Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya

    5. හත්‌ථකසුත්‌තං

    5. Hatthakasuttaṃ

    128. එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. අථ ඛො හත්‌ථකො දෙවපුත්‌තො අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා – ‘‘භගවතො පුරතො ඨස්‌සාමී’’ති ඔසීදතිමෙව සංසීදතිමෙව 1, න සක්‌කොති සණ්‌ඨාතුං. සෙය්‍යථාපි නාම සප්‌පි වා තෙලං වා වාලුකාය ආසිත්‌තං ඔසීදතිමෙව සංසීදතිමෙව, න සණ්‌ඨාති; එවමෙවං හත්‌ථකො දෙවපුත්‌තො – ‘‘භගවතො පුරතො ඨස්‌සාමී’’ති ඔසීදතිමෙව සංසීදතිමෙව, න සක්‌කොති සණ්‌ඨාතුං.

    128. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho hatthako devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā – ‘‘bhagavato purato ṭhassāmī’’ti osīdatimeva saṃsīdatimeva 2, na sakkoti saṇṭhātuṃ. Seyyathāpi nāma sappi vā telaṃ vā vālukāya āsittaṃ osīdatimeva saṃsīdatimeva, na saṇṭhāti; evamevaṃ hatthako devaputto – ‘‘bhagavato purato ṭhassāmī’’ti osīdatimeva saṃsīdatimeva, na sakkoti saṇṭhātuṃ.

    අථ ඛො භගවා හත්‌ථකං දෙවපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘ඔළාරිකං, හත්‌ථක, අත්‌තභාවං අභිනිම්‌මිනාහී’’ති . ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති, ඛො හත්‌ථකො දෙවපුත්‌තො භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා ඔළාරිකං අත්‌තභාවං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතං ඛො හත්‌ථකං දෙවපුත්‌තං භගවා එතදවොච –

    Atha kho bhagavā hatthakaṃ devaputtaṃ etadavoca – ‘‘oḷārikaṃ, hatthaka, attabhāvaṃ abhinimmināhī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti, kho hatthako devaputto bhagavato paṭissutvā oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho hatthakaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca –

    ‘‘යෙ තෙ, හත්‌ථක, ධම්‌මා පුබ්‌බෙ මනුස්‌සභූතස්‌ස පවත්‌තිනො අහෙසුං, අපි නු තෙ තෙ ධම්‌මා එතරහි පවත්‌තිනො’’ති? ‘‘යෙ ච මෙ, භන්‌තෙ, ධම්‌මා පුබ්‌බෙ මනුස්‌සභූතස්‌ස පවත්‌තිනො අහෙසුං, තෙ ච මෙ ධම්‌මා එතරහි පවත්‌තිනො; යෙ ච මෙ, භන්‌තෙ, ධම්‌මා පුබ්‌බෙ මනුස්‌සභූතස්‌ස නප්‌පවත්‌තිනො අහෙසුං, තෙ ච මෙ ධම්‌මා එතරහි පවත්‌තිනො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, භගවා එතරහි ආකිණ්‌ණො විහරති භික්‌ඛූහි භික්‌ඛුනීහි උපාසකෙහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්‌තෙහි තිත්‌ථියෙහි තිත්‌ථියසාවකෙහි; එවමෙවං ඛො අහං, භන්‌තෙ, ආකිණ්‌ණො විහරාමි දෙවපුත්‌තෙහි. දූරතොපි, භන්‌තෙ, දෙවපුත්‌තා ආගච්‌ඡන්‌ති හත්‌ථකස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස සන්‌තිකෙ ‘ධම්‌මං සොස්‌සාමා’ති. තිණ්‌ණාහං, භන්‌තෙ, ධම්‌මානං අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො කාලඞ්‌කතො. කතමෙසං තිණ්‌ණං? භගවතො අහං, භන්‌තෙ, දස්‌සනස්‌ස අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො කාලඞ්‌කතො; සද්‌ධම්‌මසවනස්‌සාහං, භන්‌තෙ, අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො කාලඞ්‌කතො; සඞ්‌ඝස්‌සාහං, භන්‌තෙ, උපට්‌ඨානස්‌ස අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො කාලඞ්‌කතො. ඉමෙසං ඛො අහං, භන්‌තෙ, තිණ්‌ණං ධම්‌මානං අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො කාලඞ්‌කතො’’ති.

    ‘‘Ye te, hatthaka, dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, api nu te te dhammā etarahi pavattino’’ti? ‘‘Ye ca me, bhante, dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, te ca me dhammā etarahi pavattino; ye ca me, bhante, dhammā pubbe manussabhūtassa nappavattino ahesuṃ, te ca me dhammā etarahi pavattino. Seyyathāpi, bhante, bhagavā etarahi ākiṇṇo viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi; evamevaṃ kho ahaṃ, bhante, ākiṇṇo viharāmi devaputtehi. Dūratopi, bhante, devaputtā āgacchanti hatthakassa devaputtassa santike ‘dhammaṃ sossāmā’ti. Tiṇṇāhaṃ, bhante, dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālaṅkato. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Bhagavato ahaṃ, bhante, dassanassa atitto appaṭivāno kālaṅkato; saddhammasavanassāhaṃ, bhante, atitto appaṭivāno kālaṅkato; saṅghassāhaṃ, bhante, upaṭṭhānassa atitto appaṭivāno kālaṅkato. Imesaṃ kho ahaṃ, bhante, tiṇṇaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālaṅkato’’ti.

    ‘‘නාහං භගවතො දස්‌සනස්‌ස, තිත්‌තිමජ්‌ඣගා 3 කුදාචනං;

    ‘‘Nāhaṃ bhagavato dassanassa, tittimajjhagā 4 kudācanaṃ;

    සඞ්‌ඝස්‌ස උපට්‌ඨානස්‌ස, සද්‌ධම්‌මසවනස්‌ස ච.

    Saṅghassa upaṭṭhānassa, saddhammasavanassa ca.

    ‘‘අධිසීලං සික්‌ඛමානො, සද්‌ධම්‌මසවනෙ රතො;

    ‘‘Adhisīlaṃ sikkhamāno, saddhammasavane rato;

    තිණ්‌ණං ධම්‌මානං අතිත්‌තො, හත්‌ථකො අවිහං ගතො’’ති. පඤ්‌චමං;

    Tiṇṇaṃ dhammānaṃ atitto, hatthako avihaṃ gato’’ti. pañcamaṃ;







    Footnotes:
    1. ඔසීදති චෙව සංසීදති ච (සී. පී.), ඔසීදති සංසීදති (ස්‍යා. කං.)
    2. osīdati ceva saṃsīdati ca (sī. pī.), osīdati saṃsīdati (syā. kaṃ.)
    3. තිත්‌ති තිත්‌තිසම්‌භවං (ක.)
    4. titti tittisambhavaṃ (ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. හත්‌ථකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. හත්‌ථකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact