ചോരസ്സ സകസഞ്ഞായ വിജ്ജമാനായപി സാമികേസു സാലയേസു അദാതും ന വട്ടതീതി ദീപിതം ഹോതി. അഞ്ഞേസൂതി മഹാപച്ചരിയാദീസു. വിചാരണായേവ നത്ഥീതി ഇമിനാ തത്ഥാപി പടിക്ഖേപാഭാവതോ അയമേവ അത്ഥോതി ദസ്സേതി.
111. Haraṇakakathāyaṃ haraṇakanti vatthusāminā hariyamānaṃ. So ca pādaṃ agghati, pārājikamevāti ‘‘antaṃ na gaṇhissāmī’’ti asallakkhitattā sāmaññato ‘‘gaṇhissāmi eta’’nti sallakkhitasseva paṭassa ekadesatāya tampi gaṇhitukāmovāti pārājikaṃ vuttaṃ. Sabhaṇḍahārakanti sahabhaṇḍahārakaṃ, sakārādesassa vikappattā saha saddova ṭhito, bhaṇḍahārakena saha taṃ bhaṇḍanti attho. Sāsaṅkoti ‘‘yadi upasaṅkamitvā bhaṇḍaṃ gaṇhissāmi, āvudhena maṃ pahareyyā’’ti bhayena sañjātāsaṅko. Ekamantaṃ paṭikkammāti bhayeneva anupagantvā maggato sayaṃ paṭikkamma. Santajjetvāti pharusavācāya ceva āvudhaparivattanādikāyavikārena ca santajjetvā. Anajjhāvutthakanti apariggahitakaṃ. Ālayena anadhimuttampi bhaṇḍaṃ anajjhāvutthakaṃ nāma hotīti āha ‘‘āharāpente dātabba’’nti, iminā paṭhamaṃ pariccattālayānampi yadi pacchāpi sakasaññā uppajjati, tesaññeva taṃ bhaṇḍaṃ hoti, balakkārenāpi sakasaññāya tassa gahaṇe doso natthi, adadantasseva avahāroti dasseti. Yadi pana sāmino ‘‘pariccattaṃ mayā paṭhamaṃ, idāni mama santakaṃ vā etaṃ, no’’ti āsaṅkā hoti, balakkārena gahetuṃ na vaṭṭati sakasaññābaleneva puna gahetabbabhāvassa āpannattā. ‘‘Adentassa pārājika’’nti vacanato corassa sakasaññāya vijjamānāyapi sāmikesu sālayesu adātuṃ na vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti. Aññesūti mahāpaccariyādīsu. Vicāraṇāyeva natthīti iminā tatthāpi paṭikkhepābhāvato ayameva atthoti dasseti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൨. ദുതിയപാരാജികം • 2. Dutiyapārājikaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൨. ദുതിയപാരാജികം • 2. Dutiyapārājikaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ഹരണകകഥാവണ്ണനാ • Haraṇakakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഭൂമട്ഠകഥാദിവണ്ണനാ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā