Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi

    ౧౦. హత్థిఙ్గపఞ్హో

    10. Hatthiṅgapañho

    ౧౦. ‘‘భన్తే నాగసేన, ‘హత్థిస్స పఞ్చ అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’తి యం వదేసి, కతమాని తాని పఞ్చ అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’’తి? ‘‘యథా, మహారాజ, హత్థీ నామ చరన్తో యేవ పథవిం దాలేతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన కాయం సమ్మసమానేనేవ సబ్బే కిలేసా దాలేతబ్బా. ఇదం, మహారాజ, హత్థిస్స పఠమం అఙ్గం గహేతబ్బం.

    10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘hatthissa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, hatthī nāma caranto yeva pathaviṃ dāleti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāyaṃ sammasamāneneva sabbe kilesā dāletabbā. Idaṃ, mahārāja, hatthissa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.

    ‘‘పున చపరం, మహారాజ, హత్థీ సబ్బకాయేనేవ అపలోకేతి, ఉజుకం యేవ పేక్ఖతి, న దిసావిదిసా విలోకేతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన సబ్బకాయేన అపలోకినా భవితబ్బం, న దిసావిదిసా విలోకేతబ్బా, న ఉద్ధం ఉల్లోకేతబ్బం, న అధో ఓలోకేతబ్బం, యుగమత్తపేక్ఖినా భవితబ్బం. ఇదం, మహారాజ, హత్థిస్స దుతియం అఙ్గం గహేతబ్బం.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, hatthī sabbakāyeneva apaloketi, ujukaṃ yeva pekkhati, na disāvidisā viloketi, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbakāyena apalokinā bhavitabbaṃ, na disāvidisā viloketabbā, na uddhaṃ ulloketabbaṃ, na adho oloketabbaṃ, yugamattapekkhinā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, hatthissa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.

    ‘‘పున చపరం, మహారాజ, హత్థీ అనిబద్ధసయనో గోచరాయమనుగన్త్వా న తమేవ దేసం వాసత్థముపగచ్ఛతి, న ధువప్పతిట్ఠాలయో, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన అనిబద్ధసయనేన భవితబ్బం, నిరాలయేన పిణ్డాయ గన్తబ్బం, యది పస్సతి విపస్సకో మనుఞ్ఞం పతిరూపం రుచిరదేసే భవం మణ్డపం వా రుక్ఖమూలం వా గుహం వా పబ్భారం వా, తత్థేవ వాసముపగన్తబ్బం, ధువప్పతిట్ఠాలయో న కాతబ్బో. ఇదం, మహారాజ, హత్థిస్స తతియం అఙ్గం గహేతబ్బం.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, hatthī anibaddhasayano gocarāyamanugantvā na tameva desaṃ vāsatthamupagacchati, na dhuvappatiṭṭhālayo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anibaddhasayanena bhavitabbaṃ, nirālayena piṇḍāya gantabbaṃ, yadi passati vipassako manuññaṃ patirūpaṃ ruciradese bhavaṃ maṇḍapaṃ vā rukkhamūlaṃ vā guhaṃ vā pabbhāraṃ vā, tattheva vāsamupagantabbaṃ, dhuvappatiṭṭhālayo na kātabbo. Idaṃ, mahārāja, hatthissa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.

    ‘‘పున చపరం, మహారాజ, హత్థీ ఉదకం ఓగాహిత్వా సుచివిమలసీతలసలిలపరిపుణ్ణం కుముదుప్పలపదుమపుణ్డరీకసఞ్ఛన్నం మహతిమహన్తం పదుమసరం ఓగాహిత్వా కీళతి గజవరకీళం, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన సుచివిమలవిప్పసన్నమనావిలధమ్మవరవారిపుణ్ణం విముత్తికుసుమసఞ్ఛన్నం మహాసతిపట్ఠానపోక్ఖరణిం ఓగాహిత్వా ఞాణేన సఙ్ఖారా ఓధునితబ్బా విధునితబ్బా, యోగావచరకీళా కీళితబ్బా. ఇదం, మహారాజ, హత్థిస్స చతుత్థం అఙ్గం గహేతబ్బం.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, hatthī udakaṃ ogāhitvā sucivimalasītalasalilaparipuṇṇaṃ kumuduppalapadumapuṇḍarīkasañchannaṃ mahatimahantaṃ padumasaraṃ ogāhitvā kīḷati gajavarakīḷaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sucivimalavippasannamanāviladhammavaravāripuṇṇaṃ vimuttikusumasañchannaṃ mahāsatipaṭṭhānapokkharaṇiṃ ogāhitvā ñāṇena saṅkhārā odhunitabbā vidhunitabbā, yogāvacarakīḷā kīḷitabbā. Idaṃ, mahārāja, hatthissa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.

    ‘‘పున చపరం, మహారాజ, హత్థీ సతో పాదం ఉద్ధరతి, సతో పాదం నిక్ఖిపతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన సతేన సమ్పజానేన పాదం ఉద్ధరితబ్బం, సతేన సమ్పజానేన పాదం నిక్ఖిపితబ్బం, అభిక్కమపటిక్కమే సమిఞ్జనపసారణే సబ్బత్థ సతేన సమ్పజానేన భవితబ్బం. ఇదం, మహారాజ, హత్థిస్స పఞ్చమం అఙ్గం గహేతబ్బం. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా దేవాతిదేవేన సంయుత్తనికాయవరే –

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, hatthī sato pādaṃ uddharati, sato pādaṃ nikkhipati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena satena sampajānena pādaṃ uddharitabbaṃ, satena sampajānena pādaṃ nikkhipitabbaṃ, abhikkamapaṭikkame samiñjanapasāraṇe sabbattha satena sampajānena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, hatthissa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare –

    ‘‘‘కాయేన సంవరో సాధు, సాధు వాచాయ సంవరో;

    ‘‘‘Kāyena saṃvaro sādhu, sādhu vācāya saṃvaro;

    మనసా సంవరో సాధు, సాధు సబ్బత్థ సంవరో;

    Manasā saṃvaro sādhu, sādhu sabbattha saṃvaro;

    సబ్బత్థ సంవుతో లజ్జీ, రక్ఖితోతి పవుచ్చతీ’’’తి.

    Sabbattha saṃvuto lajjī, rakkhitoti pavuccatī’’’ti.

    హత్థిఙ్గపఞ్హో దసమో.ఉపచికావగ్గో చతుత్థో.

    Hatthiṅgapañho dasamo.Upacikāvaggo catuttho.

    తస్సుద్దానం –

    Tassuddānaṃ –

    ఉపచికా బిళారో చ, ఉన్దూరో విచ్ఛికేన చ;

    Upacikā biḷāro ca, undūro vicchikena ca;

    నకులో సిఙ్గాలో మిగో,

    Nakulo siṅgālo migo,

    గోరూపో వరాహో హత్థినా దసాతి.

    Gorūpo varāho hatthinā dasāti.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact