| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೪. ಹುಂಹುಙ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Huṃhuṅkasuttavaṇṇanā
೪. ಚತುತ್ಥೇ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇತಿ ತಸ್ಸ ಕಿರ ಛಾಯಾಯಂ ಅಜಪಾಲಾ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ‘‘ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೋ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಉದಪಾದಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವೇದೇ ಸಜ್ಝಾಯಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥಾ ಮಹಲ್ಲಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖೇಪಯುತ್ತಾನಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ವಸಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೋತಿ ನಾಮಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ – ನ ಜಪನ್ತೀತಿ ಅಜಪಾ, ಮನ್ತಾನಂ ಅನಜ್ಝಾಯಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅಜಪಾ ಲನ್ತಿ ಆದಿಯನ್ತಿ ನಿವಾಸಂ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಜಪಾಲೋತಿ। ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಸಮಯೇ ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠೇ ಅಜೇ ಅತ್ತನೋ ಛಾಯಾಯ ಪಾಲೇತಿ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘ಅಜಪಾಲೋ’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ರೂಳ್ಹನ್ತಿ ಅಪರೇ। ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ನಾಮಮೇತಂ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ। ಸಮೀಪತ್ಥೇ ಹಿ ಏತಂ ಭುಮ್ಮಂ ‘‘ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇ’’ತಿ।
4. Catutthe ajapālanigrodheti tassa kira chāyāyaṃ ajapālā gantvā nisīdanti, tenassa ‘‘ajapālanigrodho’’tveva nāmaṃ udapādi. Keci pana ‘‘yasmā tattha vede sajjhāyituṃ asamatthā mahallakabrāhmaṇā pākāraparikkhepayuttāni nivesanāni katvā sabbe vasiṃsu, tasmā ajapālanigrodhoti nāmaṃ jāta’’nti vadanti. Tatrāyaṃ vacanattho – na japantīti ajapā, mantānaṃ anajjhāyakāti attho, ajapā lanti ādiyanti nivāsaṃ etthāti ajapāloti. Yasmā vā majjhanhike samaye anto paviṭṭhe aje attano chāyāya pāleti rakkhati, tasmā ‘ajapālo’tissa nāmaṃ rūḷhanti apare. Sabbathāpi nāmametaṃ tassa rukkhassa, tassa samīpe. Samīpatthe hi etaṃ bhummaṃ ‘‘ajapālanigrodhe’’ti.
ವಿಮುತ್ತಿಸುಖಪಟಿಸಂವೇದೀತಿ ತತ್ರಪಿ ಧಮ್ಮಂ ವಿಚಿನನ್ತೋ ವಿಮುತ್ತಿಸುಖಞ್ಚ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ। ಬೋಧಿರುಕ್ಖತೋ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಭಾಗೇ ಏಸ ರುಕ್ಖೋ ಹೋತಿ। ಸತ್ತಾಹನ್ತಿ ಚ ಇದಂ ನ ಪಲ್ಲಙ್ಕಸತ್ತಾಹತೋ ಅನನ್ತರಸತ್ತಾಹಂ। ಭಗವಾ ಹಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಸತ್ತಾಹತೋ ಅಪರಾನಿಪಿ ತೀಣಿ ಸತ್ತಾಹಾನಿ ಬೋಧಿಸಮೀಪೇಯೇವ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ।
Vimuttisukhapaṭisaṃvedīti tatrapi dhammaṃ vicinanto vimuttisukhañca paṭisaṃvedento nisīdi. Bodhirukkhato puratthimadisābhāge esa rukkho hoti. Sattāhanti ca idaṃ na pallaṅkasattāhato anantarasattāhaṃ. Bhagavā hi pallaṅkasattāhato aparānipi tīṇi sattāhāni bodhisamīpeyeva vītināmesi.
ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಭಗವತಿ ಕಿರ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಏಕಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನೇ ‘‘ನ ಭಗವಾ ವುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿನ್ನು ಖೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಬುದ್ಧತ್ತಕರಾ ಧಮ್ಮಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ದೇವತಾನಂ ಕಙ್ಖಾ ಉದಪಾದಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಅಟ್ಠಮೇ ದಿವಸೇ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ದೇವತಾನಂ ಕಙ್ಖಂ ಞತ್ವಾ ಕಙ್ಖಾವಿಧಮನತ್ಥಂ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಯಮಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಾಸಂ ಕಙ್ಖಂ ವಿಧಮೇತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕತೋ ಈಸಕಂ ಪಾಚೀನನಿಸ್ಸಿತೇ ಉತ್ತರದಿಸಾಭಾಗೇ ಠತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾನಿ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಉಪಚಿತಾನಂ ಪಾರಮೀನಂ ಬಲಾಧಿಗಮಟ್ಠಾನಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಞ್ಚ ಅನಿಮಿಸೇಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ ಓಲೋಕಯಮಾನೋ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ, ತಂ ಠಾನಂ ಅನಿಮಿಸಚೇತಿಯಂ ನಾಮ ಜಾತಂ। ಅಥ ಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸ ಚ ಠಿತಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರಾ ಪುರತ್ಥಿಮತೋ ಚ ಪಚ್ಛಿಮತೋ ಚ ಆಯತೇ ರತನಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ, ತಂ ರತನಚಙ್ಕಮಚೇತಿಯಂ ನಾಮ ಜಾತಂ। ತತೋ ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಭಾಗೇ ದೇವತಾ ರತನಘರಂ ಮಾಪಯಿಂಸು , ತತ್ಥ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕಂ ವಿಸೇಸತೋ ಅನನ್ತನಯಂ ಸಮನ್ತಪಟ್ಠಾನಂ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ, ತಂ ಠಾನಂ ರತನಘರಚೇತಿಯಂ ನಾಮ ಜಾತಂ। ಏವಂ ಬೋಧಿಸಮೀಪೇಯೇವ ಚತ್ತಾರಿ ಸತ್ತಾಹಾನಿ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮೇ ಸತ್ತಾಹೇ ಬೋಧಿರುಕ್ಖತೋ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮೂಲೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ।
Tatrāyaṃ anupubbikathā – bhagavati kira sammāsambodhiṃ patvā sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinne ‘‘na bhagavā vuṭṭhāti, kinnu kho aññepi buddhattakarā dhammā atthī’’ti ekaccānaṃ devatānaṃ kaṅkhā udapādi. Atha bhagavā aṭṭhame divase samāpattito vuṭṭhāya devatānaṃ kaṅkhaṃ ñatvā kaṅkhāvidhamanatthaṃ ākāse uppatitvā yamakapāṭihāriyaṃ dassetvā tāsaṃ kaṅkhaṃ vidhametvā pallaṅkato īsakaṃ pācīnanissite uttaradisābhāge ṭhatvā cattāri asaṅkhyeyyāni kappasatasahassañca upacitānaṃ pāramīnaṃ balādhigamaṭṭhānaṃ pallaṅkaṃ bodhirukkhañca animisehi cakkhūhi olokayamāno sattāhaṃ vītināmesi, taṃ ṭhānaṃ animisacetiyaṃ nāma jātaṃ. Atha pallaṅkassa ca ṭhitaṭṭhānassa ca antarā puratthimato ca pacchimato ca āyate ratanacaṅkame caṅkamanto sattāhaṃ vītināmesi, taṃ ratanacaṅkamacetiyaṃ nāma jātaṃ. Tato pacchimadisābhāge devatā ratanagharaṃ māpayiṃsu , tattha pallaṅkena nisīditvā abhidhammapiṭakaṃ visesato anantanayaṃ samantapaṭṭhānaṃ vicinanto sattāhaṃ vītināmesi, taṃ ṭhānaṃ ratanagharacetiyaṃ nāma jātaṃ. Evaṃ bodhisamīpeyeva cattāri sattāhāni vītināmetvā pañcame sattāhe bodhirukkhato ajapālanigrodhaṃ upasaṅkamitvā tassa mūle pallaṅkena nisīdi.
ತಮ್ಹಾ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಾಸೀತಿ ತತೋ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಧಿತೋ ಯಥಾಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ವುಟ್ಠಹಿ, ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ತತ್ಥ ಏವಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಭಗವತಿ ಏಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರೋತಿ ನಾಮಗೋತ್ತವಸೇನ ಅನಭಿಞ್ಞಾತೋ ಅಪಾಕಟೋ ಏಕೋ। ಹುಂಹುಙ್ಕಜಾತಿಕೋತಿ ಸೋ ಕಿರ ದಿಟ್ಠಮಙ್ಗಲಿಕೋ ಮಾನಥದ್ಧೋ ಮಾನವಸೇನ ಕೋಧವಸೇನ ಚ ಸಬ್ಬಂ ಅವೋಕ್ಖಜಾತಿಕಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಹುಂಹು’’ನ್ತಿ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಹುಂಹುಙ್ಕಜಾತಿಕೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ‘‘ಹುಹುಕ್ಕಜಾತಿಕೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಜಾತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ।
Tamhā samādhimhā vuṭṭhāsīti tato phalasamāpattisamādhito yathākālaparicchedaṃ vuṭṭhahi, vuṭṭhahitvā ca pana tattha evaṃ nisinne bhagavati eko brāhmaṇo taṃ gantvā pañhaṃ pucchi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho aññataro’’tiādi. Tattha aññataroti nāmagottavasena anabhiññāto apākaṭo eko. Huṃhuṅkajātikoti so kira diṭṭhamaṅgaliko mānathaddho mānavasena kodhavasena ca sabbaṃ avokkhajātikaṃ passitvā jigucchanto ‘‘huṃhu’’nti karonto vicarati, tasmā ‘‘huṃhuṅkajātiko’’ti vuccati, ‘‘huhukkajātiko’’tipi pāṭho. Brāhmaṇoti jātiyā brāhmaṇo.
ಯೇನ ಭಗವಾತಿ ಯಸ್ಸಂ ದಿಸಾಯಂ ಭಗವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಏತಂ ಕರಣವಚನಂ । ಯೇನ ವಾ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಭಗವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ, ತೇನ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ವಾ ಯೇನಾತಿ ಹೇತುಅತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ, ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಭಗವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇನ ಚ ಕಾರಣೇನ ಭಗವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ? ನಾನಪ್ಪಕಾರರೋಗದುಕ್ಖಾಭಿಪೀಳಿತತ್ತಾ ಆತುರಕಾಯೇಹಿ ಮಹಾಜನೇಹಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ವಿಯ ರೋಗತಿಕಿಚ್ಛನತ್ಥಂ, ನಾನಾವಿಧಕಿಲೇಸಬ್ಯಾಧಿಪೀಳಿತತ್ತಾ ಆತುರಚಿತ್ತೇಹಿ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಕಿಲೇಸಬ್ಯಾಧಿತಿಕಿಚ್ಛನತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನಾದಿಕಾರಣೇಹಿ ಭಗವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ। ತೇನ ಅಯಮ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅತ್ತನೋ ಕಙ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿತುಕಾಮೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।
Yena bhagavāti yassaṃ disāyaṃ bhagavā nisinno. Bhummatthe hi etaṃ karaṇavacanaṃ . Yena vā disābhāgena bhagavā upasaṅkamitabbo, tena disābhāgena upasaṅkami. Atha vā yenāti hetuatthe karaṇavacanaṃ, yena kāraṇena bhagavā devamanussehi upasaṅkamitabbo, tena kāraṇena upasaṅkamīti attho. Kena ca kāraṇena bhagavā upasaṅkamitabbo? Nānappakārarogadukkhābhipīḷitattā āturakāyehi mahājanehi mahānubhāvo bhisakko viya rogatikicchanatthaṃ, nānāvidhakilesabyādhipīḷitattā āturacittehi devamanussehi kilesabyādhitikicchanatthaṃ dhammassavanapañhapucchanādikāraṇehi bhagavā upasaṅkamitabbo. Tena ayampi brāhmaṇo attano kaṅkhaṃ chinditukāmo upasaṅkami.
