| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi |
๗. เหมกเตฺถรอปทานํ
7. Hemakattheraapadānaṃ
๑๘๓.
183.
‘‘ปพฺภารกูฎํ นิสฺสาย, อโนโม นาม ตาปโส;
‘‘Pabbhārakūṭaṃ nissāya, anomo nāma tāpaso;
อสฺสมํ สุกตํ กตฺวา, ปณฺณสาเล วสี ตทาฯ
Assamaṃ sukataṃ katvā, paṇṇasāle vasī tadā.
๑๘๔.
184.
‘‘สิทฺธํ ตสฺส ตโป กมฺมํ, สิทฺธิปโตฺต สเก พเล;
‘‘Siddhaṃ tassa tapo kammaṃ, siddhipatto sake bale;
สกสามญฺญวิกฺกโนฺต, อาตาปี นิปโก มุนิฯ
Sakasāmaññavikkanto, ātāpī nipako muni.
๑๘๕.
185.
‘‘วิสารโท สสมเย, ปรวาเท จ โกวิโท;
‘‘Visārado sasamaye, paravāde ca kovido;
ปโฎฺฐ ภูมนฺตลิกฺขมฺหิ, อุปฺปาตมฺหิ จ โกวิโทฯ
Paṭṭho bhūmantalikkhamhi, uppātamhi ca kovido.
๑๘๖.
186.
‘‘วีตโสโก นิรารโมฺภ, อปฺปาหาโร อโลลุโป;
‘‘Vītasoko nirārambho, appāhāro alolupo;
ลาภาลาเภน สนฺตุโฎฺฐ, ฌายี ฌานรโต มุนิฯ
Lābhālābhena santuṭṭho, jhāyī jhānarato muni.
๑๘๗.
187.
‘‘ปิยทสฺสี นาม สมฺพุโทฺธ, อโคฺค การุณิโก มุนิ;
‘‘Piyadassī nāma sambuddho, aggo kāruṇiko muni;
สเตฺต ตาเรตุกาโม โส, กรุณาย ผรี ตทาฯ
Satte tāretukāmo so, karuṇāya pharī tadā.
๑๘๘.
188.
‘‘โพธเนยฺยํ ชนํ ทิสฺวา, ปิยทสฺสี มหามุนิ;
‘‘Bodhaneyyaṃ janaṃ disvā, piyadassī mahāmuni;
จกฺกวาฬสหสฺสมฺปิ, คนฺตฺวา โอวทเต มุนิฯ
Cakkavāḷasahassampi, gantvā ovadate muni.
๑๘๙.
189.
‘‘มมุทฺธริตุกาโม โส, มมสฺสมมุปาคมิ;
‘‘Mamuddharitukāmo so, mamassamamupāgami;
น ทิโฎฺฐ เม ชิโน ปุเพฺพ, น สุโตปิ จ กสฺสจิฯ
Na diṭṭho me jino pubbe, na sutopi ca kassaci.
๑๙๐.
190.
‘‘อุปฺปาตา สุปินา มยฺหํ, ลกฺขณา สุปฺปกาสิตา;
‘‘Uppātā supinā mayhaṃ, lakkhaṇā suppakāsitā;
ปโฎฺฐ ภูมนฺตลิกฺขมฺหิ, นกฺขตฺตปทโกวิโทฯ
Paṭṭho bhūmantalikkhamhi, nakkhattapadakovido.
๑๙๑.
191.
‘‘โสหํ พุทฺธสฺส สุตฺวาน, ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยิํ;
‘‘Sohaṃ buddhassa sutvāna, tattha cittaṃ pasādayiṃ;
๑๙๒.
192.
‘‘มยิ เอวํ สรนฺตมฺหิ, ภควาปิ อนุสฺสริ;
‘‘Mayi evaṃ sarantamhi, bhagavāpi anussari;
พุทฺธํ อนุสฺสรนฺตสฺส, ปีติ เม โหติ ตาวเทฯ
Buddhaṃ anussarantassa, pīti me hoti tāvade.
๑๙๓.
193.
‘‘กาลญฺจ ปุนราคมฺม, อุเปสิ มํ มหามุนิ;
‘‘Kālañca punarāgamma, upesi maṃ mahāmuni;
สมฺปเตฺตปิ น ชานามิ, อยํ พุโทฺธ มหามุนิฯ
Sampattepi na jānāmi, ayaṃ buddho mahāmuni.
๑๙๔.
194.
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, ปิยทสฺสี มหามุนิ;
‘‘Anukampako kāruṇiko, piyadassī mahāmuni;
สญฺชานาเปสิ อตฺตานํ, ‘อหํ พุโทฺธ สเทวเก’ฯ
Sañjānāpesi attānaṃ, ‘ahaṃ buddho sadevake’.
๑๙๕.
195.
‘‘สญฺชานิตฺวาน สมฺพุทฺธํ, ปิยทสฺสิํ มหามุนิํ;
‘‘Sañjānitvāna sambuddhaṃ, piyadassiṃ mahāmuniṃ;
สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, idaṃ vacanamabraviṃ.
๑๙๖.
196.
ตุวมฺปิ สพฺพทสฺสาวี, นิสีท รตนาสเน’ฯ
Tuvampi sabbadassāvī, nisīda ratanāsane’.
๑๙๗.
197.
‘‘สพฺพรตนมยํ ปีฐํ, นิมฺมินิตฺวาน ตาวเท;
‘‘Sabbaratanamayaṃ pīṭhaṃ, nimminitvāna tāvade;
ปิยทสฺสิสฺส มุนิโน, อทาสิํ อิทฺธินิมฺมิตํฯ
Piyadassissa munino, adāsiṃ iddhinimmitaṃ.
๑๙๘.
198.
‘‘รตเน จ นิสินฺนสฺส, ปีฐเก อิทฺธินิมฺมิเต;
‘‘Ratane ca nisinnassa, pīṭhake iddhinimmite;
กุมฺภมตฺตํ ชมฺพุผลํ, อทาสิํ ตาวเท อหํฯ
Kumbhamattaṃ jambuphalaṃ, adāsiṃ tāvade ahaṃ.
๑๙๙.
199.
‘‘มม หาสํ ชเนตฺวาน, ปริภุญฺชิ มหามุนิ;
‘‘Mama hāsaṃ janetvāna, paribhuñji mahāmuni;
ตทา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, สตฺถารํ อภิวาทยิํฯ
Tadā cittaṃ pasādetvā, satthāraṃ abhivādayiṃ.
๒๐๐.
200.
‘‘ปิยทสฺสี ตุ ภควา, โลกเชโฎฺฐ นราสโภ;
‘‘Piyadassī tu bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
รตนาสนมาสีโน, อิมา คาถา อภาสถฯ
Ratanāsanamāsīno, imā gāthā abhāsatha.
๒๐๑.
201.
‘‘‘โย เม รตนมยํ ปีฐํ, อมตญฺจ ผลํ อทา;
‘‘‘Yo me ratanamayaṃ pīṭhaṃ, amatañca phalaṃ adā;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
๒๐๒.
202.
‘‘‘สตฺตสตฺตติ กปฺปานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;
‘‘‘Sattasattati kappāni, devaloke ramissati;
ปญฺจสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ
Pañcasattatikkhattuñca, cakkavattī bhavissati.
๒๐๓.
203.
‘‘‘ทฺวตฺติํสกฺขตฺตุํ เทวิโนฺท, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;
‘‘‘Dvattiṃsakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati;
ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
๒๐๔.
204.
‘‘‘โสณฺณมยํ รูปิมยํ, ปลฺลงฺกํ สุกตํ พหุํ;
‘‘‘Soṇṇamayaṃ rūpimayaṃ, pallaṅkaṃ sukataṃ bahuṃ;
โลหิตงฺคมยเญฺจว, ลจฺฉติ รตนามยํฯ
Lohitaṅgamayañceva, lacchati ratanāmayaṃ.
๒๐๕.
205.
‘‘‘จงฺกมนฺตมฺปิ มนุชํ, ปุญฺญกมฺมสมงฺคินํ;
‘‘‘Caṅkamantampi manujaṃ, puññakammasamaṅginaṃ;
ปลฺลงฺกานิ อเนกานิ, ปริวาเรสฺสเร ตทาฯ
Pallaṅkāni anekāni, parivāressare tadā.
๒๐๖.
206.
‘‘‘กูฎาคารา จ ปาสาทา, สยนญฺจ มหารหํ;
‘‘‘Kūṭāgārā ca pāsādā, sayanañca mahārahaṃ;
อิมสฺส จิตฺตมญฺญาย, นิพฺพตฺติสฺสนฺติ ตาวเทฯ
Imassa cittamaññāya, nibbattissanti tāvade.
๒๐๗.
207.
‘‘‘สฎฺฐิ นาคสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;
‘‘‘Saṭṭhi nāgasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
๒๐๘.
208.
‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, โตมรงฺกุสปาณิภิ;
‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;
อิมํ ปริจริสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
Imaṃ paricarissanti, ratnapīṭhassidaṃ phalaṃ.
๒๐๙.
209.
‘‘‘สฎฺฐิ อสฺสสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;
‘‘‘Saṭṭhi assasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
อาชานียาว ชาติยา, สินฺธวา สีฆวาหิโนฯ
Ājānīyāva jātiyā, sindhavā sīghavāhino.
๒๑๐.
210.
‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, อิลฺลิยาจาปธาริภิ;
‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, illiyācāpadhāribhi;
เตปิมํ ปริจริสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
Tepimaṃ paricarissanti, ratnapīṭhassidaṃ phalaṃ.
๒๑๑.
211.
‘‘‘สฎฺฐิ รถสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;
‘‘‘Saṭṭhi rathasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
ทีปา อโถปิ เวยคฺฆา, สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชาฯ
Dīpā athopi veyagghā, sannaddhā ussitaddhajā.
๒๑๒.
212.
‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, จาปหเตฺถหิ วมฺมิภิ;
‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
Parivāressantimaṃ niccaṃ, ratnapīṭhassidaṃ phalaṃ.
๒๑๓.
213.
‘‘‘สฎฺฐิ เธนุสหสฺสานิ, โทหญฺญา ปุงฺควูสเภ;
‘‘‘Saṭṭhi dhenusahassāni, dohaññā puṅgavūsabhe;
วจฺฉเก ชนยิสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
Vacchake janayissanti, ratnapīṭhassidaṃ phalaṃ.
๒๑๔.
214.
‘‘‘โสฬสิตฺถิสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;
‘‘‘Soḷasitthisahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลาฯ
Vicittavatthābharaṇā, āmukkamaṇikuṇḍalā.
๒๑๕.
215.
‘‘‘อฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;
‘‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
Parivāressantimaṃ niccaṃ, ratnapīṭhassidaṃ phalaṃ.
๒๑๖.
216.
‘‘‘อฎฺฐารเส กปฺปสเต, โคตโม นาม จกฺขุมา;
‘‘‘Aṭṭhārase kappasate, gotamo nāma cakkhumā;
ตมนฺธการํ วิธมิตฺวา, พุโทฺธ โลเก ภวิสฺสติฯ
Tamandhakāraṃ vidhamitvā, buddho loke bhavissati.
๒๑๗.
217.
‘‘‘ตสฺส ทสฺสนมาคมฺม, ปพฺพชิสฺสติกิญฺจโน;
‘‘‘Tassa dassanamāgamma, pabbajissatikiñcano;
โตสยิตฺวาน สตฺถารํ, สาสเนภิรมิสฺสติฯ
Tosayitvāna satthāraṃ, sāsanebhiramissati.
๒๑๘.
218.
‘‘‘ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน, กิเลเส ฆาตยิสฺสติ;
‘‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāna, kilese ghātayissati;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo’.
๒๑๙.
219.
‘‘วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ, โยคเกฺขมาธิวาหนํ;
‘‘Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
อุตฺตมตฺถํ ปตฺถยโนฺต, สาสเน วิหรามหํฯ
Uttamatthaṃ patthayanto, sāsane viharāmahaṃ.
๒๒๐.
220.
‘‘อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ, จริโม วตฺตเต ภโว;
‘‘Idaṃ pacchimakaṃ mayhaṃ, carimo vattate bhavo;
สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ
Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.
๒๒๑.
221.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
๒๒๒.
222.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
๒๒๓.
223.
‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เหมโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;
Itthaṃ sudaṃ āyasmā hemako thero imā gāthāyo abhāsitthāti;
เหมกเตฺถรสฺสาปทานํ สตฺตมํฯ
Hemakattherassāpadānaṃ sattamaṃ.
สตฺตรสมํ ภาณวารํฯ
Sattarasamaṃ bhāṇavāraṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā / ๒. ปุณฺณกเตฺถรอปทานวณฺณนา • 2. Puṇṇakattheraapadānavaṇṇanā
