| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៥. ហត្ថកសុត្តំ
5. Hatthakasuttaṃ
១២៨. ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ អថ ខោ ហត្ថកោ ទេវបុត្តោ អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណោ កេវលកប្បំ ជេតវនំ ឱភាសេត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា – ‘‘ភគវតោ បុរតោ ឋស្សាមី’’តិ ឱសីទតិមេវ សំសីទតិមេវ 1, ន សក្កោតិ សណ្ឋាតុំ។ សេយ្យថាបិ នាម សប្បិ វា តេលំ វា វាលុកាយ អាសិត្តំ ឱសីទតិមេវ សំសីទតិមេវ, ន សណ្ឋាតិ; ឯវមេវំ ហត្ថកោ ទេវបុត្តោ – ‘‘ភគវតោ បុរតោ ឋស្សាមី’’តិ ឱសីទតិមេវ សំសីទតិមេវ, ន សក្កោតិ សណ្ឋាតុំ។
128. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho hatthako devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā – ‘‘bhagavato purato ṭhassāmī’’ti osīdatimeva saṃsīdatimeva 2, na sakkoti saṇṭhātuṃ. Seyyathāpi nāma sappi vā telaṃ vā vālukāya āsittaṃ osīdatimeva saṃsīdatimeva, na saṇṭhāti; evamevaṃ hatthako devaputto – ‘‘bhagavato purato ṭhassāmī’’ti osīdatimeva saṃsīdatimeva, na sakkoti saṇṭhātuṃ.
អថ ខោ ភគវា ហត្ថកំ ទេវបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឱឡារិកំ, ហត្ថក, អត្តភាវំ អភិនិម្មិនាហី’’តិ ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ, ខោ ហត្ថកោ ទេវបុត្តោ ភគវតោ បដិស្សុត្វា ឱឡារិកំ អត្តភាវំ អភិនិម្មិនិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតំ ខោ ហត្ថកំ ទេវបុត្តំ ភគវា ឯតទវោច –
Atha kho bhagavā hatthakaṃ devaputtaṃ etadavoca – ‘‘oḷārikaṃ, hatthaka, attabhāvaṃ abhinimmināhī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti, kho hatthako devaputto bhagavato paṭissutvā oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho hatthakaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘យេ តេ, ហត្ថក, ធម្មា បុព្ពេ មនុស្សភូតស្ស បវត្តិនោ អហេសុំ, អបិ នុ តេ តេ ធម្មា ឯតរហិ បវត្តិនោ’’តិ? ‘‘យេ ច មេ, ភន្តេ, ធម្មា បុព្ពេ មនុស្សភូតស្ស បវត្តិនោ អហេសុំ, តេ ច មេ ធម្មា ឯតរហិ បវត្តិនោ; យេ ច មេ, ភន្តេ, ធម្មា បុព្ពេ មនុស្សភូតស្ស នប្បវត្តិនោ អហេសុំ, តេ ច មេ ធម្មា ឯតរហិ បវត្តិនោ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, ភគវា ឯតរហិ អាកិណ្ណោ វិហរតិ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីហិ ឧបាសកេហិ ឧបាសិកាហិ រាជូហិ រាជមហាមត្តេហិ តិត្ថិយេហិ តិត្ថិយសាវកេហិ; ឯវមេវំ ខោ អហំ, ភន្តេ, អាកិណ្ណោ វិហរាមិ ទេវបុត្តេហិ។ ទូរតោបិ, ភន្តេ, ទេវបុត្តា អាគច្ឆន្តិ ហត្ថកស្ស ទេវបុត្តស្ស សន្តិកេ ‘ធម្មំ សោស្សាមា’តិ។ តិណ្ណាហំ, ភន្តេ, ធម្មានំ អតិត្តោ អប្បដិវានោ កាលង្កតោ។ កតមេសំ តិណ្ណំ? ភគវតោ អហំ, ភន្តេ, ទស្សនស្ស អតិត្តោ អប្បដិវានោ កាលង្កតោ; សទ្ធម្មសវនស្សាហំ, ភន្តេ, អតិត្តោ អប្បដិវានោ កាលង្កតោ; សង្ឃស្សាហំ, ភន្តេ, ឧបដ្ឋានស្ស អតិត្តោ អប្បដិវានោ កាលង្កតោ។ ឥមេសំ ខោ អហំ, ភន្តេ, តិណ្ណំ ធម្មានំ អតិត្តោ អប្បដិវានោ កាលង្កតោ’’តិ។
‘‘Ye te, hatthaka, dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, api nu te te dhammā etarahi pavattino’’ti? ‘‘Ye ca me, bhante, dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, te ca me dhammā etarahi pavattino; ye ca me, bhante, dhammā pubbe manussabhūtassa nappavattino ahesuṃ, te ca me dhammā etarahi pavattino. Seyyathāpi, bhante, bhagavā etarahi ākiṇṇo viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi; evamevaṃ kho ahaṃ, bhante, ākiṇṇo viharāmi devaputtehi. Dūratopi, bhante, devaputtā āgacchanti hatthakassa devaputtassa santike ‘dhammaṃ sossāmā’ti. Tiṇṇāhaṃ, bhante, dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālaṅkato. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Bhagavato ahaṃ, bhante, dassanassa atitto appaṭivāno kālaṅkato; saddhammasavanassāhaṃ, bhante, atitto appaṭivāno kālaṅkato; saṅghassāhaṃ, bhante, upaṭṭhānassa atitto appaṭivāno kālaṅkato. Imesaṃ kho ahaṃ, bhante, tiṇṇaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālaṅkato’’ti.
‘‘នាហំ ភគវតោ ទស្សនស្ស, តិត្តិមជ្ឈគា 3 កុទាចនំ;
‘‘Nāhaṃ bhagavato dassanassa, tittimajjhagā 4 kudācanaṃ;
សង្ឃស្ស ឧបដ្ឋានស្ស, សទ្ធម្មសវនស្ស ច។
Saṅghassa upaṭṭhānassa, saddhammasavanassa ca.
‘‘អធិសីលំ សិក្ខមានោ, សទ្ធម្មសវនេ រតោ;
‘‘Adhisīlaṃ sikkhamāno, saddhammasavane rato;
តិណ្ណំ ធម្មានំ អតិត្តោ, ហត្ថកោ អវិហំ គតោ’’តិ។ បញ្ចមំ;
Tiṇṇaṃ dhammānaṃ atitto, hatthako avihaṃ gato’’ti. pañcamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៥. ហត្ថកសុត្តវណ្ណនា • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៥. ហត្ថកសុត្តវណ្ណនា • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā
