| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi |
१६९. हत्थिमंसादिपटिक्खेपकथा
169. Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā
२८१. तेन खो पन समयेन रञ्ञो हत्थी मरन्ति । मनुस्सा दुब्भिक्खे हत्थिमंसं परिभुञ्जन्ति , भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं हत्थिमंसं देन्ति। भिक्खू हत्थिमंसं परिभुञ्जन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम समणा सक्यपुत्तिया हत्थिमंसं परिभुञ्जिस्सन्ति। राजङ्गं हत्थी, सचे राजा जानेय्य, न नेसं अत्तमनो अस्सा’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। न, भिक्खवे, हत्थिमंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्साति।
281. Tena kho pana samayena rañño hatthī maranti . Manussā dubbhikkhe hatthimaṃsaṃ paribhuñjanti , bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ hatthimaṃsaṃ denti. Bhikkhū hatthimaṃsaṃ paribhuñjanti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā hatthimaṃsaṃ paribhuñjissanti. Rājaṅgaṃ hatthī, sace rājā jāneyya, na nesaṃ attamano assā’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na, bhikkhave, hatthimaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassāti.
तेन खो पन समयेन रञ्ञो अस्सा मरन्ति। मनुस्सा दुब्भिक्खे अस्समंसं परिभुञ्जन्ति, भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं अस्समंसं देन्ति। भिक्खू अस्समंसं परिभुञ्जन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम समणा सक्यपुत्तिया अस्समंसं परिभुञ्जिस्सन्ति। राजङ्गं अस्सा, सचे राजा जानेय्य, न नेसं अत्तमनो अस्सा’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। न, भिक्खवे, अस्समंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्साति।
Tena kho pana samayena rañño assā maranti. Manussā dubbhikkhe assamaṃsaṃ paribhuñjanti, bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ assamaṃsaṃ denti. Bhikkhū assamaṃsaṃ paribhuñjanti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā assamaṃsaṃ paribhuñjissanti. Rājaṅgaṃ assā, sace rājā jāneyya, na nesaṃ attamano assā’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na, bhikkhave, assamaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassāti.
तेन खो पन समयेन मनुस्सा दुब्भिक्खे सुनखमंसं परिभुञ्जन्ति, भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं सुनखमंसं देन्ति। भिक्खू सुनखमंसं परिभुञ्जन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम समणा सक्यपुत्तिया सुनखमंसं परिभुञ्जिस्सन्ति, जेगुच्छो सुनखो पटिकूलो’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। न, भिक्खवे, सुनखमंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्साति।
Tena kho pana samayena manussā dubbhikkhe sunakhamaṃsaṃ paribhuñjanti, bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ sunakhamaṃsaṃ denti. Bhikkhū sunakhamaṃsaṃ paribhuñjanti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā sunakhamaṃsaṃ paribhuñjissanti, jeguccho sunakho paṭikūlo’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na, bhikkhave, sunakhamaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassāti.
तेन खो पन समयेन मनुस्सा दुब्भिक्खे अहिमंसं परिभुञ्जन्ति, भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं अहिमंसं देन्ति। भिक्खू अहिमंसं परिभुञ्जन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम समणा सक्यपुत्तिया अहिमंसं परिभुञ्जिस्सन्ति, जेगुच्छो अहि पटिकूलो’’ति। सुपस्सोपि 1 नागराजा येन भगवा तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठासि। एकमन्तं ठितो खो सुपस्सो नागराजा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘सन्ति, भन्ते, नागा अस्सद्धा अप्पसन्ना। ते अप्पमत्तकेहिपि भिक्खू विहेठेय्युं। साधु, भन्ते, अय्या अहिमंसं न परिभुञ्जेय्यु’’न्ति। अथ खो भगवा सुपस्सं नागराजानं धम्मिया कथाय सन्दस्सेसि…पे॰… पदक्खिणं कत्वा पक्कामि। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘न, भिक्खवे, अहिमंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena manussā dubbhikkhe ahimaṃsaṃ paribhuñjanti, bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ ahimaṃsaṃ denti. Bhikkhū ahimaṃsaṃ paribhuñjanti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā ahimaṃsaṃ paribhuñjissanti, jeguccho ahi paṭikūlo’’ti. Supassopi 2 nāgarājā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho supasso nāgarājā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi, bhante, nāgā assaddhā appasannā. Te appamattakehipi bhikkhū viheṭheyyuṃ. Sādhu, bhante, ayyā ahimaṃsaṃ na paribhuñjeyyu’’nti. Atha kho bhagavā supassaṃ nāgarājānaṃ dhammiyā kathāya sandassesi…pe… padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, ahimaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
तेन खो पन समयेन लुद्दका सीहं हन्त्वा सीहमंसं 3 परिभुञ्जन्ति, भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं सीहमंसं देन्ति। भिक्खू सीहमंसं परिभुञ्जित्वा अरञ्ञे विहरन्ति। सीहा सीहमंसगन्धेन भिक्खू परिपातेन्ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। न, भिक्खवे, सीहमंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्साति।
Tena kho pana samayena luddakā sīhaṃ hantvā sīhamaṃsaṃ 4 paribhuñjanti, bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ sīhamaṃsaṃ denti. Bhikkhū sīhamaṃsaṃ paribhuñjitvā araññe viharanti. Sīhā sīhamaṃsagandhena bhikkhū paripātenti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na, bhikkhave, sīhamaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassāti.
तेन खो पन समयेन लुद्दका ब्यग्घं हन्त्वा…पे॰… दीपिं हन्त्वा…पे॰… अच्छं हन्त्वा…पे॰… तरच्छं हन्त्वा तरच्छमंसं परिभुञ्जन्ति, भिक्खूनं पिण्डाय चरन्तानं तरच्छमंसं देन्ति। भिक्खू तरच्छमंसं परिभुञ्जित्वा अरञ्ञे विहरन्ति। तरच्छा तरच्छमंसगन्धेन भिक्खू परिपातेन्ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। न, भिक्खवे, तरच्छमंसं परिभुञ्जितब्बं। यो परिभुञ्जेय्य, आपत्ति दुक्कटस्साति।
Tena kho pana samayena luddakā byagghaṃ hantvā…pe… dīpiṃ hantvā…pe… acchaṃ hantvā…pe… taracchaṃ hantvā taracchamaṃsaṃ paribhuñjanti, bhikkhūnaṃ piṇḍāya carantānaṃ taracchamaṃsaṃ denti. Bhikkhū taracchamaṃsaṃ paribhuñjitvā araññe viharanti. Taracchā taracchamaṃsagandhena bhikkhū paripātenti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na, bhikkhave, taracchamaṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassāti.
हत्थिमंसादिपटिक्खेपकथा निट्ठिता।
Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā niṭṭhitā.
सुप्पियभाणवारो निट्ठितो दुतियो।
Suppiyabhāṇavāro niṭṭhito dutiyo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / हत्थिमंसादिपटिक्खेपकथा • Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / हत्थिमंसादिपटिक्खेपकथावण्णना • Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १६९. हत्थिमंसादिपटिक्खेपकथा • 169. Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā
