| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
7. ඉද්‌ධිබලකථාවණ්‌ණනා
7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
621-624. ඉදානි ඉද්‌ධිබලකථා නාම හොති. තත්‌ථ ඉද්‌ධිපාදභාවනානිසංසස්‌ස අත්‌ථං අයොනිසො ගහෙත්‌වා ‘‘ඉද්‌ධිබලෙන සමන්‌නාගතො කප්‌පං තිට්‌ඨෙය්‍යා’’ති යෙසං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි මහාසංඝිකානං; තෙ සන්‌ධාය ඉද්‌ධිබලෙන සමන්‌නාගතො කප්‌පං තිට්‌ඨෙය්‍යාති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. තත්‌ථ කප්‌පො නාම මහාකප්‌පො, කප්‌පෙකදෙසො, ආයුකප්‌පොති තිවිධො. ‘‘චත්‌තාරිමානි, භික්‌ඛවෙ, කප්‌පස්‌ස අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යානී’’ති (අ. නි. 4.156) එත්‌ථ හි මහාකප්‌පොව කප්‌පොති වුත්‌තො. ‘‘බ්‍රහ්‌මකායිකානං දෙවානං කප්‌පො ආයුප්‌පමාණ’’න්‌ති (අ. නි. 4.123) එත්‌ථ කප්‌පෙකදෙසා. ‘‘කප්‌පං නිරයම්‌හි පච්‌චති, කප්‌පං සග්‌ගම්‌හි මොදතී’’ති (චූළව. 354) එත්‌ථ ආයුකප්‌පො. ආයුකප්‌පනං ආයුවිධානං කම්‌මස්‌ස විපාකවසෙන වා වස්‌සගණනාය වා ආයුපරිච්‌ඡෙදොති අත්‌ථො. තෙසු මහාකප්‌පං සන්‌ධාය පුච්‌ඡති, ඉතරො පටිජානාති.
621-624. Idāni iddhibalakathā nāma hoti. Tattha iddhipādabhāvanānisaṃsassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṃghikānaṃ; te sandhāya iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyāti pucchā sakavādissa. Tattha kappo nāma mahākappo, kappekadeso, āyukappoti tividho. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyānī’’ti (a. ni. 4.156) ettha hi mahākappova kappoti vutto. ‘‘Brahmakāyikānaṃ devānaṃ kappo āyuppamāṇa’’nti (a. ni. 4.123) ettha kappekadesā. ‘‘Kappaṃ nirayamhi paccati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti (cūḷava. 354) ettha āyukappo. Āyukappanaṃ āyuvidhānaṃ kammassa vipākavasena vā vassagaṇanāya vā āyuparicchedoti attho. Tesu mahākappaṃ sandhāya pucchati, itaro paṭijānāti.
අථ නං සකවාදී ‘‘සචෙ තෙ ඉද්‌ධිබලෙන සමන්‌නාගතො, ‘යො චිරං ජීවති, සො වස්‌සසතං අප්‌පං වා භිය්‍යො’ති (සං. නි. 2.143) එවං පරිච්‌ඡින්‌නා ආයුකප්‌පා උද්‌ධං මහාකප්‌පං වා මහාකප්‌පෙකදෙසං වා ජීවෙය්‍ය ඉද්‌ධිමයිකෙනස්‌ස ආයුනා භවිතබ්‌බ’’න්‌ති චොදෙතුං ඉද්‌ධිමයිකො සො ආයූතිආදිමාහ. ඉතරො ‘‘ජීවිතින්‌ද්‍රියං නාම ඉද්‌ධිමයිකං නත්‌ථි, කම්‌මසමුට්‌ඨානමෙවා’’ති වුත්‌තත්‌තා පටික්‌ඛිපති. කො පනෙත්‌ථ ඉද්‌ධිමතො විසෙසො, නනු අනිද්‌ධිමාපි ආයුකප්‌පං තිට්‌ඨෙය්‍යාති? අයං විසෙසො – ඉද්‌ධිමා හි යාවතායුකං ජීවිතප්‌පවත්‌තියා අන්‌තරායකරෙ ධම්‌මෙ ඉද්‌ධිබලෙන පටිබාහිත්‌වා අන්‌තරා අකාලමරණං නිවාරෙතුං සක්‌කොති, අනිද්‌ධිමතො එතං බලං නත්‌ථි. අයමෙතෙසං විසෙසො.
Atha naṃ sakavādī ‘‘sace te iddhibalena samannāgato, ‘yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’ti (saṃ. ni. 2.143) evaṃ paricchinnā āyukappā uddhaṃ mahākappaṃ vā mahākappekadesaṃ vā jīveyya iddhimayikenassa āyunā bhavitabba’’nti codetuṃ iddhimayiko so āyūtiādimāha. Itaro ‘‘jīvitindriyaṃ nāma iddhimayikaṃ natthi, kammasamuṭṭhānamevā’’ti vuttattā paṭikkhipati. Ko panettha iddhimato viseso, nanu aniddhimāpi āyukappaṃ tiṭṭheyyāti? Ayaṃ viseso – iddhimā hi yāvatāyukaṃ jīvitappavattiyā antarāyakare dhamme iddhibalena paṭibāhitvā antarā akālamaraṇaṃ nivāretuṃ sakkoti, aniddhimato etaṃ balaṃ natthi. Ayametesaṃ viseso.
අතීතං අනාගතන්‌ති ඉදං අවිසෙසෙන කප්‌පං තිට්‌ඨෙය්‍යාති පටිඤ්‌ඤාතත්‌තා චොදෙති. ද්‌වෙ කප්‌පෙතිආදි ‘‘යදි ඉද්‌ධිමා ජීවිතපරිච්‌ඡෙදං අතික්‌කමිතුං සක්‌කොති, න කෙවලං එකං අනෙකෙපි කප්‌පෙ තිට්‌ඨෙය්‍යා’’ති චොදනත්‌ථං වුත්‌තං. උප්‌පන්‌නො ඵස්‌සොතිආදි න සබ්‌බං ඉද්‌ධියා ලබ්‌භති, ඉද්‌ධියා අවිසයොපි අත්‌ථීති දස්‌සෙතුං වුත්‌තං. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
Atītaṃ anāgatanti idaṃ avisesena kappaṃ tiṭṭheyyāti paṭiññātattā codeti. Dve kappetiādi ‘‘yadi iddhimā jīvitaparicchedaṃ atikkamituṃ sakkoti, na kevalaṃ ekaṃ anekepi kappe tiṭṭheyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Uppanno phassotiādi na sabbaṃ iddhiyā labbhati, iddhiyā avisayopi atthīti dassetuṃ vuttaṃ. Sesamettha uttānatthamevāti.
ඉද්‌ධිබලකථාවණ්‌ණනා.
Iddhibalakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (112) 7. ඉද්‌ධිබලකථා • (112) 7. Iddhibalakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 7. ඉද්‌ධිබලකථාවණ්‌ණනා • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 7. ඉද්‌ධිබලකථාවණ්‌ණනා • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
