Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi

    ९. हेमवतसुत्तं

    9. Hemavatasuttaṃ

    १५३.

    153.

    ‘‘अज्‍ज पन्‍नरसो उपोसथो, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Ajja pannaraso uposatho, (iti sātāgiro yakkho)

    दिब्बा 1 रत्ति उपट्ठिता।

    Dibbā 2 ratti upaṭṭhitā;

    अनोमनामं सत्थारं, हन्द पस्साम गोतमं’’॥

    Anomanāmaṃ satthāraṃ, handa passāma gotamaṃ’’.

    १५४.

    154.

    ‘‘कच्‍चि मनो सुपणिहितो, (इति हेमवतो यक्खो)

    ‘‘Kacci mano supaṇihito, (iti hemavato yakkho)

    सब्बभूतेसु तादिनो।

    Sabbabhūtesu tādino;

    कच्‍चि इट्ठे अनिट्ठे च, सङ्कप्पस्स वसीकता’’॥

    Kacci iṭṭhe aniṭṭhe ca, saṅkappassa vasīkatā’’.

    १५५.

    155.

    ‘‘मनो चस्स सुपणिहितो, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Mano cassa supaṇihito, (iti sātāgiro yakkho)

    सब्बभूतेसु तादिनो।

    Sabbabhūtesu tādino;

    अथो इट्ठे अनिट्ठे च, सङ्कप्पस्स वसीकता’’॥

    Atho iṭṭhe aniṭṭhe ca, saṅkappassa vasīkatā’’.

    १५६.

    156.

    ‘‘कच्‍चि अदिन्‍नं नादियति, (इति हेमवतो यक्खो)

    ‘‘Kacci adinnaṃ nādiyati, (iti hemavato yakkho)

    कच्‍चि पाणेसु सञ्‍ञतो।

    Kacci pāṇesu saññato;

    कच्‍चि आरा पमादम्हा, कच्‍चि झानं न रिञ्‍चति’’॥

    Kacci ārā pamādamhā, kacci jhānaṃ na riñcati’’.

    १५७.

    157.

    ‘‘न सो अदिन्‍नं आदियति, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Na so adinnaṃ ādiyati, (iti sātāgiro yakkho)

    अथो पाणेसु सञ्‍ञतो।

    Atho pāṇesu saññato;

    अथो आरा पमादम्हा, बुद्धो झानं न रिञ्‍चति’’॥

    Atho ārā pamādamhā, buddho jhānaṃ na riñcati’’.

    १५८.

    158.

    ‘‘कच्‍चि मुसा न भणति, (इति हेमवतो यक्खो)

    ‘‘Kacci musā na bhaṇati, (iti hemavato yakkho)

    कच्‍चि न खीणब्यप्पथो।

    Kacci na khīṇabyappatho;

    कच्‍चि वेभूतियं नाह, कच्‍चि सम्फं न भासति’’॥

    Kacci vebhūtiyaṃ nāha, kacci samphaṃ na bhāsati’’.

    १५९.

    159.

    ‘‘मुसा च सो न भणति, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Musā ca so na bhaṇati, (iti sātāgiro yakkho)

    अथो न खीणब्यप्पथो।

    Atho na khīṇabyappatho;

    अथो वेभूतियं नाह, मन्ता अत्थं च 3 भासति’’॥

    Atho vebhūtiyaṃ nāha, mantā atthaṃ ca 4 bhāsati’’.

    १६०.

    160.

    ‘‘कच्‍चि न रज्‍जति कामेसु, (इति हेमवतो यक्खो)

    ‘‘Kacci na rajjati kāmesu, (iti hemavato yakkho)

    कच्‍चि चित्तं अनाविलं।

    Kacci cittaṃ anāvilaṃ;

    कच्‍चि मोहं अतिक्‍कन्तो, कच्‍चि धम्मेसु चक्खुमा’’॥

    Kacci mohaṃ atikkanto, kacci dhammesu cakkhumā’’.

    १६१.

    161.

    ‘‘न सो रज्‍जति कामेसु, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Na so rajjati kāmesu, (iti sātāgiro yakkho)

    अथो चित्तं अनाविलं।

    Atho cittaṃ anāvilaṃ;

    सब्बमोहं अतिक्‍कन्तो, बुद्धो धम्मेसु चक्खुमा’’॥

    Sabbamohaṃ atikkanto, buddho dhammesu cakkhumā’’.

    १६२.

    162.

    ‘‘कच्‍चि विज्‍जाय सम्पन्‍नो, (इति हेमवतो यक्खो )

    ‘‘Kacci vijjāya sampanno, (iti hemavato yakkho )

    कच्‍चि संसुद्धचारणो।

    Kacci saṃsuddhacāraṇo;

    कच्‍चिस्स आसवा खीणा, कच्‍चि नत्थि पुनब्भवो’’॥

    Kaccissa āsavā khīṇā, kacci natthi punabbhavo’’.

    १६३.

    163.

    ‘‘विज्‍जाय चेव सम्पन्‍नो, (इति सातागिरो यक्खो)

    ‘‘Vijjāya ceva sampanno, (iti sātāgiro yakkho)

    अथो संसुद्धचारणो।

    Atho saṃsuddhacāraṇo;

    सब्बस्स आसवा खीणा, नत्थि तस्स पुनब्भवो’’॥

    Sabbassa āsavā khīṇā, natthi tassa punabbhavo’’.

    १६४.

    164.

    ‘‘सम्पन्‍नं मुनिनो चित्तं, कम्मुना ब्यप्पथेन च।

    ‘‘Sampannaṃ munino cittaṃ, kammunā byappathena ca;

    विज्‍जाचरणसम्पन्‍नं, धम्मतो नं पसंसति’’॥

    Vijjācaraṇasampannaṃ, dhammato naṃ pasaṃsati’’.

    १६५.

    165.

    ‘‘सम्पन्‍नं मुनिनो चित्तं, कम्मुना ब्यप्पथेन च।

    ‘‘Sampannaṃ munino cittaṃ, kammunā byappathena ca;

    विज्‍जाचरणसम्पन्‍नं, धम्मतो अनुमोदसि’’॥

    Vijjācaraṇasampannaṃ, dhammato anumodasi’’.

    १६६.

    166.

    ‘‘सम्पन्‍नं मुनिनो चित्तं, कम्मुना ब्यप्पथेन च।

    ‘‘Sampannaṃ munino cittaṃ, kammunā byappathena ca;

    विज्‍जाचरणसम्पन्‍नं, हन्द पस्साम गोतमं॥

    Vijjācaraṇasampannaṃ, handa passāma gotamaṃ.

    १६७.

    167.

    ‘‘एणिजङ्घं किसं वीरं 5, अप्पाहारं अलोलुपं।

    ‘‘Eṇijaṅghaṃ kisaṃ vīraṃ 6, appāhāraṃ alolupaṃ;

    मुनिं वनस्मिं झायन्तं, एहि पस्साम गोतमं॥

    Muniṃ vanasmiṃ jhāyantaṃ, ehi passāma gotamaṃ.

    १६८.

    168.

    ‘‘सीहंवेकचरं नागं, कामेसु अनपेक्खिनं।

    ‘‘Sīhaṃvekacaraṃ nāgaṃ, kāmesu anapekkhinaṃ;

    उपसङ्कम्म पुच्छाम, मच्‍चुपासप्पमोचनं॥

    Upasaṅkamma pucchāma, maccupāsappamocanaṃ.

    १६९.

    169.

    ‘‘अक्खातारं पवत्तारं, सब्बधम्मान पारगुं।

    ‘‘Akkhātāraṃ pavattāraṃ, sabbadhammāna pāraguṃ;

    बुद्धं वेरभयातीतं, मयं पुच्छाम गोतमं’’॥

    Buddhaṃ verabhayātītaṃ, mayaṃ pucchāma gotamaṃ’’.

    १७०.

    170.

    ‘‘किस्मिं लोको समुप्पन्‍नो, (इति हेमवतो यक्खो)

    ‘‘Kismiṃ loko samuppanno, (iti hemavato yakkho)

    किस्मिं कुब्बति सन्थवं 7

    Kismiṃ kubbati santhavaṃ 8;

    किस्स लोको उपादाय, किस्मिं लोको विहञ्‍ञति’’॥

    Kissa loko upādāya, kismiṃ loko vihaññati’’.

    १७१.

    171.

    ‘‘छसु 9 लोको समुप्पन्‍नो, (हेमवताति भगवा)

    ‘‘Chasu 10 loko samuppanno, (hemavatāti bhagavā)

    छसु कुब्बति सन्थवं।

    Chasu kubbati santhavaṃ;

    छन्‍नमेव उपादाय, छसु लोको विहञ्‍ञति’’॥

    Channameva upādāya, chasu loko vihaññati’’.

    १७२.

    172.

    ‘‘कतमं तं उपादानं, यत्थ लोको विहञ्‍ञति।

    ‘‘Katamaṃ taṃ upādānaṃ, yattha loko vihaññati;

    निय्यानं पुच्छितो ब्रूहि, कथं दुक्खा पमुच्‍चति’’ 11

    Niyyānaṃ pucchito brūhi, kathaṃ dukkhā pamuccati’’ 12.

    १७३.

    173.

    ‘‘पञ्‍च कामगुणा लोके, मनोछट्ठा पवेदिता।

    ‘‘Pañca kāmaguṇā loke, manochaṭṭhā paveditā;

    एत्थ छन्दं विराजेत्वा, एवं दुक्खा पमुच्‍चति॥

    Ettha chandaṃ virājetvā, evaṃ dukkhā pamuccati.

    १७४.

    174.

    ‘‘एतं लोकस्स निय्यानं, अक्खातं वो यथातथं।

    ‘‘Etaṃ lokassa niyyānaṃ, akkhātaṃ vo yathātathaṃ;

    एतं वो अहमक्खामि, एवं दुक्खा पमुच्‍चति’’॥

    Etaṃ vo ahamakkhāmi, evaṃ dukkhā pamuccati’’.

    १७५.

    175.

    ‘‘को सूध तरति ओघं, कोध तरति अण्णवं।

    ‘‘Ko sūdha tarati oghaṃ, kodha tarati aṇṇavaṃ;

    अप्पतिट्ठे अनालम्बे, को गम्भीरे न सीदति’’॥

    Appatiṭṭhe anālambe, ko gambhīre na sīdati’’.

    १७६.

    176.

    ‘‘सब्बदा सीलसम्पन्‍नो, पञ्‍ञवा सुसमाहितो।

    ‘‘Sabbadā sīlasampanno, paññavā susamāhito;

    अज्झत्तचिन्ती 13 सतिमा, ओघं तरति दुत्तरं॥

    Ajjhattacintī 14 satimā, oghaṃ tarati duttaraṃ.

    १७७.

    177.

    ‘‘विरतो कामसञ्‍ञाय, सब्बसंयोजनातिगो।

    ‘‘Virato kāmasaññāya, sabbasaṃyojanātigo;

    नन्दीभवपरिक्खीणो, सो गम्भीरे न सीदति’’॥

    Nandībhavaparikkhīṇo, so gambhīre na sīdati’’.

    १७८.

    178.

    ‘‘गब्भीरपञ्‍ञं निपुणत्थदस्सिं, अकिञ्‍चनं कामभवे असत्तं।

    ‘‘Gabbhīrapaññaṃ nipuṇatthadassiṃ, akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ;

    तं पस्सथ सब्बधि विप्पमुत्तं, दिब्बे पथे कममानं महेसिं॥

    Taṃ passatha sabbadhi vippamuttaṃ, dibbe pathe kamamānaṃ mahesiṃ.

    १७९.

    179.

    ‘‘अनोमनामं निपुणत्थदस्सिं, पञ्‍ञाददं कामालये असत्तं।

    ‘‘Anomanāmaṃ nipuṇatthadassiṃ, paññādadaṃ kāmālaye asattaṃ;

    तं पस्सथ सब्बविदुं सुमेधं, अरिये पथे कममानं महेसिं॥

    Taṃ passatha sabbaviduṃ sumedhaṃ, ariye pathe kamamānaṃ mahesiṃ.

    १८०.

    180.

    ‘‘सुदिट्ठं वत नो अज्‍ज, सुप्पभातं सुहुट्ठितं।

    ‘‘Sudiṭṭhaṃ vata no ajja, suppabhātaṃ suhuṭṭhitaṃ;

    यं अद्दसाम सम्बुद्धं, ओघतिण्णमनासवं॥

    Yaṃ addasāma sambuddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ.

    १८१.

    181.

    ‘‘इमे दससता यक्खा, इद्धिमन्तो यसस्सिनो।

    ‘‘Ime dasasatā yakkhā, iddhimanto yasassino;

    सब्बे तं सरणं यन्ति, त्वं नो सत्था अनुत्तरो॥

    Sabbe taṃ saraṇaṃ yanti, tvaṃ no satthā anuttaro.

    १८२.

    182.

    ‘‘ते मयं विचरिस्साम, गामा गामं नगा नगं।

    ‘‘Te mayaṃ vicarissāma, gāmā gāmaṃ nagā nagaṃ;

    नमस्समाना सम्बुद्धं, धम्मस्स च सुधम्मत’’न्ति॥

    Namassamānā sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammata’’nti.

    हेमवतसुत्तं नवमं निट्ठितं।

    Hemavatasuttaṃ navamaṃ niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. दिब्या (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)
    2. dibyā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    3. अत्थं सो (सी॰ पी॰ क॰)
    4. atthaṃ so (sī. pī. ka.)
    5. धीरं (स्या॰)
    6. dhīraṃ (syā.)
    7. सन्धवं (क॰)
    8. sandhavaṃ (ka.)
    9. छस्सु (सी॰ पी॰)
    10. chassu (sī. pī.)
    11. पमुञ्‍चति (स्या॰)
    12. pamuñcati (syā.)
    13. अज्झत्तसञ्‍ञी (स्या॰ कं॰ क॰)
    14. ajjhattasaññī (syā. kaṃ. ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ९. हेमवतसुत्तवण्णना • 9. Hemavatasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact