Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౭. ఇద్ధిబలకథావణ్ణనా
7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
౬౨౧-౬౨౪. ఇదాని ఇద్ధిబలకథా నామ హోతి. తత్థ ఇద్ధిపాదభావనానిసంసస్స అత్థం అయోనిసో గహేత్వా ‘‘ఇద్ధిబలేన సమన్నాగతో కప్పం తిట్ఠేయ్యా’’తి యేసం లద్ధి, సేయ్యథాపి మహాసంఘికానం; తే సన్ధాయ ఇద్ధిబలేన సమన్నాగతో కప్పం తిట్ఠేయ్యాతి పుచ్ఛా సకవాదిస్స. తత్థ కప్పో నామ మహాకప్పో, కప్పేకదేసో, ఆయుకప్పోతి తివిధో. ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, కప్పస్స అసఙ్ఖ్యేయ్యానీ’’తి (అ॰ ని॰ ౪.౧౫౬) ఏత్థ హి మహాకప్పోవ కప్పోతి వుత్తో. ‘‘బ్రహ్మకాయికానం దేవానం కప్పో ఆయుప్పమాణ’’న్తి (అ॰ ని॰ ౪.౧౨౩) ఏత్థ కప్పేకదేసా. ‘‘కప్పం నిరయమ్హి పచ్చతి, కప్పం సగ్గమ్హి మోదతీ’’తి (చూళవ॰ ౩౫౪) ఏత్థ ఆయుకప్పో. ఆయుకప్పనం ఆయువిధానం కమ్మస్స విపాకవసేన వా వస్సగణనాయ వా ఆయుపరిచ్ఛేదోతి అత్థో. తేసు మహాకప్పం సన్ధాయ పుచ్ఛతి, ఇతరో పటిజానాతి.
621-624. Idāni iddhibalakathā nāma hoti. Tattha iddhipādabhāvanānisaṃsassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṃghikānaṃ; te sandhāya iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyāti pucchā sakavādissa. Tattha kappo nāma mahākappo, kappekadeso, āyukappoti tividho. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyānī’’ti (a. ni. 4.156) ettha hi mahākappova kappoti vutto. ‘‘Brahmakāyikānaṃ devānaṃ kappo āyuppamāṇa’’nti (a. ni. 4.123) ettha kappekadesā. ‘‘Kappaṃ nirayamhi paccati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti (cūḷava. 354) ettha āyukappo. Āyukappanaṃ āyuvidhānaṃ kammassa vipākavasena vā vassagaṇanāya vā āyuparicchedoti attho. Tesu mahākappaṃ sandhāya pucchati, itaro paṭijānāti.
అథ నం సకవాదీ ‘‘సచే తే ఇద్ధిబలేన సమన్నాగతో, ‘యో చిరం జీవతి, సో వస్ససతం అప్పం వా భియ్యో’తి (సం॰ ని॰ ౨.౧౪౩) ఏవం పరిచ్ఛిన్నా ఆయుకప్పా ఉద్ధం మహాకప్పం వా మహాకప్పేకదేసం వా జీవేయ్య ఇద్ధిమయికేనస్స ఆయునా భవితబ్బ’’న్తి చోదేతుం ఇద్ధిమయికో సో ఆయూతిఆదిమాహ. ఇతరో ‘‘జీవితిన్ద్రియం నామ ఇద్ధిమయికం నత్థి, కమ్మసముట్ఠానమేవా’’తి వుత్తత్తా పటిక్ఖిపతి. కో పనేత్థ ఇద్ధిమతో విసేసో, నను అనిద్ధిమాపి ఆయుకప్పం తిట్ఠేయ్యాతి? అయం విసేసో – ఇద్ధిమా హి యావతాయుకం జీవితప్పవత్తియా అన్తరాయకరే ధమ్మే ఇద్ధిబలేన పటిబాహిత్వా అన్తరా అకాలమరణం నివారేతుం సక్కోతి, అనిద్ధిమతో ఏతం బలం నత్థి. అయమేతేసం విసేసో.
Atha naṃ sakavādī ‘‘sace te iddhibalena samannāgato, ‘yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’ti (saṃ. ni. 2.143) evaṃ paricchinnā āyukappā uddhaṃ mahākappaṃ vā mahākappekadesaṃ vā jīveyya iddhimayikenassa āyunā bhavitabba’’nti codetuṃ iddhimayiko so āyūtiādimāha. Itaro ‘‘jīvitindriyaṃ nāma iddhimayikaṃ natthi, kammasamuṭṭhānamevā’’ti vuttattā paṭikkhipati. Ko panettha iddhimato viseso, nanu aniddhimāpi āyukappaṃ tiṭṭheyyāti? Ayaṃ viseso – iddhimā hi yāvatāyukaṃ jīvitappavattiyā antarāyakare dhamme iddhibalena paṭibāhitvā antarā akālamaraṇaṃ nivāretuṃ sakkoti, aniddhimato etaṃ balaṃ natthi. Ayametesaṃ viseso.
అతీతం అనాగతన్తి ఇదం అవిసేసేన కప్పం తిట్ఠేయ్యాతి పటిఞ్ఞాతత్తా చోదేతి. ద్వే కప్పేతిఆది ‘‘యది ఇద్ధిమా జీవితపరిచ్ఛేదం అతిక్కమితుం సక్కోతి, న కేవలం ఏకం అనేకేపి కప్పే తిట్ఠేయ్యా’’తి చోదనత్థం వుత్తం. ఉప్పన్నో ఫస్సోతిఆది న సబ్బం ఇద్ధియా లబ్భతి, ఇద్ధియా అవిసయోపి అత్థీతి దస్సేతుం వుత్తం. సేసమేత్థ ఉత్తానత్థమేవాతి.
Atītaṃ anāgatanti idaṃ avisesena kappaṃ tiṭṭheyyāti paṭiññātattā codeti. Dve kappetiādi ‘‘yadi iddhimā jīvitaparicchedaṃ atikkamituṃ sakkoti, na kevalaṃ ekaṃ anekepi kappe tiṭṭheyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Uppanno phassotiādi na sabbaṃ iddhiyā labbhati, iddhiyā avisayopi atthīti dassetuṃ vuttaṃ. Sesamettha uttānatthamevāti.
ఇద్ధిబలకథావణ్ణనా.
Iddhibalakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౧౧౨) ౭. ఇద్ధిబలకథా • (112) 7. Iddhibalakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౭. ఇద్ధిబలకథావణ్ణనా • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౭. ఇద్ధిబలకథావణ్ణనా • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā