Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    15. හාරිතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    15. Hāritattheragāthāvaṇṇanā

    යො පුබ්‌බෙ කරණීයානීති ආයස්‌මතො හාරිතත්‌ථෙරස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? අයම්‌පි පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො සත්‌ථරි පරිනිබ්‌බුතෙ තස්‌ස චිතකපූජාය කයිරමානාය ගන්‌ධෙන පූජං අකාසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ සාවත්‌ථියං බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා හාරිතොති ලද්‌ධනාමො වයප්‌පත්‌තො ජාතිමානං නිස්‌සාය අඤ්‌ඤෙ වසලවාදෙන සමුදාචරති. සො භික්‌ඛූනං සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා ධම්‌මං සුත්‌වා පටිලද්‌ධසද්‌ධො පබ්‌බජිතොපි චිරපරිචිතත්‌තා වසලසමුදාචාරං න විස්‌සජ්‌ජි. අථෙකදිවසං සත්‌ථු සන්‌තිකෙ ධම්‌මං සුත්‌වා සඤ්‌ජාතසංවෙගො විපස්‌සනං පට්‌ඨපෙත්‌වා අත්‌තනො චිත්‌තප්‌පවත්‌තිං උපපරික්‌ඛන්‌තො මානුද්‌ධච්‌චවිග්‌ගහිතතං දිස්‌වා තං පහාය විපස්‌සනං උස්‌සුක්‌කාපෙත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි. තෙන වුත්‌තං අපදානෙ (අප. ථෙර 2.46.63-67) –

    Yo pubbe karaṇīyānīti āyasmato hāritattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute tassa citakapūjāya kayiramānāya gandhena pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā hāritoti laddhanāmo vayappatto jātimānaṃ nissāya aññe vasalavādena samudācarati. So bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitopi ciraparicitattā vasalasamudācāraṃ na vissajji. Athekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ sutvā sañjātasaṃvego vipassanaṃ paṭṭhapetvā attano cittappavattiṃ upaparikkhanto mānuddhaccaviggahitataṃ disvā taṃ pahāya vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.46.63-67) –

    ‘‘චිතාසු කුරුමානාසු, නානාගන්‌ධෙ සමාහටෙ;

    ‘‘Citāsu kurumānāsu, nānāgandhe samāhaṭe;

    පසන්‌නචිත්‌තො සුමනො, ගන්‌ධමුට්‌ඨිමපූජයිං.

    Pasannacitto sumano, gandhamuṭṭhimapūjayiṃ.

    ‘‘සතසහස්‌සිතො කප්‌පෙ, චිතකං යමපූජයිං;

    ‘‘Satasahassito kappe, citakaṃ yamapūjayiṃ;

    දුග්‌ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, citapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හං…පෙ.… කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    අරහා පන හුත්‌වා විමුත්‌තිසුඛං අනුභවන්‌තො ‘‘යො පුබ්‌බෙ කරණීයානී’’තිආදිනා තීහි ගාථාහි භික්‌ඛූනං ඔවාදදානමුඛෙන අඤ්‌ඤං බ්‍යාකාසි. තාසං අත්‌ථො හෙට්‌ඨා වුත්‌තොයෙව.

    Arahā pana hutvā vimuttisukhaṃ anubhavanto ‘‘yo pubbe karaṇīyānī’’tiādinā tīhi gāthāhi bhikkhūnaṃ ovādadānamukhena aññaṃ byākāsi. Tāsaṃ attho heṭṭhā vuttoyeva.

    හාරිතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Hāritattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 15. හාරිතත්‌ථෙරගාථා • 15. Hāritattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact