Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၇. ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ
7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
၆၂၁-၆၂၄. ဣဒာနိ ဣဒ္ဓိဗလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိပာဒဘာဝနာနိသံသသ္သ အတ္ထံ အယောနိသော ဂဟေတ္ဝာ ‘‘ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယ္ယာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ မဟာသံဃိကာနံ; တေ သန္ဓာယ ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယ္ယာတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ။ တတ္ထ ကပ္ပော နာမ မဟာကပ္ပော, ကပ္ပေကဒေသော, အာယုကပ္ပောတိ တိဝိဓော။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပသ္သ အသင္ခ္ယေယ္ယာနီ’’တိ (အ. နိ. ၄.၁၅၆) ဧတ္ထ ဟိ မဟာကပ္ပောဝ ကပ္ပောတိ ဝုတ္တော။ ‘‘ဗ္ရဟ္မကာယိကာနံ ဒေဝာနံ ကပ္ပော အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ (အ. နိ. ၄.၁၂၃) ဧတ္ထ ကပ္ပေကဒေသာ။ ‘‘ကပ္ပံ နိရယမ္ဟိ ပစ္စတိ, ကပ္ပံ သဂ္ဂမ္ဟိ မောဒတီ’’တိ (စူဠဝ. ၃၅၄) ဧတ္ထ အာယုကပ္ပော။ အာယုကပ္ပနံ အာယုဝိဓာနံ ကမ္မသ္သ ဝိပာကဝသေန ဝာ ဝသ္သဂဏနာယ ဝာ အာယုပရိစ္ဆေဒောတိ အတ္ထော။ တေသု မဟာကပ္ပံ သန္ဓာယ ပုစ္ဆတိ, ဣတရော ပဋိဇာနာတိ။
621-624. Idāni iddhibalakathā nāma hoti. Tattha iddhipādabhāvanānisaṃsassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṃghikānaṃ; te sandhāya iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyāti pucchā sakavādissa. Tattha kappo nāma mahākappo, kappekadeso, āyukappoti tividho. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyānī’’ti (a. ni. 4.156) ettha hi mahākappova kappoti vutto. ‘‘Brahmakāyikānaṃ devānaṃ kappo āyuppamāṇa’’nti (a. ni. 4.123) ettha kappekadesā. ‘‘Kappaṃ nirayamhi paccati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti (cūḷava. 354) ettha āyukappo. Āyukappanaṃ āyuvidhānaṃ kammassa vipākavasena vā vassagaṇanāya vā āyuparicchedoti attho. Tesu mahākappaṃ sandhāya pucchati, itaro paṭijānāti.
အထ နံ သကဝာဒီ ‘‘သစေ တေ ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော, ‘ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝသ္သသတံ အပ္ပံ ဝာ ဘိယ္ယော’တိ (သံ. နိ. ၂.၁၄၃) ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္နာ အာယုကပ္ပာ ဥဒ္ဓံ မဟာကပ္ပံ ဝာ မဟာကပ္ပေကဒေသံ ဝာ ဇီဝေယ္ယ ဣဒ္ဓိမယိကေနသ္သ အာယုနာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဣဒ္ဓိမယိကော သော အာယူတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ‘‘ဇီဝိတိန္ဒ္ရိယံ နာမ ဣဒ္ဓိမယိကံ နတ္ထိ, ကမ္မသမုဋ္ဌာနမေဝာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ကော ပနေတ္ထ ဣဒ္ဓိမတော ဝိသေသော, နနု အနိဒ္ဓိမာပိ အာယုကပ္ပံ တိဋ္ဌေယ္ယာတိ? အယံ ဝိသေသော – ဣဒ္ဓိမာ ဟိ ယာဝတာယုကံ ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိယာ အန္တရာယကရေ ဓမ္မေ ဣဒ္ဓိဗလေန ပဋိဗာဟိတ္ဝာ အန္တရာ အကာလမရဏံ နိဝာရေတုံ သက္ကောတိ, အနိဒ္ဓိမတော ဧတံ ဗလံ နတ္ထိ။ အယမေတေသံ ဝိသေသော။
Atha naṃ sakavādī ‘‘sace te iddhibalena samannāgato, ‘yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’ti (saṃ. ni. 2.143) evaṃ paricchinnā āyukappā uddhaṃ mahākappaṃ vā mahākappekadesaṃ vā jīveyya iddhimayikenassa āyunā bhavitabba’’nti codetuṃ iddhimayiko so āyūtiādimāha. Itaro ‘‘jīvitindriyaṃ nāma iddhimayikaṃ natthi, kammasamuṭṭhānamevā’’ti vuttattā paṭikkhipati. Ko panettha iddhimato viseso, nanu aniddhimāpi āyukappaṃ tiṭṭheyyāti? Ayaṃ viseso – iddhimā hi yāvatāyukaṃ jīvitappavattiyā antarāyakare dhamme iddhibalena paṭibāhitvā antarā akālamaraṇaṃ nivāretuṃ sakkoti, aniddhimato etaṃ balaṃ natthi. Ayametesaṃ viseso.
အတီတံ အနာဂတန္တိ ဣဒံ အဝိသေသေန ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယ္ယာတိ ပဋိညာတတ္တာ စောဒေတိ။ ဒ္ဝေ ကပ္ပေတိအာဒိ ‘‘ယဒိ ဣဒ္ဓိမာ ဇီဝိတပရိစ္ဆေဒံ အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ, န ကေဝလံ ဧကံ အနေကေပိ ကပ္ပေ တိဋ္ဌေယ္ယာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပန္နော ဖသ္သောတိအာဒိ န သဗ္ဗံ ဣဒ္ဓိယာ လဗ္ဘတိ, ဣဒ္ဓိယာ အဝိသယောပိ အတ္ထီတိ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝာတိ။
Atītaṃ anāgatanti idaṃ avisesena kappaṃ tiṭṭheyyāti paṭiññātattā codeti. Dve kappetiādi ‘‘yadi iddhimā jīvitaparicchedaṃ atikkamituṃ sakkoti, na kevalaṃ ekaṃ anekepi kappe tiṭṭheyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Uppanno phassotiādi na sabbaṃ iddhiyā labbhati, iddhiyā avisayopi atthīti dassetuṃ vuttaṃ. Sesamettha uttānatthamevāti.
ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ။
Iddhibalakathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၁၁၂) ၇. ဣဒ္ဓိဗလကထာ • (112) 7. Iddhibalakathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၇. ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၇. ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā