| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੭. ਹੇਤੁਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Hetusuttavaṇṇanā
੨੧੨. ਉਭਯੇਨਾਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਧવਚਨੇਨ। ਸਂਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲਿਸਨਸ੍ਸ ਮਲੀਨਭਾવਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ। વਿਸੁਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲੇਸਤੋ વਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ વੋਦਾਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ। ਨਤ੍ਥਿ ਬਲਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆવਹਂ ਬਲਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਤ੍ਥਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਮ੍ਪਿ ਚਾਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੇવ। ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞવੇવਚਨਾਨੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰਿਯਾਯ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਟ੍ਠੇਨ ਬਲਂ, ਸੂਰવੀਰਭਾવਾવਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਂ, ਤਮੇવ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹਭਾવਤੋ ਪੋਰਿਸਂ ਧੁਰਂ વਹਨ੍ਤੇਨ ਪવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤੋ ਪੁਰਿਸਥਾਮੋ, ਪਰਂ ਪਰਂ ਠਾਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
212.Ubhayenāti hetupaccayapaṭisedhavacanena. Saṃkilesapaccayanti saṃkilisanassa malīnabhāvassa kāraṇaṃ. Visuddhipaccayanti saṃkilesato visuddhiyā vodānassa kāraṇaṃ. Natthi balanti sattānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikanibbānasampattiāvahaṃ balaṃ nāma kiñci natthi. Tenāha ‘‘yamhī’’tiādi. Nidassanamattañcetaṃ, saṃkilesikampi cāyaṃ paṭikkhipateva. Aññamaññavevacanānīti tassā tassā kiriyāya ussannaṭṭhena balaṃ, sūravīrabhāvāvahaṭṭhena vīriyaṃ, tameva daḷhaggāhabhāvato porisaṃ dhuraṃ vahantena pavattetabbato purisathāmo, paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanappavattiyā purisaparakkamoti vuttoti veditabbaṃ.
ਸਤ੍વਯੋਗਤੋ, ਰੂਪਾਦੀਸੁ વਾ ਸਤ੍ਤਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ, ਪਾਣਨਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸਨਪਸ੍ਸਾਸਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਣਾ, ਤੇ ਪਨ ਸੋ ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿવਸੇਨ વਿਭਜਿਤ੍વਾ વਦਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਣ੍ਡਕੋਸਾਦੀਸੁ ਭવਨਤੋ ਭੂਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਣ੍ਡ…ਪੇ॰… વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਜੀવਨਤੋ ਪਾਣਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਾ વਿਯ વਡ੍ਢਨਤੋ ਜੀવਾਤਿ ਸਾਲਿਯવਾਦਿਕੇ વਦਨ੍ਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸવਿਸੁਦ੍ਧੀਸੁ વਸੋਤਿ ਅવਸਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਬਲਂ વੀਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਬਲਾ ਅવੀਰਿਯਾ। ਨਿਯਤਤਾਤਿ ਅਚ੍ਛੇਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤਾવੁਤਾਭੇਜ੍ਜਮਣਿਨੋ વਿਯ ਨਿਯਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤਾਯ ਗਤਿਜਾਤਿਬਨ੍ਧਾਪવਗ੍ਗવਸੇਨ ਨਿਯਮੋ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਅਭਿਜਾਤੀਨਂ વਸੇਨ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਗਤੀਸੁ ਉਪਗਮਨਂ। ਸਮવਾਯੇਨ ਸਮਾਗਮੋ ਸਙ੍ਗਤਿ। ਸਭਾવੋਯੇવਾਤਿ ਯਥਾ ਕਣ੍ਟਕਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤਾ, ਕਪਿਤ੍ਥਫਲਾਨਂ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਤਾ , ਮਿਗਪਕ੍ਖੀਨਂ વਿਚਿਤ੍ਤਾਕਾਰਤਾ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ વਿਨਾ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਰਿਣਾਮੋ, ਅਯਂ ਸਭਾવੋ ਏવ ਅਕਿਤ੍ਤਿਮੋ ਏવ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਛਲ਼ਭਿਜਾਤਿਯੋ ਪਰਤੋ વਿਤ੍ਥਾਰੀਯਨ੍ਤਿ। ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਭੂਭਿਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਭੂਮਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ।
Satvayogato, rūpādīsu vā sattatāya sattā, pāṇanato assāsanapassāsanavasena pavattiyā pāṇā, te pana so ekindriyādivasena vibhajitvā vadatīti āha ‘‘ekindriyo’’tiādi. Aṇḍakosādīsu bhavanato bhūtāti vuccantīti āha ‘‘aṇḍa…pe… vadantī’’ti. Jīvanato pāṇaṃ dhārentā viya vaḍḍhanato jīvāti sāliyavādike vadanti. Natthi etesaṃ saṃkilesavisuddhīsu vasoti avasā. Natthi tesaṃ balaṃ vīriyanti abalā avīriyā. Niyatatāti acchejjasuttāvutābhejjamaṇino viya niyatappavattitāya gatijātibandhāpavaggavasena niyamo. Tattha tattha gamananti channaṃ abhijātīnaṃ vasena tāsu tāsu gatīsu upagamanaṃ. Samavāyena samāgamo saṅgati. Sabhāvoyevāti yathā kaṇṭakassa tikkhatā, kapitthaphalānaṃ parimaṇḍalatā , migapakkhīnaṃ vicittākāratā, evaṃ sabbassapi lokassa hetupaccayehi vinā tathā tathā pariṇāmo, ayaṃ sabhāvo eva akittimo eva. Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. Chaḷabhijātiyo parato vitthārīyanti. Sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedentīti vadantā adukkhamasukhabhūbhiṃ sabbena sabbaṃ na jānantīti ulliṅgento ‘‘aññā sukhadukkhabhūmi natthīti dassentī’’ti āha.
ਹੇਤੁਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Hetusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੭. ਹੇਤੁਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Hetusuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੭. ਹੇਤੁਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Hetusuttavaṇṇanā
