Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
7. ஹத்தா²ரோஹபுத்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
7. Hatthārohaputtattheragāthāvaṇṇanā
இத³ங் புரே சித்தமசாரி சாரிகந்தி ஆயஸ்மதோ ஹத்தா²ரோஹபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? ஸோ கிர புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே விவட்டூபனிஸ்ஸயங் புஞ்ஞங் உபசினந்தோ விபஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஏகதி³வஸங் ஸத்தா²ரங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவுதங் விஹாரதோ நிக்க²ந்தங் தி³ஸ்வா பஸன்னசித்தோ புப்பே²ஹி பூஜங் கத்வா பஞ்சபதிட்டி²தேன வந்தி³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்காமி. ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ஸாவத்தி²யங் ஹத்தா²ரோஹகுலே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஹத்தி²ஸிப்பே நிப்ப²த்திங் அக³மாஸி. ஸோ ஏகதி³வஸங் ஹத்தி²ங் ஸிக்கா²பெந்தோ நதீ³தீரங் க³ந்த்வா ஹேதுஸம்பத்தியா சோதி³யமானோ ‘‘கிங் மய்ஹங் இமினா ஹத்தி²த³மனேன, அத்தானங் த³மனமேவ வர’’ந்தி சிந்தெத்வா ப⁴க³வந்தங் உபஸங்கமித்வா த⁴ம்மங் ஸுத்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜித்வாவ சரியானுகூலங் கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா விபஸ்ஸனாய கம்மங் கரொந்தோ சிரபரிசயேன கம்மட்டா²னதோ ப³ஹித்³தா⁴ விதா⁴வந்தங் சித்தங் சே²கோ ஹத்தா²சரியோ விய அங்குஸேன சண்ட³மத்தவரவாரணங் படிஸங்கா²னஅங்குஸேன நிக்³க³ண்ஹந்தோ ‘‘இத³ங் புரே சித்தமசாரி சாரிக’’ந்தி கா³த²ங் அபா⁴ஸி.
Idaṃ pure cittamacāri cārikanti āyasmato hatthārohaputtattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ bhikkhusaṅghaparivutaṃ vihārato nikkhantaṃ disvā pasannacitto pupphehi pūjaṃ katvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ hatthārohakule nibbattitvā viññutaṃ patto hatthisippe nipphattiṃ agamāsi. So ekadivasaṃ hatthiṃ sikkhāpento nadītīraṃ gantvā hetusampattiyā codiyamāno ‘‘kiṃ mayhaṃ iminā hatthidamanena, attānaṃ damanameva vara’’nti cintetvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvāva cariyānukūlaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanāya kammaṃ karonto ciraparicayena kammaṭṭhānato bahiddhā vidhāvantaṃ cittaṃ cheko hatthācariyo viya aṅkusena caṇḍamattavaravāraṇaṃ paṭisaṅkhānaaṅkusena niggaṇhanto ‘‘idaṃ pure cittamacāri cārika’’nti gāthaṃ abhāsi.
77. தத்த² இத³ந்தி வுச்சமானஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ அத்தபச்சக்க²தாய வுத்தங். புரேதி நிக்³க³ஹகாலதோ புப்³பே³. அசாரீதி விசரி, அனவட்டி²ததாய நானாரம்மணேஸு பரிப்³ப⁴மி . சாரிகந்தி யதா²காமசரியங். தேனாஹ ‘‘யேனிச்ச²கங் யத்த²காமங் யதா²ஸுக²’’ந்தி. தந்தி தங் சித்தங். அஜ்ஜாதி ஏதரஹி. நிக்³க³ஹெஸ்ஸாமீதி நிக்³க³ண்ஹிஸ்ஸாமி, நிப்³பி³ஸேவனங் கரிஸ்ஸாமி. யோனிஸோதி உபாயேன. யதா² கிங்? ஹத்தி²ப்பபி⁴ன்னங் விய அங்குஸக்³க³ஹோ. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – இத³ங் மம சித்தங் நாம இதோ புப்³பே³ ரூபாதீ³ஸு ஆரம்மணேஸு யேன யேன ரமிதுங் இச்ச²தி, தஸ்ஸ தஸ்ஸ வஸேன யேனிச்ச²கங், யத்த² யத்த² சஸ்ஸ காமோ, தஸ்ஸ தஸ்ஸ வஸேன யத்த²காமங், யதா² யதா² விசரந்தஸ்ஸ ஸுக²ங் ஹோதி, ததே²வ சரணதோ யதா²ஸுக²ங் தீ³க⁴ரத்தங் சாரிகங் அசரி, தங் அஜ்ஜபாஹங் பி⁴ன்னமத³மத்தஹத்தி²ங் ஹத்தா²சரியஸங்கா²தோ சே²கோ அங்குஸக்³க³ஹோ அங்குஸேன விய யோனிஸோமனஸிகாரேன நிக்³க³ஹெஸ்ஸாமி, நாஸ்ஸ வீதிக்கமிதுங் த³ஸ்ஸாமீதி. ஏவங் வத³ந்தோ ஏவ ச தே²ரோ விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அரஹத்தங் ஸச்சா²காஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 1.13.91-96) –
77. Tattha idanti vuccamānassa cittassa attapaccakkhatāya vuttaṃ. Pureti niggahakālato pubbe. Acārīti vicari, anavaṭṭhitatāya nānārammaṇesu paribbhami . Cārikanti yathākāmacariyaṃ. Tenāha ‘‘yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukha’’nti. Tanti taṃ cittaṃ. Ajjāti etarahi. Niggahessāmīti niggaṇhissāmi, nibbisevanaṃ karissāmi. Yonisoti upāyena. Yathā kiṃ? Hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho. Idaṃ vuttaṃ hoti – idaṃ mama cittaṃ nāma ito pubbe rūpādīsu ārammaṇesu yena yena ramituṃ icchati, tassa tassa vasena yenicchakaṃ, yattha yattha cassa kāmo, tassa tassa vasena yatthakāmaṃ, yathā yathā vicarantassa sukhaṃ hoti, tatheva caraṇato yathāsukhaṃ dīgharattaṃ cārikaṃ acari, taṃ ajjapāhaṃ bhinnamadamattahatthiṃ hatthācariyasaṅkhāto cheko aṅkusaggaho aṅkusena viya yonisomanasikārena niggahessāmi, nāssa vītikkamituṃ dassāmīti. Evaṃ vadanto eva ca thero vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.91-96) –
‘‘ஸுவண்ணவண்ணோ ஸம்பு³த்³தோ⁴, விபஸ்ஸீ த³க்கி²ணாரஹோ;
‘‘Suvaṇṇavaṇṇo sambuddho, vipassī dakkhiṇāraho;
புரக்க²தோ ஸாவகேஹி, ஆராமா அபி⁴னிக்க²மி.
Purakkhato sāvakehi, ārāmā abhinikkhami.
‘‘தி³ஸ்வானஹங் பு³த்³த⁴ஸெட்ட²ங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுங் தமனாஸகங்;
‘‘Disvānahaṃ buddhaseṭṭhaṃ, sabbaññuṃ tamanāsakaṃ;
பஸன்னசித்தோ ஸுமனோ, க³ண்டி²புப்ப²ங் அபூஜயிங்.
Pasannacitto sumano, gaṇṭhipupphaṃ apūjayiṃ.
‘‘தேன சித்தப்பஸாதே³ன, த்³விபதி³ந்த³ஸ்ஸ தாதி³னோ;
‘‘Tena cittappasādena, dvipadindassa tādino;
ஹட்டோ² ஹட்டே²ன சித்தேன, புன வந்தி³ங் ததா²க³தங்.
Haṭṭho haṭṭhena cittena, puna vandiṃ tathāgataṃ.
‘‘ஏகனவுதிதோ கப்பே, யங் புப்ப²மபி⁴ரோபயிங்;
‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;
து³க்³க³திங் நாபி⁴ஜானாமி, பு³த்³த⁴பூஜாயித³ங் ப²லங்.
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ஏகதாலீஸிதோ கப்பே, சரணோ நாம க²த்தியோ;
‘‘Ekatālīsito kappe, caraṇo nāma khattiyo;
ஸத்தரதனஸம்பன்னோ, சக்கவத்தீ மஹப்³ப³லோ.
Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அயமேவ ச தே²ரஸ்ஸ அஞ்ஞாப்³யாகரணகா³தா² அஹோஸீதி.
Ayameva ca therassa aññābyākaraṇagāthā ahosīti.
ஹத்தா²ரோஹபுத்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Hatthārohaputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 7. ஹத்தா²ரோஹபுத்தத்தே²ரகா³தா² • 7. Hatthārohaputtattheragāthā