| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၇. ဟေတုသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Hetusuttavaṇṇanā
၂၁၂. ဥဘယေနာတိ ဟေတုပစ္စယပဋိသေဓဝစနေန။ သံကိလေသပစ္စယန္တိ သံကိလိသနသ္သ မလီနဘာဝသ္သ ကာရဏံ။ ဝိသုဒ္ဓိပစ္စယန္တိ သံကိလေသတော ဝိသုဒ္ဓိယာ ဝောဒာနသ္သ ကာရဏံ။ နတ္ထိ ဗလန္တိ သတ္တာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကနိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိအာဝဟံ ဗလံ နာမ ကိဉ္စိ နတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘ယမ္ဟီ’’တိအာဒိ။ နိဒသ္သနမတ္တဉ္စေတံ, သံကိလေသိကမ္ပိ စာယံ ပဋိက္ခိပတေဝ။ အညမညဝေဝစနာနီတိ တသ္သာ တသ္သာ ကိရိယာယ ဥသ္သန္နဋ္ဌေန ဗလံ, သူရဝီရဘာဝာဝဟဋ္ဌေန ဝီရိယံ, တမေဝ ဒဠ္ဟဂ္ဂာဟဘာဝတော ပောရိသံ ဓုရံ ဝဟန္တေန ပဝတ္တေတဗ္ဗတော ပုရိသထာမော, ပရံ ပရံ ဌာနံ အက္ကမနပ္ပဝတ္တိယာ ပုရိသပရက္ကမောတိ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
212.Ubhayenāti hetupaccayapaṭisedhavacanena. Saṃkilesapaccayanti saṃkilisanassa malīnabhāvassa kāraṇaṃ. Visuddhipaccayanti saṃkilesato visuddhiyā vodānassa kāraṇaṃ. Natthi balanti sattānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikanibbānasampattiāvahaṃ balaṃ nāma kiñci natthi. Tenāha ‘‘yamhī’’tiādi. Nidassanamattañcetaṃ, saṃkilesikampi cāyaṃ paṭikkhipateva. Aññamaññavevacanānīti tassā tassā kiriyāya ussannaṭṭhena balaṃ, sūravīrabhāvāvahaṭṭhena vīriyaṃ, tameva daḷhaggāhabhāvato porisaṃ dhuraṃ vahantena pavattetabbato purisathāmo, paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanappavattiyā purisaparakkamoti vuttoti veditabbaṃ.
သတ္ဝယောဂတော, ရူပာဒီသု ဝာ သတ္တတာယ သတ္တာ, ပာဏနတော အသ္သာသနပသ္သာသနဝသေန ပဝတ္တိယာ ပာဏာ, တေ ပန သော ဧကိန္ဒ္ရိယာဒိဝသေန ဝိဘဇိတ္ဝာ ဝဒတီတိ အာဟ ‘‘ဧကိန္ဒ္ရိယော’’တိအာဒိ။ အဏ္ဍကောသာဒီသု ဘဝနတော ဘူတာတိ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘အဏ္ဍ။ပေ.။ ဝဒန္တီ’’တိ။ ဇီဝနတော ပာဏံ ဓာရေန္တာ ဝိယ ဝဍ္ဎနတော ဇီဝာတိ သာလိယဝာဒိကေ ဝဒန္တိ။ နတ္ထိ ဧတေသံ သံကိလေသဝိသုဒ္ဓီသု ဝသောတိ အဝသာ။ နတ္ထိ တေသံ ဗလံ ဝီရိယန္တိ အဗလာ အဝီရိယာ။ နိယတတာတိ အစ္ဆေဇ္ဇသုတ္တာဝုတာဘေဇ္ဇမဏိနော ဝိယ နိယတပ္ပဝတ္တိတာယ ဂတိဇာတိဗန္ဓာပဝဂ္ဂဝသေန နိယမော။ တတ္ထ တတ္ထ ဂမနန္တိ ဆန္နံ အဘိဇာတီနံ ဝသေန တာသု တာသု ဂတီသု ဥပဂမနံ။ သမဝာယေန သမာဂမော သင္ဂတိ။ သဘာဝောယေဝာတိ ယထာ ကဏ္ဋကသ္သ တိက္ခတာ, ကပိတ္ထဖလာနံ ပရိမဏ္ဍလတာ , မိဂပက္ခီနံ ဝိစိတ္တာကာရတာ, ဧဝံ သဗ္ဗသ္သပိ လောကသ္သ ဟေတုပစ္စယေဟိ ဝိနာ တထာ တထာ ပရိဏာမော, အယံ သဘာဝော ဧဝ အကိတ္တိမော ဧဝ။ တေနာဟ ‘‘ယေန ဟီ’’တိအာဒိ။ ဆဠဘိဇာတိယော ပရတော ဝိတ္ထာရီယန္တိ။ သုခဉ္စ ဒုက္ခဉ္စ ပဋိသံဝေဒေန္တီတိ ဝဒန္တာ အဒုက္ခမသုခဘူဘိံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ န ဇာနန္တီတိ ဥလ္လိင္ဂေန္တော ‘‘အညာ သုခဒုက္ခဘူမိ နတ္ထီတိ ဒသ္သေန္တီ’’တိ အာဟ။
Satvayogato, rūpādīsu vā sattatāya sattā, pāṇanato assāsanapassāsanavasena pavattiyā pāṇā, te pana so ekindriyādivasena vibhajitvā vadatīti āha ‘‘ekindriyo’’tiādi. Aṇḍakosādīsu bhavanato bhūtāti vuccantīti āha ‘‘aṇḍa…pe… vadantī’’ti. Jīvanato pāṇaṃ dhārentā viya vaḍḍhanato jīvāti sāliyavādike vadanti. Natthi etesaṃ saṃkilesavisuddhīsu vasoti avasā. Natthi tesaṃ balaṃ vīriyanti abalā avīriyā. Niyatatāti acchejjasuttāvutābhejjamaṇino viya niyatappavattitāya gatijātibandhāpavaggavasena niyamo. Tattha tattha gamananti channaṃ abhijātīnaṃ vasena tāsu tāsu gatīsu upagamanaṃ. Samavāyena samāgamo saṅgati. Sabhāvoyevāti yathā kaṇṭakassa tikkhatā, kapitthaphalānaṃ parimaṇḍalatā , migapakkhīnaṃ vicittākāratā, evaṃ sabbassapi lokassa hetupaccayehi vinā tathā tathā pariṇāmo, ayaṃ sabhāvo eva akittimo eva. Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. Chaḷabhijātiyo parato vitthārīyanti. Sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedentīti vadantā adukkhamasukhabhūbhiṃ sabbena sabbaṃ na jānantīti ulliṅgento ‘‘aññā sukhadukkhabhūmi natthīti dassentī’’ti āha.
ဟေတုသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Hetusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၇. ဟေတုသုတ္တံ • 7. Hetusuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဟေတုသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Hetusuttavaṇṇanā
