| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
7. හෙතුසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Hetusuttavaṇṇanā
212. උභයෙනාති හෙතුපච්‌චයපටිසෙධවචනෙන. සංකිලෙසපච්‌චයන්‌ති සංකිලිසනස්‌ස මලීනභාවස්‌ස කාරණං. විසුද්‌ධිපච්‌චයන්‌ති සංකිලෙසතො විසුද්‌ධියා වොදානස්‌ස කාරණං. නත්‌ථි බලන්‌ති සත්‌තානං දිට්‌ඨධම්‌මිකසම්‌පරායිකනිබ්‌බානසම්‌පත්‌තිආවහං බලං නාම කිඤ්‌චි නත්‌ථි. තෙනාහ ‘‘යම්‌හී’’තිආදි. නිදස්‌සනමත්‌තඤ්‌චෙතං, සංකිලෙසිකම්‌පි චායං පටික්‌ඛිපතෙව. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤවෙවචනානීති තස්‌සා තස්‌සා කිරියාය උස්‌සන්‌නට්‌ඨෙන බලං, සූරවීරභාවාවහට්‌ඨෙන වීරියං, තමෙව දළ්‌හග්‌ගාහභාවතො පොරිසං ධුරං වහන්‌තෙන පවත්‌තෙතබ්‌බතො පුරිසථාමො, පරං පරං ඨානං අක්‌කමනප්‌පවත්‌තියා පුරිසපරක්‌කමොති වුත්‌තොති වෙදිතබ්‌බං.
212.Ubhayenāti hetupaccayapaṭisedhavacanena. Saṃkilesapaccayanti saṃkilisanassa malīnabhāvassa kāraṇaṃ. Visuddhipaccayanti saṃkilesato visuddhiyā vodānassa kāraṇaṃ. Natthi balanti sattānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikanibbānasampattiāvahaṃ balaṃ nāma kiñci natthi. Tenāha ‘‘yamhī’’tiādi. Nidassanamattañcetaṃ, saṃkilesikampi cāyaṃ paṭikkhipateva. Aññamaññavevacanānīti tassā tassā kiriyāya ussannaṭṭhena balaṃ, sūravīrabhāvāvahaṭṭhena vīriyaṃ, tameva daḷhaggāhabhāvato porisaṃ dhuraṃ vahantena pavattetabbato purisathāmo, paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanappavattiyā purisaparakkamoti vuttoti veditabbaṃ.
සත්‌වයොගතො, රූපාදීසු වා සත්‌තතාය සත්‌තා, පාණනතො අස්‌සාසනපස්‌සාසනවසෙන පවත්‌තියා පාණා, තෙ පන සො එකින්‌ද්‍රියාදිවසෙන විභජිත්‌වා වදතීති ආහ ‘‘එකින්‌ද්‍රියො’’තිආදි. අණ්‌ඩකොසාදීසු භවනතො භූතාති වුච්‌චන්‌තීති ආහ ‘‘අණ්‌ඩ…පෙ.… වදන්‌තී’’ති. ජීවනතො පාණං ධාරෙන්‌තා විය වඩ්‌ඪනතො ජීවාති සාලියවාදිකෙ වදන්‌ති. නත්‌ථි එතෙසං සංකිලෙසවිසුද්‌ධීසු වසොති අවසා. නත්‌ථි තෙසං බලං වීරියන්‌ති අබලා අවීරියා. නියතතාති අච්‌ඡෙජ්‌ජසුත්‌තාවුතාභෙජ්‌ජමණිනො විය නියතප්‌පවත්‌තිතාය ගතිජාතිබන්‌ධාපවග්‌ගවසෙන නියමො. තත්‌ථ තත්‌ථ ගමනන්‌ති ඡන්‌නං අභිජාතීනං වසෙන තාසු තාසු ගතීසු උපගමනං. සමවායෙන සමාගමො සඞ්‌ගති. සභාවොයෙවාති යථා කණ්‌ටකස්‌ස තික්‌ඛතා, කපිත්‌ථඵලානං පරිමණ්‌ඩලතා , මිගපක්‌ඛීනං විචිත්‌තාකාරතා, එවං සබ්‌බස්‌සපි ලොකස්‌ස හෙතුපච්‌චයෙහි විනා තථා තථා පරිණාමො, අයං සභාවො එව අකිත්‌තිමො එව. තෙනාහ ‘‘යෙන හී’’තිආදි. ඡළභිජාතියො පරතො විත්‌ථාරීයන්‌ති. සුඛඤ්‌ච දුක්‌ඛඤ්‌ච පටිසංවෙදෙන්‌තීති වදන්‌තා අදුක්‌ඛමසුඛභූභිං සබ්‌බෙන සබ්‌බං න ජානන්‌තීති උල්‌ලිඞ්‌ගෙන්‌තො ‘‘අඤ්‌ඤා සුඛදුක්‌ඛභූමි නත්‌ථීති දස්‌සෙන්‌තී’’ති ආහ.
Satvayogato, rūpādīsu vā sattatāya sattā, pāṇanato assāsanapassāsanavasena pavattiyā pāṇā, te pana so ekindriyādivasena vibhajitvā vadatīti āha ‘‘ekindriyo’’tiādi. Aṇḍakosādīsu bhavanato bhūtāti vuccantīti āha ‘‘aṇḍa…pe… vadantī’’ti. Jīvanato pāṇaṃ dhārentā viya vaḍḍhanato jīvāti sāliyavādike vadanti. Natthi etesaṃ saṃkilesavisuddhīsu vasoti avasā. Natthi tesaṃ balaṃ vīriyanti abalā avīriyā. Niyatatāti acchejjasuttāvutābhejjamaṇino viya niyatappavattitāya gatijātibandhāpavaggavasena niyamo. Tattha tattha gamananti channaṃ abhijātīnaṃ vasena tāsu tāsu gatīsu upagamanaṃ. Samavāyena samāgamo saṅgati. Sabhāvoyevāti yathā kaṇṭakassa tikkhatā, kapitthaphalānaṃ parimaṇḍalatā , migapakkhīnaṃ vicittākāratā, evaṃ sabbassapi lokassa hetupaccayehi vinā tathā tathā pariṇāmo, ayaṃ sabhāvo eva akittimo eva. Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. Chaḷabhijātiyo parato vitthārīyanti. Sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedentīti vadantā adukkhamasukhabhūbhiṃ sabbena sabbaṃ na jānantīti ulliṅgento ‘‘aññā sukhadukkhabhūmi natthīti dassentī’’ti āha.
හෙතුසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Hetusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 7. හෙතුසුත්‌තං • 7. Hetusuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7. හෙතුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Hetusuttavaṇṇanā
