| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi |
๕๐๙. หตฺถิปาลชาตกํ (๑๓)
509. Hatthipālajātakaṃ (13)
๓๓๗.
337.
จิรสฺสํ วต ปสฺสาม, พฺราหฺมณํ เทววณฺณินํ;
Cirassaṃ vata passāma, brāhmaṇaṃ devavaṇṇinaṃ;
๓๓๘.
338.
จิรสฺสํ วต ปสฺสาม, อิสิํ ธมฺมคุเณ รตํ;
Cirassaṃ vata passāma, isiṃ dhammaguṇe rataṃ;
กาสายวตฺถวสนํ, วากจีรํ ปฎิจฺฉทํฯ
Kāsāyavatthavasanaṃ, vākacīraṃ paṭicchadaṃ.
๓๓๙.
339.
อาสนํ อุทกํ ปชฺชํ, ปฎิคณฺหาตุ โน ภวํ;
Āsanaṃ udakaṃ pajjaṃ, paṭigaṇhātu no bhavaṃ;
อเคฺฆ ภวนฺตํ ปุจฺฉาม, อคฺฆํ กุรุตุ โน ภวํฯ
Agghe bhavantaṃ pucchāma, agghaṃ kurutu no bhavaṃ.
๓๔๐.
340.
อธิจฺจ เวเท ปริเยส วิตฺตํ, ปุเตฺต คเห 3 ตาต ปติฎฺฐเปตฺวา;
Adhicca vede pariyesa vittaṃ, putte gahe 4 tāta patiṭṭhapetvā;
คเนฺธ รเส ปจฺจนุภุยฺย 5 สพฺพํ, อรญฺญํ สาธุ มุนิ โส ปสโตฺถฯ
Gandhe rase paccanubhuyya 6 sabbaṃ, araññaṃ sādhu muni so pasattho.
๓๔๑.
341.
เวทา น สจฺจา น จ วิตฺตลาโภ, น ปุตฺตลาเภน ชรํ วิหนฺติ;
Vedā na saccā na ca vittalābho, na puttalābhena jaraṃ vihanti;
๓๔๒.
342.
อทฺธา หิ สจฺจํ วจนํ ตเวตํ, สกมฺมุนา โหติ ผลูปปตฺติ;
Addhā hi saccaṃ vacanaṃ tavetaṃ, sakammunā hoti phalūpapatti;
๓๔๓.
343.
ยสฺสสฺส สกฺขี มรเณน ราช, ชราย เมตฺตี นรวีรเสฎฺฐ;
Yassassa sakkhī maraṇena rāja, jarāya mettī naravīraseṭṭha;
โย จาปิ ชญฺญา น มริสฺสํ กทาจิ, ปเสฺสยฺยุํ ตํ วสฺสสตํ อโรคํฯ
Yo cāpi jaññā na marissaṃ kadāci, passeyyuṃ taṃ vassasataṃ arogaṃ.
๓๔๔.
344.
ยถาปิ นาวํ ปุริโส ทกมฺหิ, เอเรติ เจ นํ อุปเนติ ตีรํ;
Yathāpi nāvaṃ puriso dakamhi, ereti ce naṃ upaneti tīraṃ;
เอวมฺปิ พฺยาธี สตตํ ชรา จ, อุปเนติ มจฺจํ 15 วสมนฺตกสฺสฯ
Evampi byādhī satataṃ jarā ca, upaneti maccaṃ 16 vasamantakassa.
๓๔๕.
345.
ปโงฺก จ กามา ปลิโป จ กามา, มโนหรา ทุตฺตรา มจฺจุเธยฺยา;
Paṅko ca kāmā palipo ca kāmā, manoharā duttarā maccudheyyā;
เอตสฺมิํ ปเงฺก ปลิเป พฺยสนฺนา 17, หีนตฺตรูปา น ตรนฺติ ปารํฯ
Etasmiṃ paṅke palipe byasannā 18, hīnattarūpā na taranti pāraṃ.
๓๔๖.
346.
อยํ ปุเร ลุทฺทมกาสิ กมฺมํ, สฺวายํ คหีโต น หิ โมกฺขิโต เม;
Ayaṃ pure luddamakāsi kammaṃ, svāyaṃ gahīto na hi mokkhito me;
โอรุนฺธิยา นํ ปริรกฺขิสฺสามิ, มายํ ปุน ลุทฺทมกาสิ กมฺมํฯ
Orundhiyā naṃ parirakkhissāmi, māyaṃ puna luddamakāsi kammaṃ.
๓๔๗.
347.
เอวํ นโฎฺฐ เอสุการี มมโตฺถ, โสหํ กถํ น คเวเสยฺยํ ราชฯ
Evaṃ naṭṭho esukārī mamattho, sohaṃ kathaṃ na gaveseyyaṃ rāja.
๓๔๘.
348.
อนาคตํ เนตมตฺถีติ ญตฺวา, อุปฺปนฺนฉนฺทํ โก ปนุเทยฺย ธีโรฯ
Anāgataṃ netamatthīti ñatvā, uppannachandaṃ ko panudeyya dhīro.
๓๔๙.
349.
ปสฺสามิ โวหํ ทหรํ 25 กุมาริํ, มตฺตูปมํ เกตกปุปฺผเนตฺตํ;
Passāmi vohaṃ daharaṃ 26 kumāriṃ, mattūpamaṃ ketakapupphanettaṃ;
อภุตฺตโภเค 27 ปฐเม วยสฺมิํ, อาทาย มจฺจุ วชเต กุมาริํฯ
Abhuttabhoge 28 paṭhame vayasmiṃ, ādāya maccu vajate kumāriṃ.
๓๕๐.
350.
ยุวา สุชาโต สุมุโข สุทสฺสโน, สาโม กุสุมฺภปริกิณฺณมสฺสุ;
Yuvā sujāto sumukho sudassano, sāmo kusumbhaparikiṇṇamassu;
หิตฺวาน กาเม ปฎิกจฺจ 29 เคหํ, อนุชาน มํ ปพฺพชิสฺสามิ เทวฯ
Hitvāna kāme paṭikacca 30 gehaṃ, anujāna maṃ pabbajissāmi deva.
๓๕๑.
351.
สาขาหิ รุโกฺข ลภเต สมญฺญํ, ปหีนสาขํ ปน ขาณุมาหุ;
Sākhāhi rukkho labhate samaññaṃ, pahīnasākhaṃ pana khāṇumāhu;
ปหีนปุตฺตสฺส มมชฺช โภติ, วาเสฎฺฐิ ภิกฺขาจริยาย กาโลฯ
Pahīnaputtassa mamajja bhoti, vāseṭṭhi bhikkhācariyāya kālo.
๓๕๒.
352.
คจฺฉนฺติ ปุตฺตา จ ปตี จ มยฺหํ, สาหํ กถํ นานุวเช ปชานํฯ
Gacchanti puttā ca patī ca mayhaṃ, sāhaṃ kathaṃ nānuvaje pajānaṃ.
๓๕๓.
353.
เอเต ภุตฺวา วมิตฺวา จ, ปกฺกมนฺติ วิหงฺคมา;
Ete bhutvā vamitvā ca, pakkamanti vihaṅgamā;
๓๕๔.
354.
วนฺตาโท ปุริโส ราช, น โส โหติ ปสํสิโยฯ
Vantādo puriso rāja, na so hoti pasaṃsiyo.
๓๕๕.
355.
ปเงฺก จ 39 โปสํ ปลิเป พฺยสนฺนํ, พลี ยถา ทุพฺพลมุทฺธเรยฺย;
Paṅke ca 40 posaṃ palipe byasannaṃ, balī yathā dubbalamuddhareyya;
เอวมฺปิ มํ ตฺวํ อุทตาริ โภติ, ปญฺจาลิ คาถาหิ สุภาสิตาหิฯ
Evampi maṃ tvaṃ udatāri bhoti, pañcāli gāthāhi subhāsitāhi.
๓๕๖.
356.
อิทํ วตฺวา มหาราชา, เอสุการี ทิสมฺปติ;
Idaṃ vatvā mahārājā, esukārī disampati;
รฎฺฐํ หิตฺวาน ปพฺพชิ, นาโค เฉตฺวาว พนฺธนํฯ
Raṭṭhaṃ hitvāna pabbaji, nāgo chetvāva bandhanaṃ.
๓๕๗.
357.
ราชา จ ปพฺพชฺชมโรจยิตฺถ, รฎฺฐํ ปหาย นรวีรเสโฎฺฐ;
Rājā ca pabbajjamarocayittha, raṭṭhaṃ pahāya naravīraseṭṭho;
ตุวมฺปิ โน โหติ ยเถว ราชา, อเมฺหหิ คุตฺตา อนุสาส รชฺชํฯ
Tuvampi no hoti yatheva rājā, amhehi guttā anusāsa rajjaṃ.
๓๕๘.
358.
ราชา จ ปพฺพชฺชมโรจยิตฺถ, รฎฺฐํ ปหาย นรวีรเสโฎฺฐ;
Rājā ca pabbajjamarocayittha, raṭṭhaṃ pahāya naravīraseṭṭho;
อหมฺปิ เอกา 41 จริสฺสามิ โลเก, หิตฺวาน กามานิ มโนรมานิฯ
Ahampi ekā 42 carissāmi loke, hitvāna kāmāni manoramāni.
๓๕๙.
359.
ราชา จ ปพฺพชฺชมโรจยิตฺถ, รฎฺฐํ ปหาย นรวีรเสโฎฺฐ;
Rājā ca pabbajjamarocayittha, raṭṭhaṃ pahāya naravīraseṭṭho;
อหมฺปิ เอกา จริสฺสามิ โลเก, หิตฺวาน กามานิ ยโถธิกานิฯ
Ahampi ekā carissāmi loke, hitvāna kāmāni yathodhikāni.
๓๖๐.
360.
อเจฺจนฺติ กาลา ตรยนฺติ รตฺติโย, วโยคุณา อนุปุพฺพํ ชหนฺติ;
Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahanti;
อหมฺปิ เอกา จริสฺสามิ โลเก, หิตฺวาน กามานิ มโนรมานิฯ
Ahampi ekā carissāmi loke, hitvāna kāmāni manoramāni.
๓๖๑.
361.
อเจฺจนฺติ กาลา ตรยนฺติ รตฺติโย, วโยคุณา อนุปุพฺพํ ชหนฺติ;
Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahanti;
อหมฺปิ เอกา จริสฺสามิ โลเก, หิตฺวาน กามานิ ยโถธิกานิฯ
Ahampi ekā carissāmi loke, hitvāna kāmāni yathodhikāni.
๓๖๒.
362.
อเจฺจนฺติ กาลา ตรยนฺติ รตฺติโย, วโยคุณา อนุปุพฺพํ ชหนฺติ;
Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahanti;
อหมฺปิ เอกา จริสฺสามิ โลเก, สีติภูตา 43 สพฺพมติจฺจ สงฺคนฺติฯ
Ahampi ekā carissāmi loke, sītibhūtā 44 sabbamaticca saṅganti.
หตฺถิปาลชาตกํ เตรสมํฯ
Hatthipālajātakaṃ terasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๐๙] ๑๓. หตฺถิปาลชาตกวณฺณนา • [509] 13. Hatthipālajātakavaṇṇanā
