Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā

    ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ

    Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā

    ൧൧൯. ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥൂസു കണ്ണമൂലേതി സകലസ്സ കണ്ണസ്സ ഛേദം സന്ധായ വുത്തം. കണ്ണസക്ഖലികായാതി കണ്ണചൂളികായ. യസ്സ പന കണ്ണാവിദ്ധേതി ഹേട്ഠാ കുണ്ഡലാദിഠപനച്ഛിദ്ദം സന്ധായ വുത്തം. തഞ്ഹി സങ്ഘടനക്ഖമം. അജപദകേതി അജപദനാസികട്ഠികോടിയം. തതോ ഹി ഉദ്ധം ന വിച്ഛിന്ദതി. സക്കാ ഹോതി സന്ധേതുന്തി അവിരൂപസണ്ഠാനം സന്ധായ വുത്തം, വിരൂപം പന പരിസദൂസകതം ആപാദേതി.

    119. Hatthacchinnādivatthūsu kaṇṇamūleti sakalassa kaṇṇassa chedaṃ sandhāya vuttaṃ. Kaṇṇasakkhalikāyāti kaṇṇacūḷikāya. Yassa pana kaṇṇāviddheti heṭṭhā kuṇḍalādiṭhapanacchiddaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi saṅghaṭanakkhamaṃ. Ajapadaketi ajapadanāsikaṭṭhikoṭiyaṃ. Tato hi uddhaṃ na vicchindati. Sakkā hoti sandhetunti avirūpasaṇṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ, virūpaṃ pana parisadūsakataṃ āpādeti.

    ഖുജ്ജസരീരോതി വങ്കസരീരോ. ബ്രഹ്മുനോ വിയ ഉജുകം ഗത്തം സരീരം യസ്സ, സോ ബ്രഹ്മുജ്ജുഗത്തോ, ഭഗവാ.

    Khujjasarīroti vaṅkasarīro. Brahmuno viya ujukaṃ gattaṃ sarīraṃ yassa, so brahmujjugatto, bhagavā.

    പരിവടുമോതി സമന്തതോ വട്ടകായോ, ഏതേന ഏവരൂപാ ഏവ വാമനകാ ന വട്ടന്തീതി ദസ്സേതി.

    Parivaṭumoti samantato vaṭṭakāyo, etena evarūpā eva vāmanakā na vaṭṭantīti dasseti.

    കൂടകൂടസീസോതി അനേകേസു ഠാനേസു പിണ്ഡികമംസതം ദസ്സേതും ആമേഡിതം കതം. തേനാഹ ‘‘താലഫലപിണ്ഡിസദിസേനാ’’തി, താലഫലാനം മഞ്ജരീ പിണ്ഡി നാമ. അനുപുബ്ബതനുകേന സീസേനാതി ചേതിയഥൂപികാ വിയ കമേന കിസേന സീസേന, ഥൂലവേളുപബ്ബം വിയ ആദിതോ പട്ഠായ യാവപരിയോസാനം സമഥൂലേന ഉച്ചേന സീസേന സമന്നാഗതോ നാളിസീസോ നാമ. കപ്പസീസോതി ഗജമത്ഥകം വിയ ദ്വിധാ ഭിന്നസീസോ. ‘‘കണ്ണികകേസോ വാ’’തി ഇമസ്സ വിവരണം ‘‘പാണകേഹീ’’തിആദി. മക്കടസ്സേവ നളാടേപി കേസാനം ഉട്ഠിതഭാവം സന്ധായാഹ ‘‘സീസലോമേഹീ’’തിആദി.

    Kūṭakūṭasīsoti anekesu ṭhānesu piṇḍikamaṃsataṃ dassetuṃ āmeḍitaṃ kataṃ. Tenāha ‘‘tālaphalapiṇḍisadisenā’’ti, tālaphalānaṃ mañjarī piṇḍi nāma. Anupubbatanukena sīsenāti cetiyathūpikā viya kamena kisena sīsena, thūlaveḷupabbaṃ viya ādito paṭṭhāya yāvapariyosānaṃ samathūlena uccena sīsena samannāgato nāḷisīso nāma. Kappasīsoti gajamatthakaṃ viya dvidhā bhinnasīso. ‘‘Kaṇṇikakeso vā’’ti imassa vivaraṇaṃ ‘‘pāṇakehī’’tiādi. Makkaṭasseva naḷāṭepi kesānaṃ uṭṭhitabhāvaṃ sandhāyāha ‘‘sīsalomehī’’tiādi.

    മക്കടഭമുകോതി നളാടലോമേഹി അവിഭത്തലോമഭമുകോ. അക്ഖിചക്കലേഹീതി കണ്ഹമണ്ഡലേഹി. കേകരോതി തിരിയം പസ്സനകോ. ഉദകതാരകാതി ഓലോകേന്താനം ഉദകേ പടിബിമ്ബികച്ഛായാ, ഉദകപുബ്ബുളന്തി കേചി. അക്ഖിതാരകാതി അഭിമുഖേ ഠിതാനം ഛായാ, അക്ഖിഗണ്ഡകാതിപി വദന്തി. അതിപിങ്ഗലക്ഖീതി മജ്ജാരക്ഖി. മധുപിങ്ഗലന്തി മധുവണ്ണപിങ്ഗലം. നിപ്പഖുമക്ഖീതി ഏത്ഥ പഖുമ-സദ്ദോ അക്ഖിദലലോമേസു നിരൂള്ഹോ, തദഭാവാ നിപ്പഖുമക്ഖി. അക്ഖിപാകേനാതി അക്ഖിദല പരിയന്തേസു പൂതിഭാവാപജ്ജനരോഗേന.

    Makkaṭabhamukoti naḷāṭalomehi avibhattalomabhamuko. Akkhicakkalehīti kaṇhamaṇḍalehi. Kekaroti tiriyaṃ passanako. Udakatārakāti olokentānaṃ udake paṭibimbikacchāyā, udakapubbuḷanti keci. Akkhitārakāti abhimukhe ṭhitānaṃ chāyā, akkhigaṇḍakātipi vadanti. Atipiṅgalakkhīti majjārakkhi. Madhupiṅgalanti madhuvaṇṇapiṅgalaṃ. Nippakhumakkhīti ettha pakhuma-saddo akkhidalalomesu nirūḷho, tadabhāvā nippakhumakkhi. Akkhipākenāti akkhidala pariyantesu pūtibhāvāpajjanarogena.

    ചിപിടനാസികോതി അനുന്നതനാസികോ. പടങ്ഗമണ്ഡൂകോ നാമ മഹാമുഖമണ്ഡൂകോ. ഭിന്നമുഖോതി ഉപക്കമുഖപരിയോസാനോ, സബ്ബദാ വിവടമുഖോ വാ. വങ്കമുഖോതി ഏകപസ്സേ അപക്കമ്മ ഠിതഹേട്ഠിമഹനുകട്ഠികോ. ഓട്ഠച്ഛിന്നകോതി ഉഭോസു ഓട്ഠേസു യത്ഥ കത്ഥചി ജാതിയാ വാ പച്ഛാ വാ സത്ഥാദിനാ അപനീതമംസേന ഓട്ഠേന സമന്നാഗതോ. ഏളമുഖോതി നിച്ചപഗ്ഘരിതലാലാമുഖോ.

    Cipiṭanāsikoti anunnatanāsiko. Paṭaṅgamaṇḍūko nāma mahāmukhamaṇḍūko. Bhinnamukhoti upakkamukhapariyosāno, sabbadā vivaṭamukho vā. Vaṅkamukhoti ekapasse apakkamma ṭhitaheṭṭhimahanukaṭṭhiko. Oṭṭhacchinnakoti ubhosu oṭṭhesu yattha katthaci jātiyā vā pacchā vā satthādinā apanītamaṃsena oṭṭhena samannāgato. Eḷamukhoti niccapaggharitalālāmukho.

    ഭിന്നഗലോതി അവനതഗതോ. ഭിന്നഉരോതി അതിനിന്നഉരമജ്ഝോ. ഏവം ഭിന്നപിട്ഠിപി. സബ്ബഞ്ചേതന്തി ‘‘കച്ഛുഗത്തോ’’തിആദിം സന്ധായ വുത്തം. ഏത്ഥ ച വിനിച്ഛയോ കുട്ഠാദീസു വുത്തോ ഏവാതി ആഹ ‘‘വിനിച്ഛയോ’’തിആദി.

    Bhinnagaloti avanatagato. Bhinnauroti atininnauramajjho. Evaṃ bhinnapiṭṭhipi. Sabbañcetanti ‘‘kacchugatto’’tiādiṃ sandhāya vuttaṃ. Ettha ca vinicchayo kuṭṭhādīsu vutto evāti āha ‘‘vinicchayo’’tiādi.

    വാതണ്ഡികോതി അണ്ഡവാതരോഗേന ഉദ്ധുതബീജണ്ഡകോസേന സമന്നാഗതോ, യസ്സ നിവാസനേന പടിച്ഛന്നമ്പി ഉന്നതം പകാസതി, സോവ ന പബ്ബാജേതബ്ബോ. വികടോതി തിരിയംഗമനപാദോ, യസ്സ ചങ്കമതോ ജാണുകാ ബഹി നിഗച്ഛന്തി. പണ്ഹോതി പച്ഛതോ പരിവത്തനകപാദോ, യസ്സ ചങ്കമതോ ജാണുകാ അന്തോ പവിസന്തി. മഹാജങ്ഘോതി ഥൂലജങ്ഘോ. മഹാപാദോതി മഹന്തേന പാദതലേന യുത്തോ. പാദവേമജ്ഝേതി പിട്ഠിപാദവേമജ്ഝേ, ഏതേന അഗ്ഗപാദോ ച പണ്ഹി ച സദിസോതി ദസ്സേതി.

    Vātaṇḍikoti aṇḍavātarogena uddhutabījaṇḍakosena samannāgato, yassa nivāsanena paṭicchannampi unnataṃ pakāsati, sova na pabbājetabbo. Vikaṭoti tiriyaṃgamanapādo, yassa caṅkamato jāṇukā bahi nigacchanti. Paṇhoti pacchato parivattanakapādo, yassa caṅkamato jāṇukā anto pavisanti. Mahājaṅghoti thūlajaṅgho. Mahāpādoti mahantena pādatalena yutto. Pādavemajjheti piṭṭhipādavemajjhe, etena aggapādo ca paṇhi ca sadisoti dasseti.

    മജ്ഝേ സങ്കുടിതപാദത്താതി കുണ്ഡപാദതായ കാരണവിഭാവനം. അഗ്ഗേ സങ്കുടിതപാദത്താതി കുണ്ഡപാദതായ സകുണപാദസ്സേവ ഗമനവിഭാവനം. പിട്ഠിപാദഗ്ഗേന ചങ്കമന്തോതി ‘‘പാദസ്സ ബാഹിരന്തേനാതി ച അബ്ഭന്തരന്തേനാ’’തി ച ഇദം പാദതലസ്സ ഉഭോഹി പരിയന്തേഹി ചങ്കമനം സന്ധായ വുത്തം.

    Majjhe saṅkuṭitapādattāti kuṇḍapādatāya kāraṇavibhāvanaṃ. Agge saṅkuṭitapādattāti kuṇḍapādatāya sakuṇapādasseva gamanavibhāvanaṃ. Piṭṭhipādaggena caṅkamantoti ‘‘pādassa bāhirantenāti ca abbhantarantenā’’ti ca idaṃ pādatalassa ubhohi pariyantehi caṅkamanaṃ sandhāya vuttaṃ.

    മമ്മനന്തി ഠാനകരണവിസുദ്ധിയാ അഭാവേന അയുത്തക്ഖരവചനം. വചനാനുകരണേന ഹി സോ മമ്മനോ വുത്തോ. യോ ച കരണസമ്പന്നോപി ഏകമേവക്ഖരം ഹിക്കാരബഹുസോ വദതി, സോപി ഇധേവ സങ്ഗയ്ഹതി. യോ വാ പന ഹിക്കം നിഗ്ഗഹേത്വാപി അനാമേഡിതക്ഖരമേവ സിലിട്ഠവചനം വത്തും സമത്ഥോ, സോ പബ്ബാജേതബ്ബോ.

    Mammananti ṭhānakaraṇavisuddhiyā abhāvena ayuttakkharavacanaṃ. Vacanānukaraṇena hi so mammano vutto. Yo ca karaṇasampannopi ekamevakkharaṃ hikkārabahuso vadati, sopi idheva saṅgayhati. Yo vā pana hikkaṃ niggahetvāpi anāmeḍitakkharameva siliṭṭhavacanaṃ vattuṃ samattho, so pabbājetabbo.

    ആപത്തിതോ ന മുച്ചതീതി ഞത്വാ കരോന്തോവ ന മുച്ചതി. ജീവിതന്തരായാദിആപദാസു അരുചിയാ കായസാമഗ്ഗിം ദേന്തസ്സ അനാപത്തി. അപ്പത്തോ ഓസാരണന്തി ഓസാരണായ അനരഹോതി അത്ഥോ.

    Āpattito na muccatīti ñatvā karontova na muccati. Jīvitantarāyādiāpadāsu aruciyā kāyasāmaggiṃ dentassa anāpatti. Appatto osāraṇanti osāraṇāya anarahoti attho.

    ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൫൭. നപബ്ബാജേതബ്ബദ്വത്തിംസവാരോ • 57. Napabbājetabbadvattiṃsavāro

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാ • Hatthacchinnādivatthukathā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Hatthacchinnādivatthukathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൫൭. ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിവത്ഥുകഥാ • 57. Hatthacchinnādivatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact