| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៧. ឥទ្ធិពលកថាវណ្ណនា
7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
៦២១-៦២៤. ឥទានិ ឥទ្ធិពលកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ ឥទ្ធិបាទភាវនានិសំសស្ស អត្ថំ អយោនិសោ គហេត្វា ‘‘ឥទ្ធិពលេន សមន្នាគតោ កប្បំ តិដ្ឋេយ្យា’’តិ យេសំ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ មហាសំឃិកានំ; តេ សន្ធាយ ឥទ្ធិពលេន សមន្នាគតោ កប្បំ តិដ្ឋេយ្យាតិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស។ តត្ថ កប្បោ នាម មហាកប្បោ, កប្បេកទេសោ, អាយុកប្បោតិ តិវិធោ។ ‘‘ចត្តារិមានិ, ភិក្ខវេ, កប្បស្ស អសង្ខ្យេយ្យានី’’តិ (អ. និ. ៤.១៥៦) ឯត្ថ ហិ មហាកប្បោវ កប្បោតិ វុត្តោ។ ‘‘ព្រហ្មកាយិកានំ ទេវានំ កប្បោ អាយុប្បមាណ’’ន្តិ (អ. និ. ៤.១២៣) ឯត្ថ កប្បេកទេសា។ ‘‘កប្បំ និរយម្ហិ បច្ចតិ, កប្បំ សគ្គម្ហិ មោទតី’’តិ (ចូឡវ. ៣៥៤) ឯត្ថ អាយុកប្បោ។ អាយុកប្បនំ អាយុវិធានំ កម្មស្ស វិបាកវសេន វា វស្សគណនាយ វា អាយុបរិច្ឆេទោតិ អត្ថោ។ តេសុ មហាកប្បំ សន្ធាយ បុច្ឆតិ, ឥតរោ បដិជានាតិ។
621-624. Idāni iddhibalakathā nāma hoti. Tattha iddhipādabhāvanānisaṃsassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṃghikānaṃ; te sandhāya iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyāti pucchā sakavādissa. Tattha kappo nāma mahākappo, kappekadeso, āyukappoti tividho. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyānī’’ti (a. ni. 4.156) ettha hi mahākappova kappoti vutto. ‘‘Brahmakāyikānaṃ devānaṃ kappo āyuppamāṇa’’nti (a. ni. 4.123) ettha kappekadesā. ‘‘Kappaṃ nirayamhi paccati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti (cūḷava. 354) ettha āyukappo. Āyukappanaṃ āyuvidhānaṃ kammassa vipākavasena vā vassagaṇanāya vā āyuparicchedoti attho. Tesu mahākappaṃ sandhāya pucchati, itaro paṭijānāti.
អថ នំ សកវាទី ‘‘សចេ តេ ឥទ្ធិពលេន សមន្នាគតោ, ‘យោ ចិរំ ជីវតិ, សោ វស្សសតំ អប្បំ វា ភិយ្យោ’តិ (សំ. និ. ២.១៤៣) ឯវំ បរិច្ឆិន្នា អាយុកប្បា ឧទ្ធំ មហាកប្បំ វា មហាកប្បេកទេសំ វា ជីវេយ្យ ឥទ្ធិមយិកេនស្ស អាយុនា ភវិតព្ព’’ន្តិ ចោទេតុំ ឥទ្ធិមយិកោ សោ អាយូតិអាទិមាហ។ ឥតរោ ‘‘ជីវិតិន្ទ្រិយំ នាម ឥទ្ធិមយិកំ នត្ថិ, កម្មសមុដ្ឋានមេវា’’តិ វុត្តត្តា បដិក្ខិបតិ។ កោ បនេត្ថ ឥទ្ធិមតោ វិសេសោ, ននុ អនិទ្ធិមាបិ អាយុកប្បំ តិដ្ឋេយ្យាតិ? អយំ វិសេសោ – ឥទ្ធិមា ហិ យាវតាយុកំ ជីវិតប្បវត្តិយា អន្តរាយករេ ធម្មេ ឥទ្ធិពលេន បដិពាហិត្វា អន្តរា អកាលមរណំ និវារេតុំ សក្កោតិ, អនិទ្ធិមតោ ឯតំ ពលំ នត្ថិ។ អយមេតេសំ វិសេសោ។
Atha naṃ sakavādī ‘‘sace te iddhibalena samannāgato, ‘yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’ti (saṃ. ni. 2.143) evaṃ paricchinnā āyukappā uddhaṃ mahākappaṃ vā mahākappekadesaṃ vā jīveyya iddhimayikenassa āyunā bhavitabba’’nti codetuṃ iddhimayiko so āyūtiādimāha. Itaro ‘‘jīvitindriyaṃ nāma iddhimayikaṃ natthi, kammasamuṭṭhānamevā’’ti vuttattā paṭikkhipati. Ko panettha iddhimato viseso, nanu aniddhimāpi āyukappaṃ tiṭṭheyyāti? Ayaṃ viseso – iddhimā hi yāvatāyukaṃ jīvitappavattiyā antarāyakare dhamme iddhibalena paṭibāhitvā antarā akālamaraṇaṃ nivāretuṃ sakkoti, aniddhimato etaṃ balaṃ natthi. Ayametesaṃ viseso.
អតីតំ អនាគតន្តិ ឥទំ អវិសេសេន កប្បំ តិដ្ឋេយ្យាតិ បដិញ្ញាតត្តា ចោទេតិ។ ទ្វេ កប្បេតិអាទិ ‘‘យទិ ឥទ្ធិមា ជីវិតបរិច្ឆេទំ អតិក្កមិតុំ សក្កោតិ, ន កេវលំ ឯកំ អនេកេបិ កប្បេ តិដ្ឋេយ្យា’’តិ ចោទនត្ថំ វុត្តំ។ ឧប្បន្នោ ផស្សោតិអាទិ ន សព្ពំ ឥទ្ធិយា លព្ភតិ, ឥទ្ធិយា អវិសយោបិ អត្ថីតិ ទស្សេតុំ វុត្តំ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
Atītaṃ anāgatanti idaṃ avisesena kappaṃ tiṭṭheyyāti paṭiññātattā codeti. Dve kappetiādi ‘‘yadi iddhimā jīvitaparicchedaṃ atikkamituṃ sakkoti, na kevalaṃ ekaṃ anekepi kappe tiṭṭheyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Uppanno phassotiādi na sabbaṃ iddhiyā labbhati, iddhiyā avisayopi atthīti dassetuṃ vuttaṃ. Sesamettha uttānatthamevāti.
ឥទ្ធិពលកថាវណ្ណនា។
Iddhibalakathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (១១២) ៧. ឥទ្ធិពលកថា • (112) 7. Iddhibalakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. ឥទ្ធិពលកថាវណ្ណនា • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៧. ឥទ្ធិពលកថាវណ្ណនា • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
