Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ੫. ਹਤ੍ਥਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    5. Hatthakasuttavaṇṇanā

    ੧੨੮. ਪਞ੍ਚਮੇ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਖਯਸੁਨ੍ਦਰਾਭਿਰੂਪਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ, ਚਿਰਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ, ਉਦ੍ਦਿਸਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ ਖਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੧੦੦) ਸੁਨ੍ਦਰੇ।

    128. Pañcame abhikkantāya rattiyāti ettha abhikkantasaddo khayasundarābhirūpaabbhanumodanādīsu dissati. Tattha ‘‘abhikkantā, bhante, ratti, nikkhanto paṭhamo yāmo, ciranisinno bhikkhusaṅgho, uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti evamādīsu khaye dissati. ‘‘Ayaṃ imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti evamādīsu (a. ni. 4.100) sundare.

    ‘‘ਕੋ ਮੇ વਨ੍ਦਤਿ ਪਾਦਾਨਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਯਸਸਾ ਜਲਂ।

    ‘‘Ko me vandati pādāni, iddhiyā yasasā jalaṃ;

    ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ વਣ੍ਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਯਂ ਦਿਸਾ’’ਤਿ॥ (વਿ॰ વ॰ ੮੫੭) –

    Abhikkantena vaṇṇena, sabbā obhāsayaṃ disā’’ti. (vi. va. 857) –

    ਏવਮਾਦੀਸੁ ਅਭਿਰੂਪੇ। ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੧੫) ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ। ਇਧ ਪਨ ਸੁਨ੍ਦਰੇ। ਤੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਇਟ੍ਠਾਯ ਕਨ੍ਤਾਯ ਮਨਾਪਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣਾਤਿ ਇਧ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਅਭਿਰੂਪੇ, વਣ੍ਣਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਛવਿਥੁਤਿਕੁਲવਗ੍ਗਕਾਰਣਸਣ੍ਠਾਨਪਮਾਣਰੂਪਾਯਤਨਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋਸਿ ਭਗવਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੯੯; ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੫੫੩) ਛવਿਯਂ। ‘‘ਕਦਾ ਸਞ੍ਞੂਲ਼੍ਹਾ ਪਨ ਤੇ ਗਹਪਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਣ੍ਣਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੭੭) ਥੁਤਿਯਂ। ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਣ੍ਣਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੧੫) ਕੁਲવਗ੍ਗੇ। ‘‘ਅਥ ਕੇਨ ਨੁ વਣ੍ਣੇਨ, ਗਨ੍ਧਤ੍ਥੇਨੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੪) ਕਾਰਣੇ। ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਰਾਜવਣ੍ਣਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੩੮) ਸਣ੍ਠਾਨੇ। ‘‘ਤਯੋ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ વਣ੍ਣਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੬੦੨) ਪਮਾਣੇ। ‘‘વਣ੍ਣੋ ਗਨ੍ਧੋ ਰਸੋ ਓਜਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ ਰੂਪਾਯਤਨੇ। ਸੋ ਇਧ ਛવਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣਾਤਿ ਅਭਿਰੂਪਚ੍ਛવਿ, ਇਟ੍ਠવਣ੍ਣਾ ਮਨਾਪવਣ੍ਣਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।

    Evamādīsu abhirūpe. ‘‘Abhikkantaṃ, bho gotamā’’ti evamādīsu (pārā. 15) abbhanumodane. Idha pana sundare. Tena abhikkantāya rattiyāti iṭṭhāya kantāya manāpāya rattiyāti vuttaṃ hoti. Abhikkantavaṇṇāti idha abhikkantasaddo abhirūpe, vaṇṇasaddo pana chavithutikulavaggakāraṇasaṇṭhānapamāṇarūpāyatanādīsu dissati. Tattha ‘‘suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā’’ti evamādīsu (ma. ni. 2.399; su. ni. 553) chaviyaṃ. ‘‘Kadā saññūḷhā pana te gahapati samaṇassa gotamassa vaṇṇā’’ti evamādīsu (ma. ni. 2.77) thutiyaṃ. ‘‘Cattārome, bho gotama, vaṇṇā’’ti evamādīsu (dī. ni. 3.115) kulavagge. ‘‘Atha kena nu vaṇṇena, gandhatthenoti vuccatī’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 1.234) kāraṇe. ‘‘Mahantaṃ hatthirājavaṇṇaṃ abhinimminitvā’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 1.138) saṇṭhāne. ‘‘Tayo pattassa vaṇṇā’’ti evamādīsu (pārā. 602) pamāṇe. ‘‘Vaṇṇo gandho raso ojā’’ti evamādīsu rūpāyatane. So idha chaviyā daṭṭhabbo. Tena abhikkantavaṇṇāti abhirūpacchavi, iṭṭhavaṇṇā manāpavaṇṇāti vuttaṃ hoti.

    ਕੇવਲਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇવਲਸਦ੍ਦੋ ਅਨવਸੇਸਯੇਭੁਯ੍ਯਾਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸਾਨਤਿਰੇਕਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥવਿਸਂਯੋਗਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੧) ਅਨવਸੇਸਤਾ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾ ਚ ਅਙ੍ਗਮਗਧਾ ਪਹੂਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਆਦਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮਹਾવ॰ ੪੩) ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾ। ‘‘ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (વਿਭ॰ ੨੨੫) ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸਤਾ। ‘‘ਕੇવਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕਂ ਨੂਨ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮਹਾવ॰ ੨੪੪) ਅਨਤਿਰੇਕਤਾ। ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਾਹਿਯੋ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੪੩) ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥਤਾ। ‘‘ਕੇવਲੀ વੁਸਿਤવਾ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੫੭) વਿਸਂਯੋਗੋ। ਇਧ ਪਨ ਅਨવਸੇਸਤਾ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ।

    Kevalakappanti ettha kevalasaddo anavasesayebhuyyābyāmissānatirekadaḷhatthavisaṃyogādianekattho. Tathā hissa ‘‘kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariya’’nti evamādīsu (pārā. 1) anavasesatā attho. ‘‘Kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya upasaṅkamissantī’’ti evamādīsu (mahāva. 43) yebhuyyatā. ‘‘Kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti evamādīsu (vibha. 225) abyāmissatā. ‘‘Kevalaṃ saddhāmattakaṃ nūna ayamāyasmā’’ti evamādīsu (mahāva. 244) anatirekatā. ‘‘Āyasmato, bhante, anuruddhassa bāhiyo nāma saddhivihāriko kevalakappaṃ saṅghabhedāya ṭhito’’ti evamādīsu (a. ni. 4.243) daḷhatthatā. ‘‘Kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatī’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 3.57) visaṃyogo. Idha pana anavasesatā atthoti adhippetā.

    ਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਨવੋਹਾਰਕਾਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਛੇਦਨવਿਕਪ੍ਪਲੇਸਸਮਨ੍ਤਭਾવਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਓਕਪ੍ਪਨਿਯਮੇਤਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਤਂ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੮੭) ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਨਮਤ੍ਥੋ। ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਮਣਕਪ੍ਪੇਹਿ ਫਲਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੦) વੋਹਾਰੋ। ‘‘ਯੇਨ ਸੁਦਂ ਨਿਚ੍ਚਕਪ੍ਪਂ વਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੮੭) ਕਾਲੋ। ‘‘ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੧੦੯੮; ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾ ੧੧੭, ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ੬੧) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ । ‘‘ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੧੩੬੮; વਿ॰ વ॰ ੧੦੯੪) ਛੇਦਨਂ। ‘‘ਕਪ੍ਪਤਿ ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੪੪੬) વਿਕਪ੍ਪੋ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਪ੍ਪੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੮੦) ਲੇਸੋ। ‘‘ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ વੇਲ਼ੁવਨਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੯੪) ਸਮਨ੍ਤਭਾવੋ। ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਭਾવੋ ਅਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਜੇਤવਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨવਸੇਸਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਜੇਤવਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Kappasaddo panāyaṃ abhisaddahanavohārakālapaññattichedanavikappalesasamantabhāvādianekattho. Tathā hissa ‘‘okappaniyametaṃ bhoto gotamassa, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti evamādīsu (ma. ni. 1.387) abhisaddahanamattho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjitu’’nti evamādīsu (cūḷava. 250) vohāro. ‘‘Yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’ti evamādīsu (ma. ni. 1.387) kālo. ‘‘Iccāyasmā kappo’’ti evamādīsu (su. ni. 1098; cūḷani. kappamāṇavapucchā 117, kappamāṇavapucchāniddeso 61) paññatti . ‘‘Alaṅkato kappitakesamassū’’ti evamādīsu (jā. 2.22.1368; vi. va. 1094) chedanaṃ. ‘‘Kappati dvaṅgulakappo’’ti evamādīsu (cūḷava. 446) vikappo. ‘‘Atthi kappo nipajjitu’’nti evamādīsu (a. ni. 8.80) leso. ‘‘Kevalakappaṃ veḷuvanaṃ obhāsetvā’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 1.94) samantabhāvo. Idha panassa samantabhāvo attho adhippeto. Tasmā kevalakappaṃ jetavananti ettha anavasesaṃ samantato jetavananti attho.

    ਓਭਾਸੇਤ੍વਾਤਿ ਆਭਾਯ ਫਰਿਤ੍વਾ। વਾਲੁਕਾਯਾਤਿ ਸਣ੍ਹਾਯ વਾਲੁਕਾਯ। ਨ ਸਣ੍ਠਾਤੀਤਿ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਓਲ਼ਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਤਾਯ ਹਿ ਪਥવਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਮਾਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਪਥવੀ વਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਨੋ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਸਜ੍ਝਾਯਮੂਲ਼੍ਹਕਾ વਾਚਾ ਪਰਿਹੀਨਾਯੇવ ਅਹੇਸੁਂ। ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੋਤਿ ਅਨਿવਤ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ।

    Obhāsetvāti ābhāya pharitvā. Vālukāyāti saṇhāya vālukāya. Na saṇṭhātīti na patiṭṭhāti. Oḷārikanti brahmadevatāya hi pathaviyaṃ patiṭṭhānakāle attabhāvo oḷāriko māpetuṃ vaṭṭati pathavī vā, tasmā evamāha. Dhammāti iminā pubbe uggahitabuddhavacanaṃ dasseti. Nappavattino ahesunti sajjhāyamūḷhakā vācā parihīnāyeva ahesuṃ. Appaṭivānoti anivatto anukkaṇṭhito.

    ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ। ਅਧਿਸੀਲਨ੍ਤਿ ਦਸવਿਧਂ ਸੀਲਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੀਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਧਿਸੀਲਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅવਿਹਂ ਗਤੋਤਿ ਅવਿਹਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Dassanassāti cakkhuviññāṇena dassanassa. Upaṭṭhānassāti catūhi paccayehi upaṭṭhānassa. Adhisīlanti dasavidhaṃ sīlaṃ. Tañhi pañcasīlaṃ upādāya adhisīlanti vuccati. Avihaṃ gatoti avihabrahmaloke nibbattosmīti dasseti.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਹਤ੍ਥਕਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Hatthakasuttaṃ

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੫. ਹਤ੍ਥਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact