| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
७. हेतुसुत्तवण्णना
7. Hetusuttavaṇṇanā
२१२. नत्थि हेतु नत्थि पच्चयोति एत्थ पच्चयोति हेतुवेवचनमेव। उभयेनापि विज्जमानमेव कायदुच्चरितादीनं संकिलेसपच्चयं, कायसुचरितादीनञ्च विसुद्धिपच्चयं पटिक्खिपन्ति। नत्थि बलन्ति यम्हि अत्तनो बले पतिट्ठिता इमे सत्ता देवत्तम्पि मारत्तम्पि ब्रह्मत्तम्पि सावकबोधिम्पि पच्चेकबोधिम्पि सब्बञ्ञुतम्पि पापुणन्ति, तं बलं पटिक्खिपन्ति। नत्थि वीरियन्तिआदीनि सब्बानि अञ्ञमञ्ञवेवचनानेव। ‘‘इदं नो वीरियेन, इदं पुरिसथामेन, इदं पुरिसपरक्कमेन पत्त’’न्ति, एवं पवत्तवचनपटिक्खेपकरणवसेन पनेतानि विसुं आदियन्ति।
212.Natthihetu natthi paccayoti ettha paccayoti hetuvevacanameva. Ubhayenāpi vijjamānameva kāyaduccaritādīnaṃ saṃkilesapaccayaṃ, kāyasucaritādīnañca visuddhipaccayaṃ paṭikkhipanti. Natthi balanti yamhi attano bale patiṭṭhitā ime sattā devattampi mārattampi brahmattampi sāvakabodhimpi paccekabodhimpi sabbaññutampi pāpuṇanti, taṃ balaṃ paṭikkhipanti. Natthi vīriyantiādīni sabbāni aññamaññavevacanāneva. ‘‘Idaṃ no vīriyena, idaṃ purisathāmena, idaṃ purisaparakkamena patta’’nti, evaṃ pavattavacanapaṭikkhepakaraṇavasena panetāni visuṃ ādiyanti.
सब्बे सत्ताति ओट्ठगोणगद्रभादयो अनवसेसे परिग्गण्हन्ति। सब्बे पाणाति एकिन्द्रियो पाणो, द्विन्द्रियो पाणोतिआदिवसेन वदन्ति। सब्बे भूताति अण्डकोसवत्थिकोसेसु भूते सन्धाय वदन्ति। सब्बे जीवाति सालियवगोधुमादयो सन्धाय वदन्ति। तेसु हि ते विरुहनभावेन जीवसञ्ञिनो। अवसा अबला अवीरियाति तेसं अत्तनो वसो वा बलं वा वीरियं वा नत्थि। नियतिसङ्गतिभावपरिणताति एत्थ नियतीति नियतता। सङ्गतीति छन्नं अभिजातीनं तत्थ तत्थ गमनं। भावोति सभावोयेव। एवं नियतिया च सङ्गतिया च भावेन च परिणता नानप्पकारतं पत्ता। येन हि यथा भवितब्बं, सो तथेव भवति। येन न भवितब्बं, सो न भवतीति दस्सेन्ति। छस्वेवाभिजातीसूति छसु एव अभिजातीसु ठत्वा सुखञ्च दुक्खञ्च पटिसंवेदेन्ति, अञ्ञा सुखदुक्खभूमि नत्थीति दस्सेन्ति।
Sabbe sattāti oṭṭhagoṇagadrabhādayo anavasese pariggaṇhanti. Sabbe pāṇāti ekindriyo pāṇo, dvindriyo pāṇotiādivasena vadanti. Sabbe bhūtāti aṇḍakosavatthikosesu bhūte sandhāya vadanti. Sabbe jīvāti sāliyavagodhumādayo sandhāya vadanti. Tesu hi te viruhanabhāvena jīvasaññino. Avasā abalā avīriyāti tesaṃ attano vaso vā balaṃ vā vīriyaṃ vā natthi. Niyatisaṅgatibhāvapariṇatāti ettha niyatīti niyatatā. Saṅgatīti channaṃ abhijātīnaṃ tattha tattha gamanaṃ. Bhāvoti sabhāvoyeva. Evaṃ niyatiyā ca saṅgatiyā ca bhāvena ca pariṇatā nānappakārataṃ pattā. Yena hi yathā bhavitabbaṃ, so tatheva bhavati. Yena na bhavitabbaṃ, so na bhavatīti dassenti. Chasvevābhijātīsūti chasu eva abhijātīsu ṭhatvā sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedenti, aññā sukhadukkhabhūmi natthīti dassenti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. हेतुसुत्तं • 7. Hetusuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ७. हेतुसुत्तवण्णना • 7. Hetusuttavaṇṇanā