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನಪರಿಯೋಸಾನದೀಪನಂ। ಅಥ ವಾ ಯಂ ಠಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ, ತತೋಪಿ ಭಗವತೋ ಸಮೀಪಭೂತಂ ಆಸನ್ನತರಂ ಠಾನಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮ್ಮೋದೀತಿ ಸಮಂ ಸಮ್ಮಾ ವಾ ಮೋದಿ, ಭಗವಾ ಚಾನೇನ, ಸೋಪಿ ಭಗವತಾ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಖಮನೀಯಂ ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಕರಣವಸೇನ ಸಮಪ್ಪವತ್ತಮೋದೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯನ್ತಿ ಸಮ್ಮೋದನಾರಹಂ ಸಮ್ಮೋದಜನನಯೋಗ್ಗಂ। ಕಥನ್ತಿ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ। ಸಾರಣೀಯನ್ತಿ ಸರಿತಬ್ಬಯುತ್ತಂ ಸಾಧುಜನೇಹಿ ಪವತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ಕಾಲನ್ತರೇ ವಾ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬಂ। ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾತಿ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ। ಏಕಮನ್ತನ್ತಿ ಭಾವನಪುಂಸಕನಿದ್ದೇಸೋ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ, ಅತಿಸಮ್ಮುಖಾದಿಕೇ ಛ ನಿಸಜ್ಜದೋಸೇ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತದವೋಚಾತಿ ಏತಂ ಇದಾನಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ।
Upasaṅkamitvāti upasaṅkamanapariyosānadīpanaṃ. Atha vā yaṃ ṭhānaṃ upasaṅkami, tatopi bhagavato samīpabhūtaṃ āsannataraṃ ṭhānaṃ upagantvāti attho. Sammodīti samaṃ sammā vā modi, bhagavā cānena, sopi bhagavatā ‘‘kacci bhoto khamanīyaṃ kacci yāpanīya’’ntiādinā paṭisanthārakaraṇavasena samappavattamodo ahosi. Sammodanīyanti sammodanārahaṃ sammodajananayoggaṃ. Kathanti kathāsallāpaṃ. Sāraṇīyanti saritabbayuttaṃ sādhujanehi pavattetabbaṃ, kālantare vā cintetabbaṃ. Vītisāretvāti niṭṭhāpetvā. Ekamantanti bhāvanapuṃsakaniddeso. Ekasmiṃ ṭhāne, atisammukhādike cha nisajjadose vajjetvā ekasmiṃ padeseti attho. Etadavocāti etaṃ idāni vattabbaṃ ‘‘kittāvatā nu kho’’tiādivacanaṃ avoca.
ತತ್ಥ ಕಿತ್ತಾವತಾತಿ ಕಿತ್ತಕೇನ ಪಮಾಣೇನ। ನೂತಿ ಸಂಸಯತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಖೋತಿ ಪದಪೂರಣೇ। ಭೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಜಾತಿಸಮುದಾಗತಂ ಆಲಪನಂ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಭೋವಾದಿ ನಾಮ ಸೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಹೋತಿ ಸಕಿಞ್ಚನೋ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೪೫೭; ಧ॰ ಪ॰ ೩೯೬)। ಗೋತಮಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ। ಕಥಂ ಪನಾಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮ್ಪತಿಸಮಾಗತೋ ಭಗವತೋ ಗೋತ್ತಂ ಜಾನಾತೀತಿ? ನಾಯಂ ಸಮ್ಪತಿಸಮಾಗತೋ, ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಪಧಾನಕರಣಕಾಲೇ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇಹಿ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚರಮಾನೋಪಿ, ಅಪರಭಾಗೇ ತಂ ವತಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ಸೇನನಿಗಮೇ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಮಾನೋಪಿ ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬೋ ಚ। ತೇನ ಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇಹಿ ಗಯ್ಹಮಾನಂ ಭಗವತೋ ಗೋತ್ತಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ, ‘‘ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ। ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಾ ಭಗವಾ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ಅನೋಮನದೀತೀರೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ತತೋ ಪಭುತಿ ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’ತಿ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟೋ ಪಞ್ಞಾತೋ, ನ ತಸ್ಸ ಗೋತ್ತಜಾನನೇ ಕಾರಣಂ ಗವೇಸಿತಬ್ಬಂ।
Tattha kittāvatāti kittakena pamāṇena. Nūti saṃsayatthe nipāto. Khoti padapūraṇe. Bhoti brāhmaṇānaṃ jātisamudāgataṃ ālapanaṃ. Tathā hi vuttaṃ – ‘‘bhovādi nāma so hoti, sace hoti sakiñcano’’ti (ma. ni. 2.457; dha. pa. 396). Gotamāti bhagavantaṃ gottena ālapati. Kathaṃ panāyaṃ brāhmaṇo sampatisamāgato bhagavato gottaṃ jānātīti? Nāyaṃ sampatisamāgato, chabbassāni padhānakaraṇakāle upaṭṭhahantehi pañcavaggiyehi saddhiṃ caramānopi, aparabhāge taṃ vataṃ chaḍḍetvā uruvelāyaṃ senanigame eko adutiyo hutvā piṇḍāya caramānopi tena brāhmaṇena diṭṭhapubbo ceva sallapitapubbo ca. Tena so pubbe pañcavaggiyehi gayhamānaṃ bhagavato gottaṃ anussaranto, ‘‘bho gotamā’’ti bhagavantaṃ gottena ālapati. Yato paṭṭhāya vā bhagavā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamanto anomanadītīre pabbajito, tato pabhuti ‘‘samaṇo gotamo’’ti cando viya sūriyo viya ca pākaṭo paññāto, na tassa gottajānane kāraṇaṃ gavesitabbaṃ.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕರಣಾತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕರಣಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಭಾವಕರಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಿತ್ತಾವತಾತಿ ಏತೇನ ಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹೋತಿ, ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕತಮೇ ಚ ಪನಾತಿ ಇಮಿನಾ ತೇಸಂ ಸರೂಪಂ ಪುಚ್ಛತಿ।
Brāhmaṇakaraṇāti brāhmaṇaṃ karontīti brāhmaṇakaraṇā, brāhmaṇabhāvakarāti attho. Ettha ca kittāvatāti etena yehi dhammehi brāhmaṇo hoti, tesaṃ dhammānaṃ parimāṇaṃ pucchati. Katame ca panāti iminā tesaṃ sarūpaṃ pucchati.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ತೇನ ಪುಟ್ಠಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಸಿಖಾಪತ್ತಂ ಅತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ, ನ ಪನ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಅಭಾಜನಭಾವತೋ। ತಥಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಸುತ್ವಾ ನ ಸಚ್ಚಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ। ಯಥಾ ಚ ಇಮಸ್ಸ, ಏವಂ ಉಪಕಸ್ಸ ಆಜೀವಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಗುಣಪ್ಪಕಾಸನಂ। ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪ್ಪವತ್ತನತೋ ಹಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಭಗವತಾ ಭಾಸಿತಂ ಪರೇಸಂ ಸುಣನ್ತಾನಮ್ಪಿ ತಪುಸ್ಸಭಲ್ಲಿಕಾನಂ ಸರಣದಾನಂ ವಿಯ ವಾಸನಾಭಾಗಿಯಮೇವ ಜಾತಂ, ನ ಸೇಕ್ಖಭಾಗಿಯಂ, ನ ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಂ। ಏಸಾ ಹಿ ಧಮ್ಮತಾತಿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tena puṭṭhassa pañhassa sikhāpattaṃ atthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi, na pana tassa brāhmaṇassa dhammaṃ desesi. Kasmā? Dhammadesanāya abhājanabhāvato. Tathā hi tassa brāhmaṇassa imaṃ gāthaṃ sutvā na saccābhisamayo ahosi. Yathā ca imassa, evaṃ upakassa ājīvakassa buddhaguṇappakāsanaṃ. Dhammacakkappavattanato hi pubbabhāge bhagavatā bhāsitaṃ paresaṃ suṇantānampi tapussabhallikānaṃ saraṇadānaṃ viya vāsanābhāgiyameva jātaṃ, na sekkhabhāgiyaṃ, na nibbedhabhāgiyaṃ. Esā hi dhammatāti.
ತತ್ಥ ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಯೋ ಬಾಹಿತಪಾಪಧಮ್ಮತಾಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ನ ದಿಟ್ಠಮಙ್ಗಲಿಕತಾಯ ಹುಂಹುಙ್ಕಾರಕಸಾವಾದಿಪಾಪಧಮ್ಮಯುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಜಾತಿಮತ್ತಕೇನ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬಾಹಿತಪಾಪಧಮ್ಮತ್ತಾ ಹುಂಹುಙ್ಕಾರಪ್ಪಹಾನೇನ ನಿಹುಂಹುಙ್ಕೋ, ರಾಗಾದಿಕಸಾವಾಭಾವೇನ ನಿಕ್ಕಸಾವೋ, ಭಾವನಾನುಯೋಗಯುತ್ತಚಿತ್ತತಾಯ ಯತತ್ತೋ, ಸೀಲಸಂಯಮೇನ ವಾ ಸಂಯತಚಿತ್ತತಾಯ ಯತತ್ತೋ, ಚತುಮಗ್ಗಞಾಣಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವೇದೇಹಿ ಅನ್ತಂ ಸಙ್ಖಾರಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವೇದಾನಂ ವಾ ಅನ್ತಂ ಗತತ್ತಾ ವೇದನ್ತಗೂ। ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ವುಸಿತತ್ತಾ ವುಸಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋ, ಧಮ್ಮೇನ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಏತಂ ವಾದಂ ಧಮ್ಮೇನ ಞಾಯೇನ ವದೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಸ ಸಕಲಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೇಪಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಏಕಾರಮ್ಮಣೇಪಿ ರಾಗುಸ್ಸದೋ, ದೋಸುಸ್ಸದೋ, ಮೋಹುಸ್ಸದೋ, ಮಾನುಸ್ಸದೋ, ದಿಟ್ಠುಸ್ಸದೋತಿ ಇಮೇ ಉಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ, ಅನವಸೇಸಂ ಪಹೀನಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha yo brāhmaṇoti yo bāhitapāpadhammatāya brāhmaṇo, na diṭṭhamaṅgalikatāya huṃhuṅkārakasāvādipāpadhammayutto hutvā kevalaṃ jātimattakena brahmaññaṃ paṭijānāti. So brāhmaṇo bāhitapāpadhammattā huṃhuṅkārappahānena nihuṃhuṅko, rāgādikasāvābhāvena nikkasāvo, bhāvanānuyogayuttacittatāya yatatto, sīlasaṃyamena vā saṃyatacittatāya yatatto, catumaggañāṇasaṅkhātehi vedehi antaṃ saṅkhārapariyosānaṃ nibbānaṃ, vedānaṃ vā antaṃ gatattā vedantagū. Maggabrahmacariyassa vusitattā vusitabrahmacariyo, dhammena so brahmavādaṃ vadeyya ‘‘brāhmaṇo aha’’nti etaṃ vādaṃ dhammena ñāyena vadeyya. Yassa sakalalokasannivāsepi kuhiñci ekārammaṇepi rāgussado, dosussado, mohussado, mānussado, diṭṭhussadoti ime ussadā natthi, anavasesaṃ pahīnāti attho.
ಚತುತ್ಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೪. ಹುಂಹುಙ್ಕಸುತ್ತಂ • 4. Huṃhuṅkasuttaṃ
