Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൦. ഇദ്ധിബലദസ്സനപഞ്ഹോ
10. Iddhibaladassanapañho
൧൦. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ഭാസിതമ്പേതം ഭഗവതാ ‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ, സോ ആകങ്ഖമാനോ, ആനന്ദ, തഥാഗതോ കപ്പം വാ തിട്ഠേയ്യ കപ്പാവസേസം വാ’തി. പുന ച ഭണിതം ‘ഇതോ തിണ്ണം മാസാനം അച്ചയേന തഥാഗതോ പരിനിബ്ബായിസ്സതീ’തി. യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, ഭഗവതാ ഭണിതം ‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ…പേ॰… കപ്പാവസേസം വാ’തി, തേന ഹി തേമാസപരിച്ഛേദോ മിച്ഛാ. യദി, ഭന്തേ, തഥാഗതേന ഭണിതം ‘ഇതോ തിണ്ണം മാസാനം അച്ചയേന തഥാഗതോ പരിനിബ്ബായിസ്സതീ’തി, തേന ഹി ‘‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ…പേ॰… കപ്പാവസേസം വാ’തി തമ്പി വചനം മിച്ഛാ. നത്ഥി തഥാഗതാനം അട്ഠാനേ ഗജ്ജിതം. അമോഘവചനാ ബുദ്ധാ ഭഗവന്തോ തഥവചനാ അദ്വേജ്ഝവചനാ. അയമ്പി ഉഭതോ കോടികോ പഞ്ഹോ ഗമ്ഭീരോ സുനിപുണോ ദുന്നിജ്ഝാപയോ തവാനുപ്പത്തോ, ഭിന്ദേതം ദിട്ഠിജാലം, ഏകംസേ ഠപയ, ഭിന്ദ പരവാദ’’ന്തി.
10. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti, tena hi temāsaparicchedo micchā. Yadi, bhante, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti, tena hi ‘‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti tampi vacanaṃ micchā. Natthi tathāgatānaṃ aṭṭhāne gajjitaṃ. Amoghavacanā buddhā bhagavanto tathavacanā advejjhavacanā. Ayampi ubhato koṭiko pañho gambhīro sunipuṇo dunnijjhāpayo tavānuppatto, bhindetaṃ diṭṭhijālaṃ, ekaṃse ṭhapaya, bhinda paravāda’’nti.
‘‘ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ…പേ॰… കപ്പാവസേസം വാ’തി, തേമാസപരിച്ഛേദോ ച ഭണിതോ, സോ ച പന കപ്പോ ആയുകപ്പോ വുച്ചതി. ന, മഹാരാജ, ഭഗവാ അത്തനോ ബലം കിത്തയമാനോ ഏവമാഹ, ഇദ്ധിബലം പന മഹാരാജ, ഭഗവാ പരികിത്തയമാനോ ഏവമാഹ ‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ…പേ॰… കപ്പാവസേസം വാ’തി.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti, temāsaparicchedo ca bhaṇito, so ca pana kappo āyukappo vuccati. Na, mahārāja, bhagavā attano balaṃ kittayamāno evamāha, iddhibalaṃ pana mahārāja, bhagavā parikittayamāno evamāha ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti.
‘‘യഥാ, മഹാരാജ, രഞ്ഞോ അസ്സാജാനീയോ ഭവേയ്യ സീഘഗതി അനിലജവോ, തസ്സ രാജാ ജവബലം പരികിത്തയന്തോ സനേഗമജാനപദഭടബലബ്രാഹ്മണഗഹപതികഅമച്ചജനമജ്ഝേ ഏവം വദേയ്യ ‘ആകങ്ഖമാനോ മേ, ഭോ, അയം ഹയവരോ സാഗരജലപരിയന്തം മഹിം അനുവിചരിത്വാ ഖണേന ഇധാഗച്ഛേയ്യാ’തി, ന ച തം ജവഗതിം തസ്സം പരിസായം ദസ്സേയ്യ, വിജ്ജതി ച സോ ജവോ തസ്സ, സമത്ഥോ ച സോ ഖണേന സാഗരജലപരിയന്തം മഹിം അനുവിചരിതും. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭഗവാ അത്തനോ ഇദ്ധിബലം പരികിത്തയമാനോ ഏവമാഹ, തമ്പി തേവിജ്ജാനം ഛളഭിഞ്ഞാനം അരഹന്താനം വിമലഖീണാസവാനം ദേവമനുസ്സാനഞ്ച മജ്ഝേ നിസീദിത്വാ ഭണിതം ‘തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ, സോ ആകങ്ഖമാനോ, ആനന്ദ, തഥാഗതോ കപ്പം വാ തിട്ഠേയ്യ കപ്പാവസേസം വാ’തി. വിജ്ജതി ച തം, മഹാരാജ, ഇദ്ധിബലം ഭഗവതോ, സമത്ഥോ ച ഭഗവാ ഇദ്ധിബലേന കപ്പം വാ ഠാതും കപ്പാവസേസം വാ, ന ച ഭഗവാ തം ഇദ്ധിബലം തസ്സം പരിസായം ദസ്സേതി, അനത്ഥികോ, മഹാരാജ, ഭഗവാ സബ്ബഭവേഹി, ഗരഹിതാ ച തഥാഗതസ്സ സബ്ബഭവാ. ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, അപ്പമത്തകോപി ഗൂഥോ ദുഗ്ഗന്ധോ ഹോതി . ഏവമേവ ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പമത്തകമ്പി ഭവം ന വണ്ണേമി അന്തമസോ അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പീ’തി അപി നു ഖോ, മഹാരാജ, ഭഗവാ സബ്ബഭവഗതിയോനിയോ ഗൂഥസമം ദിസ്വാ ഇദ്ധിബലം നിസ്സായ ഭവേസു ഛന്ദരാഗം കരേയ്യാ’’തി? ‘‘ന ഹി ഭന്തേ’’തി. ‘‘തേന ഹി, മഹാരാജ, ഭഗവാ ഇദ്ധിബലം പരികിത്തയമാനോ ഏവരൂപം ബുദ്ധസീഹനാദമഭിനദീ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.
‘‘Yathā, mahārāja, rañño assājānīyo bhaveyya sīghagati anilajavo, tassa rājā javabalaṃ parikittayanto sanegamajānapadabhaṭabalabrāhmaṇagahapatikaamaccajanamajjhe evaṃ vadeyya ‘ākaṅkhamāno me, bho, ayaṃ hayavaro sāgarajalapariyantaṃ mahiṃ anuvicaritvā khaṇena idhāgaccheyyā’ti, na ca taṃ javagatiṃ tassaṃ parisāyaṃ dasseyya, vijjati ca so javo tassa, samattho ca so khaṇena sāgarajalapariyantaṃ mahiṃ anuvicarituṃ. Evameva kho, mahārāja, bhagavā attano iddhibalaṃ parikittayamāno evamāha, tampi tevijjānaṃ chaḷabhiññānaṃ arahantānaṃ vimalakhīṇāsavānaṃ devamanussānañca majjhe nisīditvā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Vijjati ca taṃ, mahārāja, iddhibalaṃ bhagavato, samattho ca bhagavā iddhibalena kappaṃ vā ṭhātuṃ kappāvasesaṃ vā, na ca bhagavā taṃ iddhibalaṃ tassaṃ parisāyaṃ dasseti, anatthiko, mahārāja, bhagavā sabbabhavehi, garahitā ca tathāgatassa sabbabhavā. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘seyyathāpi, bhikkhave, appamattakopi gūtho duggandho hoti . Evameva kho ahaṃ, bhikkhave, appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṅghātamattampī’ti api nu kho, mahārāja, bhagavā sabbabhavagatiyoniyo gūthasamaṃ disvā iddhibalaṃ nissāya bhavesu chandarāgaṃ kareyyā’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhagavā iddhibalaṃ parikittayamāno evarūpaṃ buddhasīhanādamabhinadī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ഇദ്ധിബലദസ്സനപഞ്ഹോ ദസമോ.
Iddhibaladassanapañho dasamo.
ഇദ്ധിബലവഗ്ഗോ പഠമോ.
Iddhibalavaggo paṭhamo.
ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ ദസ പഞ്ഹാ.
Imasmiṃ vagge dasa pañhā.