Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൨. ബോജ്ഝങ്ഗസംയുത്തം
2. Bojjhaṅgasaṃyuttaṃ
൧. പബ്ബതവഗ്ഗോ
1. Pabbatavaggo
൧.ഹിമവന്തസുത്തവണ്ണനാ
1.Himavantasuttavaṇṇanā
൧൮൨. ബുജ്ഝതി ചതുസച്ചം അരിയസാവകോ ഏതായാതി ബോധം, ധമ്മസാമഗ്ഗീ, അരിയസാവകോ പന ചതുസച്ചം ബുജ്ഝതീതി ബോധി. അങ്ഗാതി കാരണാ. യായ ധമ്മസാമഗ്ഗിയാതി സമ്ബന്ധോ. തണ്ഹാവസേന പതിട്ഠാനം, ദിട്ഠിവസേന ആയൂഹനാ. സസ്സതദിട്ഠിയാ പതിട്ഠാനം, ഉച്ഛേദദിട്ഠിയാ ആയൂഹനാ. ലീനവസേന പതിട്ഠാനം, ഉദ്ധച്ചവസേന ആയൂഹനാ. കാമസുഖാനുയോഗവസേന പതിട്ഠാനം, അത്തകിലമഥാനുയോഗവസേന ആയൂഹനാ. ഓഘതരണസുത്തവണ്ണനായം (സം॰ നി॰ ൧.൧) –
182. Bujjhati catusaccaṃ ariyasāvako etāyāti bodhaṃ, dhammasāmaggī, ariyasāvako pana catusaccaṃ bujjhatīti bodhi. Aṅgāti kāraṇā. Yāya dhammasāmaggiyāti sambandho. Taṇhāvasena patiṭṭhānaṃ, diṭṭhivasena āyūhanā. Sassatadiṭṭhiyā patiṭṭhānaṃ, ucchedadiṭṭhiyā āyūhanā. Līnavasena patiṭṭhānaṃ, uddhaccavasena āyūhanā. Kāmasukhānuyogavasena patiṭṭhānaṃ, attakilamathānuyogavasena āyūhanā. Oghataraṇasuttavaṇṇanāyaṃ (saṃ. ni. 1.1) –
‘‘കിലേസവസേന പതിട്ഠാനം, അഭിസങ്ഖാരവസേന ആയൂഹനാ. തണ്ഹാദിട്ഠീഹി പതിട്ഠാനം, അവസേസകിലേസാഭിസങ്ഖാരേഹി ആയൂഹനാ, സബ്ബാകുസലാഭിസങ്ഖാരവസേന പതിട്ഠാനം, സബ്ബലോകിയകുസലാഭിസങ്ഖാരവസേന ആയൂഹനാ’’തി –
‘‘Kilesavasena patiṭṭhānaṃ, abhisaṅkhāravasena āyūhanā. Taṇhādiṭṭhīhi patiṭṭhānaṃ, avasesakilesābhisaṅkhārehi āyūhanā, sabbākusalābhisaṅkhāravasena patiṭṭhānaṃ, sabbalokiyakusalābhisaṅkhāravasena āyūhanā’’ti –
വുത്തേസു പകാരേസു ഇധ അവുത്താനം വസേന വേദിതബ്ബോ. കിലേസസന്താനനിദ്ദായ ഉട്ഠഹതീതി ഏതേന സിഖാപത്തവിപസ്സനാസഹഗതാനമ്പി സതിആദീനം ബോജ്ഝങ്ഗഭാവം ദസ്സേതി. ചത്താരീതിആദിനാ മഗ്ഗഫലേന സഹഗതാനം. സത്തഹി ബോജ്ഝങ്ഗേഹി ഭാവിതേഹി സച്ചപടിവേധോ ഹോതീതി കഥമിദം ജാനിതബ്ബന്തി ചോദനം സന്ധായാഹ ‘‘യഥാഹാ’’തിആദി. ഝാനങ്ഗമഗ്ഗങ്ഗാദയോ വിയാതി ഏതേന ബോധിബോജ്ഝങ്ഗസദ്ദാനം സമുദായാവയവവിസയതം ദസ്സേതി. സേനങ്ഗരഥങ്ഗാദയോ വിയാതി ഏതേന പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തിയാ അവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തിഭാവം ദസ്സേതി.
Vuttesu pakāresu idha avuttānaṃ vasena veditabbo. Kilesasantānaniddāya uṭṭhahatīti etena sikhāpattavipassanāsahagatānampi satiādīnaṃ bojjhaṅgabhāvaṃ dasseti. Cattārītiādinā maggaphalena sahagatānaṃ. Sattahi bojjhaṅgehi bhāvitehi saccapaṭivedho hotīti kathamidaṃ jānitabbanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘yathāhā’’tiādi. Jhānaṅgamaggaṅgādayo viyāti etena bodhibojjhaṅgasaddānaṃ samudāyāvayavavisayataṃ dasseti. Senaṅgarathaṅgādayo viyāti etena puggalapaññattiyā avijjamānapaññattibhāvaṃ dasseti.
ബോധായ സംവത്തന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാതി വുത്തം ‘‘കാരണത്ഥോ അങ്ഗസദ്ദോ’’തി. ബുജ്ഝതീതി ബോധി, ബോധിയാ ഏവ അങ്ഗാതി ബോജ്ഝങ്ഗാതി വുത്തം ‘‘ബുജ്ഝന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാ’’തി. വിപസ്സനാദീനം കാരണാനം ബുജ്ഝിതബ്ബാനം സച്ചാനം അനുരൂപം പച്ചക്ഖഭാവേന പടിമുഖം അവിപരീതം സമ്മാ ബുജ്ഝന്തീതി ഏവം വത്ഥുവിസേസദീപകേഹി ഉപരിമഗ്ഗേഹി അനുബുജ്ഝന്തീതിആദിനാ വുത്തബോധിസദ്ദേഹി നിപ്പദേസേന വുത്തം ‘‘ബുജ്ഝനതാസാമഞ്ഞേന സങ്ഗണ്ഹാതീ’’തി. ഏത്ഥ ച ലീനപതിട്ഠാന-കാമസുഖല്ലികാനുയോഗ-ഉച്ഛേദാഭിനിവേസാനം ധമ്മവിചയ-വീരിയപീതിപധാന-ധമ്മസാമഗ്ഗീ പടിപക്ഖോ. ഉദ്ധച്ചായൂഹനഅത്തകിലമഥാനുയോഗ-സസ്സതാഭിനിവേസാനം പസ്സദ്ധിസമാധി-ഉപേക്ഖാപധാന-ധമ്മസാമഗ്ഗീ പടിപക്ഖോ. സതി പന ഉഭയത്ഥാപി ഇച്ഛിതബ്ബാ. തഥാ ഹി സാ സബ്ബത്ഥികാ വുത്താ.
Bodhāya saṃvattantīti bojjhaṅgāti vuttaṃ ‘‘kāraṇattho aṅgasaddo’’ti. Bujjhatīti bodhi, bodhiyā eva aṅgāti bojjhaṅgāti vuttaṃ ‘‘bujjhantīti bojjhaṅgā’’ti. Vipassanādīnaṃ kāraṇānaṃ bujjhitabbānaṃ saccānaṃ anurūpaṃ paccakkhabhāvena paṭimukhaṃ aviparītaṃ sammā bujjhantīti evaṃ vatthuvisesadīpakehi uparimaggehi anubujjhantītiādinā vuttabodhisaddehi nippadesena vuttaṃ ‘‘bujjhanatāsāmaññena saṅgaṇhātī’’ti. Ettha ca līnapatiṭṭhāna-kāmasukhallikānuyoga-ucchedābhinivesānaṃ dhammavicaya-vīriyapītipadhāna-dhammasāmaggī paṭipakkho. Uddhaccāyūhanaattakilamathānuyoga-sassatābhinivesānaṃ passaddhisamādhi-upekkhāpadhāna-dhammasāmaggī paṭipakkho. Sati pana ubhayatthāpi icchitabbā. Tathā hi sā sabbatthikā vuttā.
സം-സദ്ദോ പസംസായം. പുനദേവ സുന്ദരോ ച അത്ഥോപീതി ആഹ ‘‘പസത്ഥോ സുന്ദരോ ച ബോജ്ഝങ്ഗോ’’തി. അഭിനിബ്ബത്തേതീതി അഭിവിസിട്ഠഭാവേന നിബ്ബത്തേതി സവിസേസഭാവം വദതി. ‘‘ഏകേ വണ്ണയന്തീ’’തി വത്വാ തത്ഥ യഥാവുത്തവിവേകത്തയതോ അഞ്ഞം വിവേകദ്വയം ഉദ്ധരിത്വാ ദസ്സേതും ‘‘തേ ഹീ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ഝാനക്ഖണേ താവ കിച്ചതോ വിക്ഖമ്ഭനവിവേകനിസ്സിതം, വിപസ്സനാക്ഖണേ അജ്ഝാസയതോ പടിപ്പസ്സദ്ധിവിവേകനിസ്സിതം ഭാവേതീതി. തേനാഹ – ‘‘അനുത്തരം വിമോക്ഖം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സാമീ’’തി. തത്ഥ തത്ഥ നിച്ഛയതായ കസിണജ്ഝാനഗ്ഗഹണേന അനുപ്പാദാനമ്പി ഗഹണം ദട്ഠബ്ബം.
Saṃ-saddo pasaṃsāyaṃ. Punadeva sundaro ca atthopīti āha ‘‘pasattho sundaro ca bojjhaṅgo’’ti. Abhinibbattetīti abhivisiṭṭhabhāvena nibbatteti savisesabhāvaṃ vadati. ‘‘Eke vaṇṇayantī’’ti vatvā tattha yathāvuttavivekattayato aññaṃ vivekadvayaṃ uddharitvā dassetuṃ ‘‘te hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha jhānakkhaṇe tāva kiccato vikkhambhanavivekanissitaṃ, vipassanākkhaṇe ajjhāsayato paṭippassaddhivivekanissitaṃ bhāvetīti. Tenāha – ‘‘anuttaraṃ vimokkhaṃ upasampajja viharissāmī’’ti. Tattha tattha nicchayatāya kasiṇajjhānaggahaṇena anuppādānampi gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
ഹിമവന്തസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Himavantasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൧. ഹിമവന്തസുത്തം • 1. Himavantasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ഹിമവന്തസുത്തവണ്ണനാ • 1. Himavantasuttavaṇṇanā