| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. หตฺถิสาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
6. Hatthisāriputtasuttavaṇṇanā
๖๐. ฉเฎฺฐ อภิธมฺมกถนฺติ อภิธมฺมมิสฺสกํ กถํฯ กถํ โอปาเตตีติ เตสํ กถํ วิจฺฉินฺทิตฺวา อตฺตโน กถํ กเถติฯ เถรานํ ภิกฺขูนนฺติ กรณเตฺถ สามิวจนํ, เถเรหิ ภิกฺขูหิ สทฺธินฺติ อโตฺถฯ ยา จ เถรานํ อภิธมฺมกถา, ตํ อยมฺปิ กเถตุํ สโกฺกตีติ อโตฺถฯ เจโตปริยายนฺติ จิตฺตวารํฯ อิธาติ อิมสฺมิํ โลเกฯ โสรตโสรโตติ สูรโต วิย สูรโต, โสรจฺจสมนฺนาคโต วิยาติ อโตฺถฯ นิวาตนิวาโตติ นิวาโต วิย นิวาโต, นิวาตวุตฺติ วิยาติ อโตฺถฯ อุปสนฺตุปสโนฺตติ อุปสโนฺต วิย อุปสโนฺต ฯ วปกสฺสเตว สตฺถาราติ สตฺถุ สนฺติกา อปคจฺฉติฯ สํสฎฺฐสฺสาติ ปญฺจหิ สํสเคฺคหิ สํสฎฺฐสฺสฯ วิสฺสฎฺฐสฺสาติ วิสฺสชฺชิตสฺสฯ ปากตสฺสาติ ปากตินฺทฺริยสฺสฯ
60. Chaṭṭhe abhidhammakathanti abhidhammamissakaṃ kathaṃ. Kathaṃ opātetīti tesaṃ kathaṃ vicchinditvā attano kathaṃ katheti. Therānaṃ bhikkhūnanti karaṇatthe sāmivacanaṃ, therehi bhikkhūhi saddhinti attho. Yā ca therānaṃ abhidhammakathā, taṃ ayampi kathetuṃ sakkotīti attho. Cetopariyāyanti cittavāraṃ. Idhāti imasmiṃ loke. Soratasoratoti sūrato viya sūrato, soraccasamannāgato viyāti attho. Nivātanivātoti nivāto viya nivāto, nivātavutti viyāti attho. Upasantupasantoti upasanto viya upasanto . Vapakassateva satthārāti satthu santikā apagacchati. Saṃsaṭṭhassāti pañcahi saṃsaggehi saṃsaṭṭhassa. Vissaṭṭhassāti vissajjitassa. Pākatassāti pākatindriyassa.
กิฎฺฐาโทติ กิฎฺฐขาทโกฯ อนฺตรธาเปยฺยาติ นาเสยฺยฯ โคปสูติ คาโว จ อชิกา จฯ สิปฺปิสมฺพุกนฺติ สิปฺปิโย จ สมฺพุกา จฯ สกฺขรกฐลนฺติ สกฺขรา จ กฐลานิ จฯ อาภิโทสิกนฺติ อภิญฺญาตโทสํ กุทฺรูสกโภชนํฯ นจฺฉาเทยฺยาติ น รุเจฺจยฺยฯ ตตฺถ ยเทตํ ปุริสํ ภุตฺตาวินฺติ อุปโยควจนํ, ตํ สามิอเตฺถ ทฎฺฐพฺพํฯ อมุํ หาวุโส, ปุริสนฺติ, อาวุโส, อมุํ ปุริสํฯ
Kiṭṭhādoti kiṭṭhakhādako. Antaradhāpeyyāti nāseyya. Gopasūti gāvo ca ajikā ca. Sippisambukanti sippiyo ca sambukā ca. Sakkharakaṭhalanti sakkharā ca kaṭhalāni ca. Ābhidosikanti abhiññātadosaṃ kudrūsakabhojanaṃ. Nacchādeyyāti na rucceyya. Tattha yadetaṃ purisaṃ bhuttāvinti upayogavacanaṃ, taṃ sāmiatthe daṭṭhabbaṃ. Amuṃ hāvuso, purisanti, āvuso, amuṃ purisaṃ.
สพฺพนิมิตฺตานนฺติ สเพฺพสํ นิจฺจนิมิตฺตาทีนํ นิมิตฺตานํฯ อนิมิตฺตํ เจโตสมาธินฺติ พลววิปสฺสนาสมาธิํฯ จีริกสโทฺทติ ฌลฺลิกสโทฺทฯ สริสฺสติ เนกฺขมฺมสฺสาติ ปพฺพชฺชาย คุณํ สริสฺสติฯ อรหตํ อโหสีติ ภควโต สาวกานํ อรหนฺตานํ อนฺตเร เอโก อรหา อโหสิฯ อยญฺหิ เถโร สตฺต วาเร คิหี หุตฺวา สตฺต วาเร ปพฺพชิฯ กิํ การณา? กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธกาเล กิเรส เอกสฺส ภิกฺขุโน คิหิภาเว วณฺณํ กเถสิฯ โส เตเนว กเมฺมน อรหตฺตสฺส อุปนิสฺสเย วิชฺชมาเนเยว สตฺต วาเร คิหิภาเว จ ปพฺพชฺชาย จ สญฺจรโนฺต สตฺตเม วาเร ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณีติฯ
Sabbanimittānanti sabbesaṃ niccanimittādīnaṃ nimittānaṃ. Animittaṃ cetosamādhinti balavavipassanāsamādhiṃ. Cīrikasaddoti jhallikasaddo. Sarissati nekkhammassāti pabbajjāya guṇaṃ sarissati. Arahataṃ ahosīti bhagavato sāvakānaṃ arahantānaṃ antare eko arahā ahosi. Ayañhi thero satta vāre gihī hutvā satta vāre pabbaji. Kiṃ kāraṇā? Kassapasammāsambuddhakāle kiresa ekassa bhikkhuno gihibhāve vaṇṇaṃ kathesi. So teneva kammena arahattassa upanissaye vijjamāneyeva satta vāre gihibhāve ca pabbajjāya ca sañcaranto sattame vāre pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇīti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. หตฺถิสาริปุตฺตสุตฺตํ • 6. Hatthisāriputtasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. หตฺถิสาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 6. Hatthisāriputtasuttavaṇṇanā
