Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱ
Hatthacchinnādivatthukathā
༡༡༩. ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠཱུསུ – ཧཏྠཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཧཏྠཏལེ ཝཱ མཎིབནྡྷེ ཝཱ ཀཔྤརེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཧཏྠཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། པཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨགྒཔཱདེ ཝཱ གོཔྥཀེསུ ཝཱ ཛངྒྷཱཡ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ པཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། ཧཏྠཔཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཝུཏྟཔྤཀཱརེནེཝ ཙཏཱུསུ ཧཏྠཔཱདེསུ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ སབྦེ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། ཀཎྞཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྞམཱུལེ ཝཱ ཀཎྞསཀྑལིཀཱཡ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀཎྞཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། ཡསྶ པན ཀཎྞཱཝིདྡྷེ ཚིཛྫནྟི, སཀྐཱ ཙ ཧོཏི སངྒྷཱཊེཏུཾ, སོ ཀཎྞཾ སངྒྷཱཊེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ། ནཱསཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨཛཔདཀེ ཝཱ ཨགྒེ ཝཱ ཨེཀཔུཊེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནཱསཱ ཚིནྣཱ ཧོཏི། ཡསྶ པན ནཱསིཀཱ སཀྐཱ ཧོཏི སནྡྷེཏུཾ, སོ ཏཾ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ། ཀཎྞནཱསཙྪིནྣོ ཨུབྷཡཝསེན ཝེདིཏབྦོ། ཨངྒུལིཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ནཁསེསཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཨེཀཱ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུལིཡོ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། ཡསྶ པན སུཏྟཏནྟུམཏྟམྤི ནཁསེསཾ པཉྙཱཡཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། ཨལ༹ཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཙཏཱུསུ ཨངྒུཊྛཀེསུ ཨངྒུལིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨེཀོ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུཊྛཀཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི། ཀཎྜརཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྜརནཱམཀཱ མཧཱནྷཱརཱུ པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི; ཡེསུ ཨེཀསྶཔི ཚིནྣཏྟཱ ཨགྒཔཱདེན ཝཱ ཙངྐམཏི, མཱུལེན ཝཱ ཙངྐམཏི, ན ཝཱ པཱདཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི།
119. Hatthacchinnādivatthūsu – hatthacchinnoti yassa hatthatale vā maṇibandhe vā kappare vā yattha katthaci eko vā dve vā hatthā chinnā honti. Pādacchinnoti yassa aggapāde vā gopphakesu vā jaṅghāya vā yattha katthaci eko vā dve vā pādā chinnā honti. Hatthapādacchinnoti yassa vuttappakāreneva catūsu hatthapādesu dve vā tayo vā sabbe vā hatthapādā chinnā honti. Kaṇṇacchinnoti yassa kaṇṇamūle vā kaṇṇasakkhalikāya vā eko vā dve vā kaṇṇā chinnā honti. Yassa pana kaṇṇāviddhe chijjanti, sakkā ca hoti saṅghāṭetuṃ, so kaṇṇaṃ saṅghāṭetvā pabbājetabbo. Nāsacchinnoti yassa ajapadake vā agge vā ekapuṭe vā yattha katthaci nāsā chinnā hoti. Yassa pana nāsikā sakkā hoti sandhetuṃ, so taṃ phāsukaṃ katvā pabbājetabbo. Kaṇṇanāsacchinno ubhayavasena veditabbo. Aṅgulicchinnoti yassa nakhasesaṃ adassetvā ekā vā bahū vā aṅguliyo chinnā honti. Yassa pana suttatantumattampi nakhasesaṃ paññāyati, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Aḷacchinnoti yassa catūsu aṅguṭṭhakesu aṅguliyaṃ vuttanayeneva eko vā bahū vā aṅguṭṭhakā chinnā honti. Kaṇḍaracchinnoti yassa kaṇḍaranāmakā mahānhārū purato vā pacchato vā chinnā honti; yesu ekassapi chinnattā aggapādena vā caṅkamati, mūlena vā caṅkamati, na vā pādaṃ patiṭṭhāpetuṃ sakkoti.
ཕཎཧཏྠཀོཏི ཡསྶ ཝགྒུལིཔཀྑཀཱ ཝིཡ ཨངྒུལིཡོ སམྦདྡྷཱ ཧོནྟི; ཨེཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨངྒུལནྟརིཀཱཡོ ཕཱལེཏྭཱ སབྦཾ ཨནྟརཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ། ཡསྶཔི ཚ ཨངྒུལིཡོ ཧོནྟི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨདྷིཀཨངྒུལིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ།
Phaṇahatthakoti yassa vaggulipakkhakā viya aṅguliyo sambaddhā honti; etaṃ pabbājetukāmena aṅgulantarikāyo phāletvā sabbaṃ antaracammaṃ apanetvā phāsukaṃ katvā pabbājetabbo. Yassapi cha aṅguliyo honti, taṃ pabbājetukāmena adhikaaṅguliṃ chinditvā phāsukaṃ katvā pabbājetabbo.
ཁུཛྫོཏི ཡོ ཨུརསྶ ཝཱ པིཊྛིཡཱ ཝཱ པསྶསྶ ཝཱ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཁུཛྫསརཱིརོ། ཡསྶ པན ཀིཉྩི ཀིཉྩི ཨངྒཔཙྩངྒཾ ཨཱིསཀཾ ཝངྐཾ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། མཧཱཔུརིསོ ཨེཝ ཧི བྲཧྨུཛྫུགཏྟོ, ཨཝསེསོ སཏྟོ ཨཁུཛྫོ ནཱམ ནཏྠི།
Khujjoti yo urassa vā piṭṭhiyā vā passassa vā nikkhantattā khujjasarīro. Yassa pana kiñci kiñci aṅgapaccaṅgaṃ īsakaṃ vaṅkaṃ, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Mahāpuriso eva hi brahmujjugatto, avaseso satto akhujjo nāma natthi.
ཝཱམནོཏི ཛངྒྷཝཱམནོ ཝཱ ཀཊིཝཱམནོ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནོ ཝཱ། ཛངྒྷཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཧེཊྛིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཨུཔརིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ། ཀཊིཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཧེཊྛིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ། ཨུབྷཡཝཱམནསྶ ཨུབྷོཔི ཀཱཡཱ རསྶཱ ཧོནྟི, ཡེསཾ རསྶཏྟཱ བྷཱུཏཱནཾ ཝིཡ པརིཝཊུམོ མཧཱཀུཙྪིགྷཊསདིསོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི, ཏཾ ཏིཝིདྷམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི།
Vāmanoti jaṅghavāmano vā kaṭivāmano vā ubhayavāmano vā. Jaṅghavāmanassa kaṭito paṭṭhāya heṭṭhimakāyo rasso hoti, uparimakāyo paripuṇṇo. Kaṭivāmanassa kaṭito paṭṭhāya uparimakāyo rasso hoti, heṭṭhimakāyo paripuṇṇo. Ubhayavāmanassa ubhopi kāyā rassā honti, yesaṃ rassattā bhūtānaṃ viya parivaṭumo mahākucchighaṭasadiso attabhāvo hoti, taṃ tividhampi pabbājetuṃ na vaṭṭati.
གལགཎྜཱིཏི ཡསྶ ཀུམྦྷཎྜཾ ཝིཡ གལེ གཎྜོ ཧོཏི། དེསནཱམཏྟམེཝ ཙེཏཾ, ཡསྨིཾ ཀིསྨིཉྩི པན པདེསེ གཎྜེ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ། ཏཏྠ ཝིནིཙྪཡོ – ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ། ལཀྑཎཱཧཏཀསཱཧཏལིཁིཏཀེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ལཀྑཎཱཧཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟམེཝ།
Galagaṇḍīti yassa kumbhaṇḍaṃ viya gale gaṇḍo hoti. Desanāmattameva cetaṃ, yasmiṃ kismiñci pana padese gaṇḍe sati na pabbājetabbo. Tattha vinicchayo – ‘‘na bhikkhave pañcahi ābādhehi phuṭṭho pabbājetabbo’’ti ettha vuttanayeneva veditabbo. Lakkhaṇāhatakasāhatalikhitakesu yaṃ vattabbaṃ, taṃ ‘‘na bhikkhave lakkhaṇāhato’’tiādīsu vuttameva.
སཱིཔདཱིཏི བྷཱརཔཱདོ ཝུཙྩཏི། ཡསྶ པཱདོ ཐཱུལོ ཧོཏི སཉྫཱཏཔིལ༹ཀོ ཁརོ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ། ཡསྶ པན ན ཏཱཝ ཁརབྷཱཝཾ གཎྷཱཏི, སཀྐཱ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀཨཱཝཱཊེ པཝེསེཏྭཱ ཨུདཀཝཱལིཀཱཡ པཱུརེཏྭཱ ཡཐཱ སིརཱ པཉྙཱཡནྟི, ཛངྒྷཱ ཙ ཏེལནཱལི༹ཀཱ ཝིཡ ཧོཏི, ཨེཝཾ མིལཱཔེཏུཾ སཀྐཱ, ཏསྶ པཱདཾ ཨཱིདིསཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། སཙེ པུན ཝཌྜྷཏི, ཨུཔསམྤཱདེནྟེནཱཔི ཏཐཱ ཀཏྭཱཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ།
Sīpadīti bhārapādo vuccati. Yassa pādo thūlo hoti sañjātapiḷako kharo, so na pabbājetabbo. Yassa pana na tāva kharabhāvaṃ gaṇhāti, sakkā hoti upanāhaṃ bandhitvā udakaāvāṭe pavesetvā udakavālikāya pūretvā yathā sirā paññāyanti, jaṅghā ca telanāḷikā viya hoti, evaṃ milāpetuṃ sakkā, tassa pādaṃ īdisaṃ katvā taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Sace puna vaḍḍhati, upasampādentenāpi tathā katvāva upasampādetabbo.
པཱཔརོགཱིཏི ཨརིསབྷགནྡརཔིཏྟསེམྷཀཱསསོསཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི རོགེན ནིཙྩཱཏུརོ ཨཏེཀིཙྪརོགོ ཛེགུཙྪོ ཨམནཱཔོ; ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ།
Pāparogīti arisabhagandarapittasemhakāsasosādīsu yena kenaci rogena niccāturo atekiccharogo jeguccho amanāpo; ayaṃ na pabbājetabbo.
པརིསདཱུསཀོཏི ཡོ ཨཏྟནོ ཝིརཱུཔཏཱཡ པརིསཾ དཱུསེཏི; ཨཏིདཱིགྷོ ཝཱ ཧོཏི ཨཉྙེསཾ སཱིསཔྤམཱཎནཱབྷིཔྤདེསོ, ཨཏིརསྶོ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནབྷཱུཏརཱུཔཾ ཝིཡ, ཨཏིཀཱལོ༹ ཝཱ ཛྷཱཔིཏཁེཏྟེ ཁཱཎུཀོ ཝིཡ, ཨཙྩོདཱཏོ ཝཱ དདྷིཏཀྐཱདཱིཧི པམཛྫིཏམཊྛཏམྦལོཧཝཎྞོ, ཨཏིཀིསོ ཝཱ མནྡམཾསལོཧིཏོ ཨཊྛིསིརཱཙམྨསརཱིརོ ཝིཡ, ཨཏིཐཱུལོ ཝཱ བྷཱརིཡམཾསོ, མཧོདརོ ཝཱ མཧཱབྷཱུཏསདིསོ, ཨཏིམཧནྟསཱིསོ ཝཱ པཙྪིཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ཋིཏོ ཝིཡ, ཨཏིཁུདྡཀསཱིསོ ཝཱ སརཱིརསྶ ཨནནུརཱུཔེན ཨཏིཁུདྡཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཱུཊཀཱུཊསཱིསོ ཝཱ ཏཱལཕལཔིཎྜིསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, སིཁརསཱིསོ ཝཱ ཨུདྡྷཾ ཨནུཔུབྦཏནུཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ནཱལི༹སཱིསོ ཝཱ མཧཱཝེལུ༹པབྦསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཔྤསཱིསོ ཝཱ པབྦྷཱརསཱིསོ ཝཱ ཙཏཱུསུ པསྶེསུ ཡེན ཀེནཙི པསྶེན ཨོཎཏེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཝཎསཱིསོ ཝཱ པཱུཏིསཱིསོ ཝཱ ཀཎྞིཀཀེསོ ཝཱ པཱཎཀེཧི ཁཱཡིཏཀེདཱརེ སསྶསདིསེཧི ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨུཊྛིཏེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ནིལློམསཱིསོ ཝཱ ཐཱུལཐདྡྷཀེསོ ཝཱ ཏཱལཧཱིརསདིསེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཛཱཏིཔལིཏེཧི པཎྜརསཱིསོ ཝཱ པཀཏིཏམྦཀེསོ ཝཱ ཨཱདིཏྟེཧི ཝིཡ ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཱཝཊྚསཱིསོ ཝཱ གུནྣཾ སརཱིརེ ཨཱཝཊྚསདིསེཧི ཨུདྡྷགྒེཧི ཀེསཱཝཊྚེཧི སམནྣཱགཏོ, སཱིསལོམེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷབྷམུཀལོམོ ཝཱ ཛཱལབདྡྷེན ཝིཡ ནལཱཊེན སམནྣཱགཏོ།
Parisadūsakoti yo attano virūpatāya parisaṃ dūseti; atidīgho vā hoti aññesaṃ sīsappamāṇanābhippadeso, atirasso vā ubhayavāmanabhūtarūpaṃ viya, atikāḷo vā jhāpitakhette khāṇuko viya, accodāto vā dadhitakkādīhi pamajjitamaṭṭhatambalohavaṇṇo, atikiso vā mandamaṃsalohito aṭṭhisirācammasarīro viya, atithūlo vā bhāriyamaṃso, mahodaro vā mahābhūtasadiso, atimahantasīso vā pacchiṃ sīse katvā ṭhito viya, atikhuddakasīso vā sarīrassa ananurūpena atikhuddakena sīsena samannāgato, kūṭakūṭasīso vā tālaphalapiṇḍisadisena sīsena samannāgato, sikharasīso vā uddhaṃ anupubbatanukena sīsena samannāgato, nāḷisīso vā mahāveḷupabbasadisena sīsena samannāgato, kappasīso vā pabbhārasīso vā catūsu passesu yena kenaci passena oṇatena sīsena samannāgato, vaṇasīso vā pūtisīso vā kaṇṇikakeso vā pāṇakehi khāyitakedāre sassasadisehi tahiṃ tahiṃ uṭṭhitehi kesehi samannāgato, nillomasīso vā thūlathaddhakeso vā tālahīrasadisehi kesehi samannāgato, jātipalitehi paṇḍarasīso vā pakatitambakeso vā ādittehi viya kesehi samannāgato, āvaṭṭasīso vā gunnaṃ sarīre āvaṭṭasadisehi uddhaggehi kesāvaṭṭehi samannāgato, sīsalomehi saddhiṃ ekābaddhabhamukalomo vā jālabaddhena viya nalāṭena samannāgato.
སམྦདྡྷབྷམུཀོ ཝཱ ནིལློམབྷམུཀོ ཝཱ མཀྐཊབྷམུཀོ ཝཱ ཨཏིམཧནྟཀྑི ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀཀྑི ཝཱ མཧིཾསཙམྨེ ཝཱསིཀོཎེན པཧརིཏྭཱ ཀཏཚིདྡསདིསེཧི ཨཀྑཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཀྑི ཝཱ ཨེཀེན མཧནྟེན ཨེཀེན ཁུདྡཀེན ཨཀྑིནཱ སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཙཀྐལོ ཝཱ ཨེཀེན ཨུདྡྷཾ ཨེཀེན ཨདྷོཏི ཨེཝཾ ཝིསམཛཱཏེཧི ཨཀྑིཙཀྐལེཧི སམནྣཱགཏོ, ཀེཀརོ ཝཱ གམྦྷཱིརཀྑི ཝཱ ཡསྶ གམྦྷཱིརེ ཨུདཔཱནེ ཨུདཀཏཱརཀཱ ཝིཡ ཨཀྑིཏཱརཀཱ པཉྙཱཡནྟི; ནིཀྑནྟཀྑི ཝཱ ཡསྶ ཀཀྐཊཀསྶེཝ ཨཀྑིཏཱརཀཱ ནིཀྑནྟཱ ཧོནྟི; ཧཏྠིཀཎྞོ ཝཱ མཧཏཱིཧི ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, མཱུསིཀཀཎྞོ ཝཱ ཛཊུཀཀཎྞོ ཝཱ ཁུདྡིཀཱཧི ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, ཚིདྡམཏྟཀཎྞོ ཝཱ ཡསྶ ཝིནཱ ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི ཀཎྞཚིདྡམཏྟམེཝ ཧོཏི; ཨཝིདྡྷཀཎྞོ ཝཱ ཡོནཀཛཱཏིཀོ པན པརིསདཱུསཀོ ན ཧོཏི; སབྷཱཝོཡེཝ ཧི སོ ཏསྶ ཀཎྞབྷགནྡརིཀོ ཝཱ ནིཙྩཔཱུཏིནཱ ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, གཎྜཀཎྞོ ཝཱ སདཱཔགྒྷརིཏཔུབྦེན ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, ཊངྐིཏཀཎྞོ ཝཱ གོབྷཏྟནཱལི༹ཀཱཡ ཨགྒསདིསེཧི ཀཎྞེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཏིཔིངྒལཀྑི ཝཱ མདྷུཔིངྒལཾ པན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། ནིཔྤཁུམཀྑི ཝཱ ཨསྶུཔགྒྷརཎཀྑི ཝཱ པུཔྥིཏཀྑི ཝཱ ཨཀྑིཔཱཀེན སམནྣཱགཏཀྑི ཝཱ།
Sambaddhabhamuko vā nillomabhamuko vā makkaṭabhamuko vā atimahantakkhi vā atikhuddakakkhi vā mahiṃsacamme vāsikoṇena paharitvā katachiddasadisehi akkhīhi samannāgato, visamakkhi vā ekena mahantena ekena khuddakena akkhinā samannāgato, visamacakkalo vā ekena uddhaṃ ekena adhoti evaṃ visamajātehi akkhicakkalehi samannāgato, kekaro vā gambhīrakkhi vā yassa gambhīre udapāne udakatārakā viya akkhitārakā paññāyanti; nikkhantakkhi vā yassa kakkaṭakasseva akkhitārakā nikkhantā honti; hatthikaṇṇo vā mahatīhi kaṇṇasakkhalikāhi samannāgato, mūsikakaṇṇo vā jaṭukakaṇṇo vā khuddikāhi kaṇṇasakkhalikāhi samannāgato, chiddamattakaṇṇo vā yassa vinā kaṇṇasakkhalikāhi kaṇṇachiddamattameva hoti; aviddhakaṇṇo vā yonakajātiko pana parisadūsako na hoti; sabhāvoyeva hi so tassa kaṇṇabhagandariko vā niccapūtinā kaṇṇena samannāgato, gaṇḍakaṇṇo vā sadāpaggharitapubbena kaṇṇena samannāgato, ṭaṅkitakaṇṇo vā gobhattanāḷikāya aggasadisehi kaṇṇehi samannāgato, atipiṅgalakkhi vā madhupiṅgalaṃ pana pabbājetuṃ vaṭṭati. Nippakhumakkhi vā assupaggharaṇakkhi vā pupphitakkhi vā akkhipākena samannāgatakkhi vā.
ཨཏིམཧནྟནཱསིཀོ ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀནཱསིཀོ ཝཱ ཙིཔིཊནཱསིཀོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཔྤཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨེཀཔསྶེ ཋིཏཝངྐནཱསིཀོ ཝཱ, དཱིགྷནཱསིཀོ ཝཱ སུཀཏུཎྜསདིསཱཡ ཛིཝ྄ཧཱཡ ལེཧིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱཡ ནཱསིཀཱཡ སམནྣཱགཏོ, ནིཙྩཔགྒྷརིཏསིངྒྷཱཎིཀནཱསོ ཝཱ།
Atimahantanāsiko vā atikhuddakanāsiko vā cipiṭanāsiko vā majjhe appatiṭṭhahitvā ekapasse ṭhitavaṅkanāsiko vā, dīghanāsiko vā sukatuṇḍasadisāya jivhāya lehituṃ sakkuṇeyyāya nāsikāya samannāgato, niccapaggharitasiṅghāṇikanāso vā.
མཧཱམུཁོ ཝཱ ཡསྶ པཊངྒམཎྜཱུཀསྶེཝ མུཁནིམིཏྟཾཡེཝ མཧནྟཾ ཧོཏི, མུཁཾ པན ལཱབུསདིསཾ ཨཏིཁུདྡཀཾ, བྷིནྣམུཁོ ཝཱ ཝངྐམུཁོ ཝཱ མཧཱཨོཊྛོ ཝཱ ཨུཀྑལིམུཁཝཊྚིསདིསེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, ཏནུཀཨོཊྛོ ཝཱ བྷེརིཙམྨསདིསེཧི དནྟེ པིདཧིཏུཾ ཨསམཏྠེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱདྷརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨདྷརོཊྛོ ཝཱ མཧཱཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཨོཊྛཚིནྣཀོ ཝཱ ཨེལ༹མུཁོ ཝཱ ཨུཔྤཀྐམུཁོ ཝཱ སངྑཏུཎྜཀོ ཝཱ བཧིསེཏེཧི ཨནྟོ ཨཏིརཏྟེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, དུགྒནྡྷཀུཎཔམུཁོ ཝཱ།
Mahāmukho vā yassa paṭaṅgamaṇḍūkasseva mukhanimittaṃyeva mahantaṃ hoti, mukhaṃ pana lābusadisaṃ atikhuddakaṃ, bhinnamukho vā vaṅkamukho vā mahāoṭṭho vā ukkhalimukhavaṭṭisadisehi oṭṭhehi samannāgato, tanukaoṭṭho vā bhericammasadisehi dante pidahituṃ asamatthehi oṭṭhehi samannāgato, mahādharoṭṭho vā tanukauttaroṭṭho vā tanukaadharoṭṭho vā mahāuttaroṭṭho vā oṭṭhachinnako vā eḷamukho vā uppakkamukho vā saṅkhatuṇḍako vā bahisetehi anto atirattehi oṭṭhehi samannāgato, duggandhakuṇapamukho vā.
མཧཱདནྟོ ཝཱ ཨཊྛཀདནྟསདིསེཧི དནྟེཧི སམནྣཱགཏོ ཨསུརདནྟོ ཝཱ ཧེཊྛཱ ཝཱ ཨུཔརི ཝཱ བཧིནིཀྑནྟདནྟོ, ཡསྶ པན སཀྐཱ ཧོཏི ཨོཊྛེཧི པིདཧིཏུཾ ཀཐེནྟསྶེཝ པཉྙཱཡཏི ནོ ཨཀཐེནྟསྶ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། པཱུཏིདནྟོ ཝཱ ནིདྡནྟོ ཝཱ ཡསྶ པན དནྟནྟརེ ཀལནྡཀདནྟོ ཝིཡ སུཁུམདནྟོ ཧོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི།
Mahādanto vā aṭṭhakadantasadisehi dantehi samannāgato asuradanto vā heṭṭhā vā upari vā bahinikkhantadanto, yassa pana sakkā hoti oṭṭhehi pidahituṃ kathentasseva paññāyati no akathentassa, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Pūtidanto vā niddanto vā yassa pana dantantare kalandakadanto viya sukhumadanto hoti, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati.
མཧཱཧནུཀོ ཝཱ གོཧནུསདིསེན ཧནུནཱ སམནྣཱགཏོ, དཱིགྷཧནུཀོ ཝཱ ཙིཔིཊཧནུཀོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ཝིཡ ཨཏིརསྶེན ཧནུཀེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣཧནུཀོ ཝཱ ཝངྐཧནུཀོ ཝཱ ནིམྨསྶུདཱཋིཀོ ཝཱ བྷིཀྑུནིསདིསམུཁོ དཱིགྷགལོ ཝཱ བཀགལསདིསེན གལེན སམནྣཱགཏོ, རསྶགལོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ཝིཡ གལེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣགལོ ཝཱ བྷཊྛཨཾསཀཱུཊོ ཝཱ ཨཧཏྠོ ཝཱ ཨེཀཧཏྠོ ཝཱ ཨཏིརསྶཧཏྠོ ཝཱ ཨཏིདཱིགྷཧཏྠོ ཝཱ བྷིནྣཨུརོ ཝཱ བྷིནྣཔིཊྛི ཝཱ ཀཙྪུགཏྟོ ཝཱ ཀཎྜུགཏྟོ ཝཱ དདྡུགཏྟོ ཝཱ གོདྷཱགཏྟོ ཝཱ, ཡསྶ གོདྷཱཡ ཝིཡ གཏྟཏོ ཙུཎྞཱནི པཏནྟི, སབྦཉྩེཏཾ ཝིརཱུཔཀརཎཾ སནྡྷཱཡ ཝིཏྠཱརིཀཝསེན ཝུཏྟཾ། ཝིནིཙྪཡོ པནེཏྠ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ།
Mahāhanuko vā gohanusadisena hanunā samannāgato, dīghahanuko vā cipiṭahanuko vā antopaviṭṭhena viya atirassena hanukena samannāgato, bhinnahanuko vā vaṅkahanuko vā nimmassudāṭhiko vā bhikkhunisadisamukho dīghagalo vā bakagalasadisena galena samannāgato, rassagalo vā antopaviṭṭhena viya galena samannāgato, bhinnagalo vā bhaṭṭhaaṃsakūṭo vā ahattho vā ekahattho vā atirassahattho vā atidīghahattho vā bhinnauro vā bhinnapiṭṭhi vā kacchugatto vā kaṇḍugatto vā daddugatto vā godhāgatto vā, yassa godhāya viya gattato cuṇṇāni patanti, sabbañcetaṃ virūpakaraṇaṃ sandhāya vitthārikavasena vuttaṃ. Vinicchayo panettha ‘‘na bhikkhave pañcahi ābādhehī’’ti ettha vuttanayeneva veditabbo.
བྷཊྛཀཊིཀོ ཝཱ མཧཱཨཱནིསདོ ཝཱ ཨུདྡྷནཀཱུཊསདིསེཧི ཨཱནིསདམཾསེཧི ཨཙྩུགྒཏེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཨཱུརུཀོ ཝཱ ཝཱཏཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཛཱཎུཀོ ཝཱ སངྒྷཊྚནཛཱཎུཀོ ཝཱ དཱིགྷཛངྒྷོ ཝཱ ཡཊྛིསདིསཛངྒྷོ ཝིཀཊོ ཝཱ པཎྷོ ཝཱ ཨུབྦདྡྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ, སོ དུཝིདྷོ ཧེཊྛཱ ཨོརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ ཨུཔརི ཨཱརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ མཧཏཱིཧི ཛངྒྷཔིཎྜིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཛངྒྷོ ཝཱ ཐཱུལཛངྒྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཔཱདོ ཝཱ མཧཱཔཎྷི ཝཱ པིཊྛིཀཔཱདོ ཝཱ པཱདཝེམཛ྄ཛྷཏོ ཨུཊྛིཏཛངྒྷོ ཝངྐཔཱདོ ཝཱ སོ དུཝིདྷོ – ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ པརིཝཏྟཔཱདོ གཎྛིཀངྒུལི ཝཱ སིངྒིཝེརཕཎསདིསཱཧི ཨངྒུལཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཨནྡྷནཁོ ཝཱ ཀཱལ༹ཝཎྞེཧི པཱུཏིནཁེཧི སམནྣཱགཏོ, སབྦོཔི ཨེས པརིསདཱུསཀོ། ཨེཝརཱུཔོ པརིསདཱུསཀོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ།
Bhaṭṭhakaṭiko vā mahāānisado vā uddhanakūṭasadisehi ānisadamaṃsehi accuggatehi samannāgato, mahāūruko vā vātaṇḍiko vā mahājāṇuko vā saṅghaṭṭanajāṇuko vā dīghajaṅgho vā yaṭṭhisadisajaṅgho vikaṭo vā paṇho vā ubbaddhapiṇḍiko vā, so duvidho heṭṭhā oruḷhāhi vā upari āruḷhāhi vā mahatīhi jaṅghapiṇḍikāhi samannāgato, mahājaṅgho vā thūlajaṅghapiṇḍiko vā mahāpādo vā mahāpaṇhi vā piṭṭhikapādo vā pādavemajjhato uṭṭhitajaṅgho vaṅkapādo vā so duvidho – anto vā bahi vā parivattapādo gaṇṭhikaṅguli vā siṅgiveraphaṇasadisāhi aṅgulīhi samannāgato, andhanakho vā kāḷavaṇṇehi pūtinakhehi samannāgato, sabbopi esa parisadūsako. Evarūpo parisadūsako na pabbājetabbo.
ཀཱཎོཏི པསནྣནྡྷོ ཝཱ ཧོཏུ པུཔྥཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔཧཏཔསཱདོ། ཡོ དྭཱིཧི ཝཱ ཨེཀེན ཝཱ ཨཀྑིནཱ ན པསྶཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ། མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ཀཱཎོཏི ཝུཏྟོ, དྭིཨཀྑིཀཱཎོ ཨནྡྷེན སངྒཧིཏོ། མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཛཙྩནྡྷོ ཨནྡྷོཏི ཝུཏྟོ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤི པརིཡཱཡེན ཡུཛྫཏི། ཀུཎཱིཏི ཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ པཱདཀུཎཱི ཝཱ ཨངྒུལིཀུཎཱི ཝཱ; ཡསྶ ཨེཏེསུ ཧཏྠཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཝངྐཾ པཉྙཱཡཏི, སོ ཀུཎཱི ནཱམ། ཁཉྫོཏི ནཏཛཱཎུཀོ ཝཱ བྷིནྣཛངྒྷོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ སངྐུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྜཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདམཛ྄ཛྷེན ཙངྐམནྟོ ཨགྒེ སངྐུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྜཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདགྒེན ཙངྐམནྟོ ཨགྒཔཱདེནེཝ ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཎྷིཀཱཡ ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཱདསྶ བཱཧིརནྟེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཱདསྶ ཨབྦྷནྟརནྟེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ གོཔྥཀཱནཾ ཨུཔརི བྷགྒཏྟཱ སཀལེན པིཊྛིཔཱདེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ; སབྦོཔེས ཁཉྫོཡེཝ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ།
Kāṇoti pasannandho vā hotu pupphādīhi vā upahatapasādo. Yo dvīhi vā ekena vā akkhinā na passati, so na pabbājetabbo. Mahāpaccariyaṃ pana ekakkhikāṇo kāṇoti vutto, dviakkhikāṇo andhena saṅgahito. Mahāaṭṭhakathāyaṃ jaccandho andhoti vutto, tasmā ubhayampi pariyāyena yujjati. Kuṇīti hatthakuṇī vā pādakuṇī vā aṅgulikuṇī vā; yassa etesu hatthādīsu yaṃkiñci vaṅkaṃ paññāyati, so kuṇī nāma. Khañjoti natajāṇuko vā bhinnajaṅgho vā majjhe saṅkuṭitapādattā kuṇḍapādako vā piṭṭhipādamajjhena caṅkamanto agge saṅkuṭitapādattā kuṇḍapādako vā piṭṭhipādaggena caṅkamanto aggapādeneva caṅkamanakhañjo vā paṇhikāya caṅkamanakhañjo vā pādassa bāhirantena caṅkamanakhañjo vā pādassa abbhantarantena caṅkamanakhañjo vā gopphakānaṃ upari bhaggattā sakalena piṭṭhipādena caṅkamanakhañjo vā; sabbopesa khañjoyeva, so na pabbājetabbo.
པཀྑཧཏོཏི ཡསྶ ཨེཀོ ཧཏྠོ ཝཱ པཱདོ ཝཱ ཨཌྜྷསརཱིརཾ ཝཱ སུཁཾ ན ཝཧཏི། ཚིནྣིརིཡཱཔཐོཏི པཱིཋསཔྤི ཝུཙྩཏི། ཛརཱདུབྦལོཏི ཛིཎྞབྷཱཝེན དུབྦལོ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརརཛནཱདིཀམྨཾ ཀཱཏུམྤི ཨསམཏྠོ། ཡོ པན མཧལླཀོཔི བལཝཱ ཧོཏི, ཨཏྟཱནཾ པཊིཛགྒིཏུཾ སཀྐོཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ། ཨནྡྷོཏི ཛཙྩནྡྷོ ཝུཙྩཏི། མཱུགོཏི ཡསྶ ཝཙཱིབྷེདོ ནཔྤཝཏྟཏི; ཡསྶཱཔི པཝཏྟཏི, སརཎགམནཾ པན པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏཱདིསཾ མམྨནམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི། ཡོ པན སརཎགམནམཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི།
Pakkhahatoti yassa eko hattho vā pādo vā aḍḍhasarīraṃ vā sukhaṃ na vahati. Chinniriyāpathoti pīṭhasappi vuccati. Jarādubbaloti jiṇṇabhāvena dubbalo attano cīvararajanādikammaṃ kātumpi asamattho. Yo pana mahallakopi balavā hoti, attānaṃ paṭijaggituṃ sakkoti, so pabbājetabbo. Andhoti jaccandho vuccati. Mūgoti yassa vacībhedo nappavattati; yassāpi pavattati, saraṇagamanaṃ pana paripuṇṇaṃ bhāsituṃ na sakkoti, tādisaṃ mammanampi pabbājetuṃ na vaṭṭati. Yo pana saraṇagamanamattaṃ paripuṇṇaṃ bhāsituṃ sakkoti, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati.
བདྷིརོཏི ཡོ སབྦེན སབྦཾ ན སུཎཱཏི། ཡོ པན མཧཱསདྡཾ སུཎཱཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི། ཨནྡྷམཱུགཱདཡོ ཨུབྷཡདོསཝསེན ཝུཏྟཱ། ཡེསཉྩ པབྦཛྫཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, ཨུཔསམྤདཱཔི ཏེསཾ པཊིཀྑིཏྟཱཝ། སཙེ པན ཏེ སངྒྷོ ཨུཔསམྤཱདེཏི, སབྦེཔི ཧཏྠཙྪིནྣཱདཡོ སཱུཔསམྤནྣཱ, ཀཱརཀསངྒྷོ པན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཨཱཔཏྟིཏོ ན མུཙྩནྟི། ཝཀྑཏི ཙ – ‘‘ཨཏྠི བྷིཀྑཝེ པུགྒལོ ཨཔྤཏྟོ ཨོསཱརཎཾ, ཏཉྩེ སངྒྷོ ཨོསཱརེཏི, ཨེཀཙྩོ སུཨོསཱརིཏོ, ཨེཀཙྩོ དུཨོསཱརིཏོ’’ཏི ཏསྶཏྠོ ཨཱགཏཊྛཱནེཡེཝ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏཱིཏི།
Badhiroti yo sabbena sabbaṃ na suṇāti. Yo pana mahāsaddaṃ suṇāti, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Andhamūgādayo ubhayadosavasena vuttā. Yesañca pabbajjā paṭikkhittā, upasampadāpi tesaṃ paṭikkhittāva. Sace pana te saṅgho upasampādeti, sabbepi hatthacchinnādayo sūpasampannā, kārakasaṅgho pana ācariyupajjhāyā ca āpattito na muccanti. Vakkhati ca – ‘‘atthi bhikkhave puggalo appatto osāraṇaṃ, tañce saṅgho osāreti, ekacco suosārito, ekacco duosārito’’ti tassattho āgataṭṭhāneyeva āvi bhavissatīti.
ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ།
Hatthacchinnādivatthukathā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝགྒཔཱལི༹ • Mahāvaggapāḷi / ༥༧. ནཔབྦཱཛེཏབྦདྭཏྟིཾསཝཱརོ • 57. Napabbājetabbadvattiṃsavāro
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱཝཎྞནཱ • Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱཝཎྞནཱ • Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱཝཎྞནཱ • Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi / ༥༧. ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱ • 57. Hatthacchinnādivatthukathā