Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൫. ഹത്ഥകസുത്തം
5. Hatthakasuttaṃ
൩൫. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ ആളവിയം വിഹരതി ഗോമഗ്ഗേ സിംസപാവനേ പണ്ണസന്ഥരേ. അഥ ഖോ ഹത്ഥകോ ആളവകോ ജങ്ഘാവിഹാരം അനുചങ്കമമാനോ അനുവിചരമാനോ അദ്ദസ ഭഗവന്തം ഗോമഗ്ഗേ സിംസപാവനേ പണ്ണസന്ഥരേ നിസിന്നം. ദിസ്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ഹത്ഥകോ ആളവകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കച്ചി, ഭന്തേ, ഭഗവാ സുഖമസയിത്ഥാ’’തി? ‘‘ഏവം , കുമാര, സുഖമസയിത്ഥം. യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, അഹം തേസം അഞ്ഞതരോ’’തി.
35. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati gomagge siṃsapāvane paṇṇasanthare. Atha kho hatthako āḷavako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno addasa bhagavantaṃ gomagge siṃsapāvane paṇṇasanthare nisinnaṃ. Disvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho hatthako āḷavako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kacci, bhante, bhagavā sukhamasayitthā’’ti? ‘‘Evaṃ , kumāra, sukhamasayitthaṃ. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataro’’ti.
‘‘സീതാ, ഭന്തേ, ഹേമന്തികാ രത്തി, അന്തരട്ഠകോ ഹിമപാതസമയോ, ഖരാ ഗോകണ്ടകഹതാ ഭൂമി, തനുകോ പണ്ണസന്ഥരോ, വിരളാനി രുക്ഖസ്സ പത്താനി, സീതാനി കാസായാനി വത്ഥാനി, സീതോ ച വേരമ്ഭോ വാതോ വായതി. അഥ ച പന ഭഗവാ ഏവമാഹ – ‘ഏവം, കുമാര, സുഖമസയിത്ഥം. യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, അഹം തേസം അഞ്ഞതരോ’’’തി.
‘‘Sītā, bhante, hemantikā ratti, antaraṭṭhako himapātasamayo, kharā gokaṇṭakahatā bhūmi, tanuko paṇṇasantharo, viraḷāni rukkhassa pattāni, sītāni kāsāyāni vatthāni, sīto ca verambho vāto vāyati. Atha ca pana bhagavā evamāha – ‘evaṃ, kumāra, sukhamasayitthaṃ. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataro’’’ti.
‘‘തേന ഹി, കുമാര, തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി. യഥാ തേ ഖമേയ്യ തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസി. തം കിം മഞ്ഞസി, കുമാര, ഇധസ്സ ഗഹപതിസ്സ വാ ഗഹപതിപുത്തസ്സ വാ കൂടാഗാരം ഉല്ലിത്താവലിത്തം നിവാതം ഫുസിതഗ്ഗളം പിഹിതവാതപാനം. തത്രസ്സ പല്ലങ്കോ ഗോനകത്ഥതോ പടികത്ഥതോ പടലികത്ഥതോ കദലിമിഗപവരപച്ചത്ഥരണോ 1 സഉത്തരച്ഛദോ ഉഭതോ ലോഹിതകൂപധാനോ; തേലപ്പദീപോ ചേത്ഥ ഝായേയ്യ 2; ചതസ്സോ ച 3 പജാപതിയോ മനാപാമനാപേന പച്ചുപട്ഠിതാ അസ്സു. തം കിം മഞ്ഞസി, കുമാര, സുഖം വാ സോ സയേയ്യ നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘സുഖം സോ, ഭന്തേ, സയേയ്യ. യേ ച പന ലോകേ സുഖം സേന്തി, സോ തേസം അഞ്ഞതരോ’’തി.
‘‘Tena hi, kumāra, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, idhassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ. Tatrassa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 4 sauttaracchado ubhato lohitakūpadhāno; telappadīpo cettha jhāyeyya 5; catasso ca 6 pajāpatiyo manāpāmanāpena paccupaṭṭhitā assu. Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, sukhaṃ vā so sayeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Sukhaṃ so, bhante, sayeyya. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, so tesaṃ aññataro’’ti.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, കുമാര, അപി നു തസ്സ ഗഹപതിസ്സ വാ ഗഹപതിപുത്തസ്സ വാ ഉപ്പജ്ജേയ്യും രാഗജാ പരിളാഹാ കായികാ വാ ചേതസികാ വാ യേഹി സോ രാഗജേഹി പരിളാഹേഹി പരിഡയ്ഹമാനോ ദുക്ഖം സയേയ്യാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ rāgajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā yehi so rāgajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
‘‘യേഹി ഖോ സോ, കുമാര, ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ രാഗജേഹി പരിളാഹേഹി പരിഡയ്ഹമാനോ ദുക്ഖം സയേയ്യ, സോ രാഗോ തഥാഗതസ്സ പഹീനോ ഉച്ഛിന്നമൂലോ താലാവത്ഥുകതോ അനഭാവങ്കതോ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മോ. തസ്മാഹം സുഖമസയിത്ഥം.
‘‘Yehi kho so, kumāra, gahapati vā gahapatiputto vā rāgajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so rāgo tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayitthaṃ.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, കുമാര, അപി നു തസ്സ ഗഹപതിസ്സ വാ ഗഹപതിപുത്തസ്സ വാ ഉപ്പജ്ജേയ്യും ദോസജാ പരിളാഹാ…പേ॰… മോഹജാ പരിളാഹാ കായികാ വാ ചേതസികാ വാ യേഹി സോ മോഹജേഹി പരിളാഹേഹി പരിഡയ്ഹമാനോ ദുക്ഖം സയേയ്യാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ dosajā pariḷāhā…pe… mohajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā yehi so mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
‘‘യേ ഹി ഖോ സോ, കുമാര, ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ മോഹജേഹി പരിളാഹേഹി പരിഡയ്ഹമാനോ ദുക്ഖം സയേയ്യ, സോ മോഹോ തഥാഗതസ്സ പഹീനോ ഉച്ഛിന്നമൂലോ താലാവത്ഥുകതോ അനഭാവങ്കതോ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മോ. തസ്മാഹം സുഖമസയിത്ഥ’’ന്തി.
‘‘Ye hi kho so, kumāra, gahapati vā gahapatiputto vā mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so moho tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayittha’’nti.
‘‘സബ്ബാ ആസത്തിയോ ഛേത്വാ, വിനേയ്യ ഹദയേ ദരം;
‘‘Sabbā āsattiyo chetvā, vineyya hadaye daraṃ;
ഉപസന്തോ സുഖം സേതി, സന്തിം പപ്പുയ്യ ചേതസോ’’തി. പഞ്ചമം;
Upasanto sukhaṃ seti, santiṃ pappuyya cetaso’’ti. pañcamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൫. ഹത്ഥകസുത്തവണ്ണനാ • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൫. ഹത്ഥകസുത്തവണ്ണനാ • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā