| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၉. ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ
9. Hevatthikathāvaṇṇanā
၃၀၄. ဣဒာနိ ဟေဝတ္ထိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သဗ္ဗေပိ အတီတာဒိဘေဒာ ဓမ္မာ ရူပာဒိဝသေန အတ္ထိ, အတီတံ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဝသေန, အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနိ ဝာ အတီတာဒိဝသေန နတ္ထိ; တသ္မာ သဗ္ဗမေဝိဒံ ဧဝံ အတ္ထိ ဧဝံ နတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ ဝုတ္တပ္ပဘေဒာနံ အန္ဓကာနံ; တေ သန္ဓာယ အတီတံ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ။ ဟေဝတ္ထိ ဟေဝ နတ္ထီတိ ဝိသ္သဇ္ဇနံ ပရဝာဒိသ္သ။ တတ္ထ ဟေဝာတိ ဧဝံ ။ အထ နံ သကဝာဒီ ‘‘ယဒိ အတီတောဝ ဧဝံ အတ္ထိ, ဧဝံ နတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, ဧဝံ သန္တေ သောယေဝ အတ္ထိ, သောယေဝ နတ္ထိ နာမာ’’တိ ပုစ္ဆန္တော သေဝတ္ထိ, သေဝ နတ္ထီတိ အာဟ။ ဣတရော တေနေဝ သဘာဝေန အတ္ထိတံ, တေနေဝ နတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော သကဘာဝေနေဝ အတ္ထိတံ, ပရဘာဝေနေဝ နတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတော ပရံ အတ္ထဋ္ဌော နတ္ထဋ္ဌောတိ အတ္ထိသဘာဝော နတ္ထိသဘာဝော နာမ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣမိနာဝုပာယေန သဗ္ဗဝာရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိယောသာနေ ပန ‘‘တေန ဟိ အတီတံ ဟေဝတ္ထိ, ဟေဝ နတ္ထီ’’တိ စ ‘‘တေန ဟိ ရူပံ ဟေဝတ္ထိ, ဟေဝ နတ္ထီ’’တိ စာတိအာဒီနိ ဝတ္ဝာ ကိဉ္စာပိ ပရဝာဒိနာ လဒ္ဓိ ပတိဋ္ဌာပိတာ, အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ ပနေသာ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာယေဝာတိ။
304. Idāni hevatthikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sabbepi atītādibhedā dhammā rūpādivasena atthi, atītaṃ anāgatapaccuppannavasena, anāgatapaccuppannāni vā atītādivasena natthi; tasmā sabbamevidaṃ evaṃ atthi evaṃ natthī’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi vuttappabhedānaṃ andhakānaṃ; te sandhāya atītaṃ atthīti pucchā sakavādissa. Hevatthi heva natthīti vissajjanaṃ paravādissa. Tattha hevāti evaṃ . Atha naṃ sakavādī ‘‘yadi atītova evaṃ atthi, evaṃ natthīti laddhi, evaṃ sante soyeva atthi, soyeva natthi nāmā’’ti pucchanto sevatthi, seva natthīti āha. Itaro teneva sabhāvena atthitaṃ, teneva natthitaṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho sakabhāveneva atthitaṃ, parabhāveneva natthitaṃ sandhāya paṭijānāti. Tato paraṃ atthaṭṭho natthaṭṭhoti atthisabhāvo natthisabhāvo nāma hotīti pucchati. Imināvupāyena sabbavāresu attho veditabbo. Pariyosāne pana ‘‘tena hi atītaṃ hevatthi, heva natthī’’ti ca ‘‘tena hi rūpaṃ hevatthi, heva natthī’’ti cātiādīni vatvā kiñcāpi paravādinā laddhi patiṭṭhāpitā, ayoniso patiṭṭhāpitattā panesā appatiṭṭhāpitāyevāti.
ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ။
Hevatthikathāvaṇṇanā.
မဟာဝဂ္ဂော နိဋ္ဌိတော။
Mahāvaggo niṭṭhito.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / ၉. ဟေဝတ္ထိကထာ • 9. Hevatthikathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၉. ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Hevatthikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၉. ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Hevatthikathāvaṇṇanā
