Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൭. ഇദ്ധിബലകഥാവണ്ണനാ
7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
൬൨൧-൬൨൪. ഇദാനി ഇദ്ധിബലകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ഇദ്ധിപാദഭാവനാനിസംസസ്സ അത്ഥം അയോനിസോ ഗഹേത്വാ ‘‘ഇദ്ധിബലേന സമന്നാഗതോ കപ്പം തിട്ഠേയ്യാ’’തി യേസം ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി മഹാസംഘികാനം; തേ സന്ധായ ഇദ്ധിബലേന സമന്നാഗതോ കപ്പം തിട്ഠേയ്യാതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ. തത്ഥ കപ്പോ നാമ മഹാകപ്പോ, കപ്പേകദേസോ, ആയുകപ്പോതി തിവിധോ. ‘‘ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, കപ്പസ്സ അസങ്ഖ്യേയ്യാനീ’’തി (അ॰ നി॰ ൪.൧൫൬) ഏത്ഥ ഹി മഹാകപ്പോവ കപ്പോതി വുത്തോ. ‘‘ബ്രഹ്മകായികാനം ദേവാനം കപ്പോ ആയുപ്പമാണ’’ന്തി (അ॰ നി॰ ൪.൧൨൩) ഏത്ഥ കപ്പേകദേസാ. ‘‘കപ്പം നിരയമ്ഹി പച്ചതി, കപ്പം സഗ്ഗമ്ഹി മോദതീ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൫൪) ഏത്ഥ ആയുകപ്പോ. ആയുകപ്പനം ആയുവിധാനം കമ്മസ്സ വിപാകവസേന വാ വസ്സഗണനായ വാ ആയുപരിച്ഛേദോതി അത്ഥോ. തേസു മഹാകപ്പം സന്ധായ പുച്ഛതി, ഇതരോ പടിജാനാതി.
621-624. Idāni iddhibalakathā nāma hoti. Tattha iddhipādabhāvanānisaṃsassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṃghikānaṃ; te sandhāya iddhibalena samannāgato kappaṃ tiṭṭheyyāti pucchā sakavādissa. Tattha kappo nāma mahākappo, kappekadeso, āyukappoti tividho. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyānī’’ti (a. ni. 4.156) ettha hi mahākappova kappoti vutto. ‘‘Brahmakāyikānaṃ devānaṃ kappo āyuppamāṇa’’nti (a. ni. 4.123) ettha kappekadesā. ‘‘Kappaṃ nirayamhi paccati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti (cūḷava. 354) ettha āyukappo. Āyukappanaṃ āyuvidhānaṃ kammassa vipākavasena vā vassagaṇanāya vā āyuparicchedoti attho. Tesu mahākappaṃ sandhāya pucchati, itaro paṭijānāti.
അഥ നം സകവാദീ ‘‘സചേ തേ ഇദ്ധിബലേന സമന്നാഗതോ, ‘യോ ചിരം ജീവതി, സോ വസ്സസതം അപ്പം വാ ഭിയ്യോ’തി (സം॰ നി॰ ൨.൧൪൩) ഏവം പരിച്ഛിന്നാ ആയുകപ്പാ ഉദ്ധം മഹാകപ്പം വാ മഹാകപ്പേകദേസം വാ ജീവേയ്യ ഇദ്ധിമയികേനസ്സ ആയുനാ ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ചോദേതും ഇദ്ധിമയികോ സോ ആയൂതിആദിമാഹ. ഇതരോ ‘‘ജീവിതിന്ദ്രിയം നാമ ഇദ്ധിമയികം നത്ഥി, കമ്മസമുട്ഠാനമേവാ’’തി വുത്തത്താ പടിക്ഖിപതി. കോ പനേത്ഥ ഇദ്ധിമതോ വിസേസോ, നനു അനിദ്ധിമാപി ആയുകപ്പം തിട്ഠേയ്യാതി? അയം വിസേസോ – ഇദ്ധിമാ ഹി യാവതായുകം ജീവിതപ്പവത്തിയാ അന്തരായകരേ ധമ്മേ ഇദ്ധിബലേന പടിബാഹിത്വാ അന്തരാ അകാലമരണം നിവാരേതും സക്കോതി, അനിദ്ധിമതോ ഏതം ബലം നത്ഥി. അയമേതേസം വിസേസോ.
Atha naṃ sakavādī ‘‘sace te iddhibalena samannāgato, ‘yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’ti (saṃ. ni. 2.143) evaṃ paricchinnā āyukappā uddhaṃ mahākappaṃ vā mahākappekadesaṃ vā jīveyya iddhimayikenassa āyunā bhavitabba’’nti codetuṃ iddhimayiko so āyūtiādimāha. Itaro ‘‘jīvitindriyaṃ nāma iddhimayikaṃ natthi, kammasamuṭṭhānamevā’’ti vuttattā paṭikkhipati. Ko panettha iddhimato viseso, nanu aniddhimāpi āyukappaṃ tiṭṭheyyāti? Ayaṃ viseso – iddhimā hi yāvatāyukaṃ jīvitappavattiyā antarāyakare dhamme iddhibalena paṭibāhitvā antarā akālamaraṇaṃ nivāretuṃ sakkoti, aniddhimato etaṃ balaṃ natthi. Ayametesaṃ viseso.
അതീതം അനാഗതന്തി ഇദം അവിസേസേന കപ്പം തിട്ഠേയ്യാതി പടിഞ്ഞാതത്താ ചോദേതി. ദ്വേ കപ്പേതിആദി ‘‘യദി ഇദ്ധിമാ ജീവിതപരിച്ഛേദം അതിക്കമിതും സക്കോതി, ന കേവലം ഏകം അനേകേപി കപ്പേ തിട്ഠേയ്യാ’’തി ചോദനത്ഥം വുത്തം. ഉപ്പന്നോ ഫസ്സോതിആദി ന സബ്ബം ഇദ്ധിയാ ലബ്ഭതി, ഇദ്ധിയാ അവിസയോപി അത്ഥീതി ദസ്സേതും വുത്തം. സേസമേത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവാതി.
Atītaṃ anāgatanti idaṃ avisesena kappaṃ tiṭṭheyyāti paṭiññātattā codeti. Dve kappetiādi ‘‘yadi iddhimā jīvitaparicchedaṃ atikkamituṃ sakkoti, na kevalaṃ ekaṃ anekepi kappe tiṭṭheyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Uppanno phassotiādi na sabbaṃ iddhiyā labbhati, iddhiyā avisayopi atthīti dassetuṃ vuttaṃ. Sesamettha uttānatthamevāti.
ഇദ്ധിബലകഥാവണ്ണനാ.
Iddhibalakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൧൧൨) ൭. ഇദ്ധിബലകഥാ • (112) 7. Iddhibalakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൭. ഇദ്ധിബലകഥാവണ്ണനാ • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൭. ഇദ്ധിബലകഥാവണ്ണനാ • 7. Iddhibalakathāvaṇṇanā