| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
9. இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்கோ³
9. Iddhipādavibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
431. இத்³தி⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ பட²மோ கத்துஅத்தோ², து³தியோ கரணத்தோ² வுத்தோ, பாத³-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஏகோ கரணமேவத்தோ² வுத்தோ. பஜ்ஜிதப்³பா³வ இத்³தி⁴ வுத்தா, ந ச இஜ்ஜ²ந்தீ பஜ்ஜிதப்³பா³ ச இத்³தி⁴ பஜ்ஜனகரணேன பாதே³ன ஸமானாதி⁴கரணா ஹோதீதி ‘‘பட²மேனத்தே²ன இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி ந ஸக்கா வத்துங், ததா² இத்³தி⁴கிரியாகரணேன ஸாதே⁴தப்³பா³ ச வுத்³தி⁴ஸங்கா²தா இத்³தி⁴ பஜ்ஜனகிரியாகரணேன பஜ்ஜிதப்³பா³தி த்³வின்னங் கரணானங் ந அஸமானாதி⁴கரணதா ஸம்ப⁴வதீதி ‘‘து³தியேனத்தே²ன இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி ச ந ஸக்கா வத்துங், தஸ்மா பட²மேனத்தே²ன இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³, து³தியேனத்தே²ன இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³தி ஏவங் யோஜனா யுஜ்ஜதி.
431. Iddhi-saddassa paṭhamo kattuattho, dutiyo karaṇattho vutto, pāda-saddassa eko karaṇamevattho vutto. Pajjitabbāva iddhi vuttā, na ca ijjhantī pajjitabbā ca iddhi pajjanakaraṇena pādena samānādhikaraṇā hotīti ‘‘paṭhamenatthena iddhi eva pādo iddhipādo’’ti na sakkā vattuṃ, tathā iddhikiriyākaraṇena sādhetabbā ca vuddhisaṅkhātā iddhi pajjanakiriyākaraṇena pajjitabbāti dvinnaṃ karaṇānaṃ na asamānādhikaraṇatā sambhavatīti ‘‘dutiyenatthena iddhiyā pādo iddhipādo’’ti ca na sakkā vattuṃ, tasmā paṭhamenatthena iddhiyā pādo iddhipādo, dutiyenatthena iddhi eva pādo iddhipādoti evaṃ yojanā yujjati.
‘‘ச²ந்த³ங் சே…பே॰… அயங் வுச்சதி ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’தி இமாய பாளியா ச²ந்தா³தி⁴பதி ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதீ⁴தி அதி⁴பதி-ஸத்³த³லோபங் கத்வா ஸமாஸோ வுத்தோதி விஞ்ஞாயதி, அதி⁴பதி-ஸத்³த³த்த²த³ஸ்ஸனவஸேன பன ‘‘ச²ந்த³ஹேதுகோ ச²ந்தா³தி⁴கோ வா ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’தி அட்ட²கதா²யங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். பதா⁴னபூ⁴தாதி வீரியபூ⁴தாதி கேசி வத³ந்தி. ஸங்க²தஸங்கா²ராதி³னிவத்தனத்த²ஞ்ஹி பதா⁴னக்³க³ஹணந்தி. அத² வா தங் தங் விஸேஸங் ஸங்க²ரோதீதி ஸங்கா²ரோ, ஸப்³ப³ங் வீரியங். தத்த² சதுகிச்சஸாத⁴கதோ அஞ்ஞஸ்ஸ நிவத்தனத்த²ங் பதா⁴னக்³க³ஹணந்தி பதா⁴னபூ⁴தா ஸெட்ட²பூ⁴தாதி அத்தோ². சதுப்³பி³த⁴ஸ்ஸ பன வீரியஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸோ கதோ. அதி⁴ட்டா²னட்டே²னாதி து³வித⁴த்தா²யபி இத்³தி⁴யா அதி⁴ட்டா²னத்தே²ன. பாத³பூ⁴தந்தி இமினா விஸுங் ஸமாஸயோஜனாவஸேன பன யோ புப்³பே³ இத்³தி⁴பாத³த்தோ² பாத³-ஸத்³த³ஸ்ஸ உபாயத்த²தங் க³ஹெத்வா யதா²யுத்தோ வுத்தோ, ஸோ வக்க²மானானங் படிலாப⁴புப்³ப³பா⁴கா³னங் கத்துகரணித்³தி⁴பா⁴வங், உத்தரசூளபா⁴ஜனீயே வா வுத்தேஹி ச²ந்தா³தீ³ஹி இத்³தி⁴பாதே³ஹி ஸாதே⁴தப்³பா³ய இத்³தி⁴யா கத்தித்³தி⁴பா⁴வங், ச²ந்தா³தீ³னஞ்ச கரணித்³தி⁴பா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³.
‘‘Chandaṃ ce…pe… ayaṃ vuccati chandasamādhī’’ti imāya pāḷiyā chandādhipati samādhi chandasamādhīti adhipati-saddalopaṃ katvā samāso vuttoti viññāyati, adhipati-saddatthadassanavasena pana ‘‘chandahetuko chandādhiko vā samādhi chandasamādhī’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttanti veditabbaṃ. Padhānabhūtāti vīriyabhūtāti keci vadanti. Saṅkhatasaṅkhārādinivattanatthañhi padhānaggahaṇanti. Atha vā taṃ taṃ visesaṃ saṅkharotīti saṅkhāro, sabbaṃ vīriyaṃ. Tattha catukiccasādhakato aññassa nivattanatthaṃ padhānaggahaṇanti padhānabhūtā seṭṭhabhūtāti attho. Catubbidhassa pana vīriyassa adhippetattā bahuvacananiddeso kato. Adhiṭṭhānaṭṭhenāti duvidhatthāyapi iddhiyā adhiṭṭhānatthena. Pādabhūtanti iminā visuṃ samāsayojanāvasena pana yo pubbe iddhipādattho pāda-saddassa upāyatthataṃ gahetvā yathāyutto vutto, so vakkhamānānaṃ paṭilābhapubbabhāgānaṃ kattukaraṇiddhibhāvaṃ, uttaracūḷabhājanīye vā vuttehi chandādīhi iddhipādehi sādhetabbāya iddhiyā kattiddhibhāvaṃ, chandādīnañca karaṇiddhibhāvaṃ sandhāya vuttoti veditabbo.
வீரியித்³தி⁴பாத³னித்³தே³ஸே ‘‘வீரியஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஸமன்னாக³த’’ந்தி த்³விக்க²த்துங் வீரியங் ஆக³தங். தத்த² புரிமங் ஸமாதி⁴விஸேஸனங் ‘‘வீரியாதி⁴பதி ஸமாதி⁴ வீரியஸமாதீ⁴’’தி, து³தியங் ஸமன்னாக³மங்க³த³ஸ்ஸனங். த்³வேயேவ ஹி ஸப்³ப³த்த² ஸமன்னாக³மங்கா³னி ஸமாதி⁴ பதா⁴னஸங்கா²ரோ ச, ச²ந்தா³த³யோ ஸமாதி⁴விஸேஸனானி, பதா⁴னஸங்கா²ரோ பன பதா⁴னவசனேனேவ விஸேஸிதோ, ந ச²ந்தா³தீ³ஹீதி ந இத⁴ வீரியாதி⁴பதிதா பதா⁴னஸங்கா²ரஸ்ஸ வுத்தா ஹோதி. வீரியஞ்ச ஸமாதி⁴ங் விஸேஸெத்வா டி²தமேவ ஸமன்னாக³மங்க³வஸேன பதா⁴னஸங்கா²ரவசனேன வுத்தந்தி நாபி த்³வீஹி வீரியேஹி ஸமன்னாக³மோ வுத்தோ ஹோதீதி. யஸ்மா பன ச²ந்தா³தீ³ஹி விஸிட்டோ² ஸமாதி⁴, ததா² விஸிட்டே²னேவ ச தேன ஸம்பயுத்தோ பதா⁴னஸங்கா²ரோ ஸேஸத⁴ம்மா ச, தஸ்மா ஸமாதி⁴விஸேஸனானங் வஸேன சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ வுத்தா. விஸேஸனபா⁴வோ ச ச²ந்தா³தீ³னங் தங்தங்அவஸ்ஸயனவஸேன ஹோதீதி ‘‘ச²ந்த³ஸமாதி⁴…பே॰… இத்³தி⁴பாத³’’ந்தி எத்த² நிஸ்ஸயத்தே²பி பாத³-ஸத்³தே³ உபாயத்தே²ன ச²ந்தா³தீ³னங் இத்³தி⁴பாத³தா வுத்தா ஹோதி. தேனேவ உத்தரசூளபா⁴ஜனீயே ‘‘சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ ச²ந்தி³த்³தி⁴பாதோ³’’திஆதி³னா ச²ந்தா³தீ³னமேவ இத்³தி⁴பாத³தா வுத்தா. பஞ்ஹபுச்ச²கே ச ‘‘சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ இத⁴ பி⁴க்கு² ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’திஆதி³னாவ (விப⁴॰ 462) உத்³தே³ஸங் கத்வாபி புன ச²ந்தா³தீ³னங்யேவ குஸலாதி³பா⁴வோ விப⁴த்தோதி. உபாயித்³தி⁴பாத³த³ஸ்ஸனத்த²மேவ ஹி நிஸ்ஸயித்³தி⁴பாத³த³ஸ்ஸனங் கதங், அஞ்ஞதா² சதுப்³பி³த⁴தா ந ஹோதீதி அயமெத்த² பாளிவஸேன அத்த²வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.
Vīriyiddhipādaniddese ‘‘vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgata’’nti dvikkhattuṃ vīriyaṃ āgataṃ. Tattha purimaṃ samādhivisesanaṃ ‘‘vīriyādhipati samādhi vīriyasamādhī’’ti, dutiyaṃ samannāgamaṅgadassanaṃ. Dveyeva hi sabbattha samannāgamaṅgāni samādhi padhānasaṅkhāro ca, chandādayo samādhivisesanāni, padhānasaṅkhāro pana padhānavacaneneva visesito, na chandādīhīti na idha vīriyādhipatitā padhānasaṅkhārassa vuttā hoti. Vīriyañca samādhiṃ visesetvā ṭhitameva samannāgamaṅgavasena padhānasaṅkhāravacanena vuttanti nāpi dvīhi vīriyehi samannāgamo vutto hotīti. Yasmā pana chandādīhi visiṭṭho samādhi, tathā visiṭṭheneva ca tena sampayutto padhānasaṅkhāro sesadhammā ca, tasmā samādhivisesanānaṃ vasena cattāro iddhipādā vuttā. Visesanabhāvo ca chandādīnaṃ taṃtaṃavassayanavasena hotīti ‘‘chandasamādhi…pe… iddhipāda’’nti ettha nissayatthepi pāda-sadde upāyatthena chandādīnaṃ iddhipādatā vuttā hoti. Teneva uttaracūḷabhājanīye ‘‘cattāro iddhipādā chandiddhipādo’’tiādinā chandādīnameva iddhipādatā vuttā. Pañhapucchake ca ‘‘cattāro iddhipādā idha bhikkhu chandasamādhī’’tiādināva (vibha. 462) uddesaṃ katvāpi puna chandādīnaṃyeva kusalādibhāvo vibhattoti. Upāyiddhipādadassanatthameva hi nissayiddhipādadassanaṃ kataṃ, aññathā catubbidhatā na hotīti ayamettha pāḷivasena atthavinicchayo veditabbo.
433. ரத²து⁴ரேதி ரத²ஸ்ஸ புரதோ. ஹீனஜாதிகோ சண்டா³லோ உபட்டா²னாதி³கு³ணயோகே³பி ஸேனாபதிட்டா²னாதீ³னி ந லப⁴தீதி ஆஹ ‘‘ஜாதிங் ஸோதெ⁴த்வா…பே॰… ஜாதிங் அவஸ்ஸயதீ’’தி. அமந்தனீயோதி ஹிதாஹிதமந்தனே ந அரஹோ.
433. Rathadhureti rathassa purato. Hīnajātiko caṇḍālo upaṭṭhānādiguṇayogepi senāpatiṭṭhānādīni na labhatīti āha ‘‘jātiṃ sodhetvā…pe… jātiṃ avassayatī’’ti. Amantanīyoti hitāhitamantane na araho.
ரட்ட²பாலத்தே²ரோ ச²ந்தே³ ஸதி கத²ங் நானுஜானிஸ்ஸந்தீதி ஸத்தபி ப⁴த்தானி அபு⁴ஞ்ஜித்வா மாதாபிதரோ அனுஜானாபெத்வா பப்³ப³ஜித்வா ச²ந்த³மேவ அவஸ்ஸாய லோகுத்தரத⁴ம்மங் நிப்³ப³த்தேஸீதி ஆஹ ‘‘ரட்ட²பாலத்தே²ரோ வியா’’தி.
Raṭṭhapālatthero chande sati kathaṃ nānujānissantīti sattapi bhattāni abhuñjitvā mātāpitaro anujānāpetvā pabbajitvā chandameva avassāya lokuttaradhammaṃ nibbattesīti āha ‘‘raṭṭhapālatthero viyā’’ti.
மோக⁴ராஜத்தே²ரோ வீமங்ஸங் அவஸ்ஸயீதி தஸ்ஸ ப⁴க³வா ‘‘ஸுஞ்ஞதோ லோகங் அவெக்க²ஸ்ஸூ’’தி (ஸு॰ நி॰ 1125) ஸுஞ்ஞதாகத²ங் கதே²ஸி, பஞ்ஞானிஸ்ஸிதமானநிக்³க³ஹத்த²ஞ்ச த்³விக்க²த்துங் புச்சி²தோ பஞ்ஹங் ந கதே²ஸி. தத்த² புனப்புனங் ச²ந்து³ப்பாத³னங் தோஸனங் விய ஹோதீதி ச²ந்த³ஸ்ஸ உபட்டா²னஸதி³ஸதா வுத்தா, தா²மபா⁴வதோ வீரியஸ்ஸ ஸூரத்தஸதி³ஸதா, ‘‘ச²த்³வாராதி⁴பதி ராஜா’’தி (த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 2.181 ஏரகபத்தனாக³ராஜவத்து²) வசனதோ புப்³ப³ங்க³மத்தா சித்தஸ்ஸ விஸிட்ட²ஜாதிஸதி³ஸதா.
Mogharājatthero vīmaṃsaṃ avassayīti tassa bhagavā ‘‘suññato lokaṃ avekkhassū’’ti (su. ni. 1125) suññatākathaṃ kathesi, paññānissitamānaniggahatthañca dvikkhattuṃ pucchito pañhaṃ na kathesi. Tattha punappunaṃ chanduppādanaṃ tosanaṃ viya hotīti chandassa upaṭṭhānasadisatā vuttā, thāmabhāvato vīriyassa sūrattasadisatā, ‘‘chadvārādhipati rājā’’ti (dha. pa. aṭṭha. 2.181 erakapattanāgarājavatthu) vacanato pubbaṅgamattā cittassa visiṭṭhajātisadisatā.
அபே⁴த³தோதி ச²ந்தா³தி³கே தயோ தயோ த⁴ம்மே ஸம்பிண்டெ³த்வா, இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாதே³ அமிஸ்ஸெத்வா வா கத²னந்தி அத்தோ². தத்த² ச²ந்த³வீரியாத³யோ விஸேஸேன இஜ்ஜ²ந்தி ஏதாயாதி இத்³தீ⁴தி வுச்சந்தி, இஜ்ஜ²தீதி இத்³தீ⁴தி அவிஸேஸேன ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ராபீதி.
Abhedatoti chandādike tayo tayo dhamme sampiṇḍetvā, iddhiiddhipāde amissetvā vā kathananti attho. Tattha chandavīriyādayo visesena ijjhanti etāyāti iddhīti vuccanti, ijjhatīti iddhīti avisesena samādhipadhānasaṅkhārāpīti.
ச²ந்தி³த்³தி⁴பாத³ஸமாதி⁴த்³தி⁴பாதா³த³யோ விஸிட்டா², பாதோ³ ஸப்³பி³த்³தீ⁴னங் ஸாதா⁴ரணத்தா அவிஸிட்டோ², தஸ்மா விஸிட்டெ²ஸ்வேவ பவேஸங் அவத்வா அவிஸிட்டே² ச பவேஸங் வத்துங் யுத்தந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ஸப்³ப³த்த² ‘‘பாதே³ பதிட்டா²திபி வத்துங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. தத்தே²வாதி ச²ந்த³ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஇத்³தி⁴பாதே³ஸு, சதூஸு ச²ந்தா³தி³கெஸ்வேவாதி அத்தோ². ‘‘ச²ந்த³வதோ கோ ஸமாதி⁴ ந இஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி ஸமாதி⁴பா⁴வனாமுகே²ன பா⁴விதா ஸமாதி⁴பா⁴விதா.
Chandiddhipādasamādhiddhipādādayo visiṭṭhā, pādo sabbiddhīnaṃ sādhāraṇattā avisiṭṭho, tasmā visiṭṭhesveva pavesaṃ avatvā avisiṭṭhe ca pavesaṃ vattuṃ yuttanti dassetuṃ sabbattha ‘‘pāde patiṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Tatthevāti chandasamādhipadhānasaṅkhāraiddhipādesu, catūsu chandādikesvevāti attho. ‘‘Chandavato ko samādhi na ijjhissatī’’ti samādhibhāvanāmukhena bhāvitā samādhibhāvitā.
எத்த² பனாதி பே⁴த³கதா²யங் அபே⁴த³கத²னதோ அபி⁴னவங் நத்தீ²தி அத்தோ². யே ஹி தயோ த⁴ம்மா அபே⁴த³கதா²யங் இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாதொ³த்வேவ வுத்தா, தே ஏவ பே⁴த³கதா²யங் இத்³தீ⁴பி ஹொந்தி இத்³தி⁴பாதா³பி, ஸேஸா இத்³தி⁴பாதா³ ஏவாதி ஏவங் அபி⁴னவாபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ச²ந்தோ³ ஸமாதீ⁴’’திஆதி³மாஹ. இமே ஹி தயோ…பே॰… ந வினா, தஸ்மா ஸேஸா ஸம்பயுத்தகா சத்தாரோ க²ந்தா⁴ தேஸங் திண்ணங் இஜ்ஜ²னேன இத்³தி⁴ நாம ப⁴வெய்யுங், ந அத்தனோ ஸபா⁴வேனாதி தே இத்³தி⁴பாதா³ ஏவ ஹொந்தி, ந இத்³தீ⁴தி ஏவமித³ங் புரிமஸ்ஸ காரணபா⁴வேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா திண்ணங் இத்³தி⁴தா இத்³தி⁴பாத³தா ச வுத்தா, ஸேஸானஞ்ச இத்³தி⁴பாத³தாவ, தங் ஸப்³ப³ங் ஸாதே⁴துங் ‘‘இமே ஹி தயோ…பே॰… ந வினா’’தி ஆஹ. தேன யஸ்மா இஜ்ஜ²ந்தி, தஸ்மா இத்³தி⁴. இஜ்ஜ²மானா ச யஸ்மா ஸம்பயுத்தகேஹி ஸஹேவ இஜ்ஜ²ந்தி, ந வினா, தஸ்மா ஸம்பயுத்தகா இத்³தி⁴பாதா³, தத³ந்தோக³த⁴த்தா பன தே தயோ த⁴ம்மா இத்³தி⁴பாதா³பி ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. ஸம்பயுத்தகானம்பி பன க²ந்தா⁴னங் இத்³தி⁴பா⁴வபரியாயோ அத்தீ²தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸம்பயுத்தகா பனா’’திஆதி³மாஹ. சதூஸு க²ந்தே⁴ஸு ஏகதே³ஸஸ்ஸ இத்³தி⁴தா, சதுன்னம்பி ‘‘இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி இமினா அத்தே²ன இத்³தி⁴பாத³தா, புனபி சதுன்னங் க²ந்தா⁴னங் ‘‘இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி இமினா அத்தே²ன இத்³தி⁴பாத³தா ச த³ஸ்ஸிதா, ந அஞ்ஞஸ்ஸாதி கத்வா ஆஹ ‘‘ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி அதி⁴வசன’’ந்தி. இமினா ‘‘இத்³தி⁴ நாம அனிப்ப²ன்னா’’தி இத³ங் வாத³ங் படிஸேதே⁴தி.
Ettha panāti bhedakathāyaṃ abhedakathanato abhinavaṃ natthīti attho. Ye hi tayo dhammā abhedakathāyaṃ iddhiiddhipādotveva vuttā, te eva bhedakathāyaṃ iddhīpi honti iddhipādāpi, sesā iddhipādā evāti evaṃ abhinavābhāvaṃ dassento ‘‘chando samādhī’’tiādimāha. Ime hi tayo…pe… na vinā, tasmā sesā sampayuttakā cattāro khandhā tesaṃ tiṇṇaṃ ijjhanena iddhi nāma bhaveyyuṃ, na attano sabhāvenāti te iddhipādā eva honti, na iddhīti evamidaṃ purimassa kāraṇabhāvena vuttanti veditabbaṃ. Atha vā tiṇṇaṃ iddhitā iddhipādatā ca vuttā, sesānañca iddhipādatāva, taṃ sabbaṃ sādhetuṃ ‘‘ime hi tayo…pe… na vinā’’ti āha. Tena yasmā ijjhanti, tasmā iddhi. Ijjhamānā ca yasmā sampayuttakehi saheva ijjhanti, na vinā, tasmā sampayuttakā iddhipādā, tadantogadhattā pana te tayo dhammā iddhipādāpi hontīti dasseti. Sampayuttakānampi pana khandhānaṃ iddhibhāvapariyāyo atthīti dassetuṃ ‘‘sampayuttakā panā’’tiādimāha. Catūsu khandhesu ekadesassa iddhitā, catunnampi ‘‘iddhiyā pādo iddhipādo’’ti iminā atthena iddhipādatā, punapi catunnaṃ khandhānaṃ ‘‘iddhi eva pādo iddhipādo’’ti iminā atthena iddhipādatā ca dassitā, na aññassāti katvā āha ‘‘na aññassakassaci adhivacana’’nti. Iminā ‘‘iddhi nāma anipphannā’’ti idaṃ vādaṃ paṭisedheti.
படிலாப⁴புப்³ப³பா⁴கா³னங் படிலாப⁴ஸ்ஸேவ ச இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாத³தாவசனங் அபுப்³ப³ந்தி கத்வா புச்ச²தி ‘‘கேனட்டே²ன இத்³தி⁴, கேனட்டே²ன பாதோ³’’தி. படிலாபோ⁴ புப்³ப³பா⁴கோ³ சாதி வசனஸேஸோ. உபாயோ ச உபாயபா⁴வேனேவ அத்தனோ ப²லஸ்ஸ பதிட்டா² ஹோதீதி ஆஹ ‘‘பதிட்டா²னட்டே²னேவ பாதோ³’’தி. ச²ந்தோ³யேவ…பே॰… வீமங்ஸாவ வீமங்ஸித்³தி⁴பாதோ³தி கதி²தங், தஸ்மா ந சத்தாரோ க²ந்தா⁴ இத்³தி⁴யா ஸமானகாலிகா நானாக்க²ணிகா வா இத்³தி⁴பாதா³, ஜெட்ட²கபூ⁴தா பன ச²ந்தா³த³யோ ஏவ ஸப்³ப³த்த² இத்³தி⁴பாதா³தி அயமேவ தேஸங் அட்ட²கதா²சரியானங் அதி⁴ப்பாயோ. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே ஹி அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ச ஸமாதி⁴விஸேஸனவஸேன த³ஸ்ஸிதானங் உபாயபூ⁴தானங் இத்³தி⁴பாதா³னங் பாகடகரணத்த²ங் உத்தரசூளபா⁴ஜனீயங் வுத்தந்தி. கேசீதி உத்தரவிஹாரவாஸிதே²ரா கிர.
Paṭilābhapubbabhāgānaṃ paṭilābhasseva ca iddhiiddhipādatāvacanaṃ apubbanti katvā pucchati ‘‘kenaṭṭhena iddhi, kenaṭṭhena pādo’’ti. Paṭilābho pubbabhāgo cāti vacanaseso. Upāyo ca upāyabhāveneva attano phalassa patiṭṭhā hotīti āha ‘‘patiṭṭhānaṭṭheneva pādo’’ti. Chandoyeva…pe… vīmaṃsāva vīmaṃsiddhipādoti kathitaṃ, tasmā na cattāro khandhā iddhiyā samānakālikā nānākkhaṇikā vā iddhipādā, jeṭṭhakabhūtā pana chandādayo eva sabbattha iddhipādāti ayameva tesaṃ aṭṭhakathācariyānaṃ adhippāyo. Suttantabhājanīye hi abhidhammabhājanīye ca samādhivisesanavasena dassitānaṃ upāyabhūtānaṃ iddhipādānaṃ pākaṭakaraṇatthaṃ uttaracūḷabhājanīyaṃ vuttanti. Kecīti uttaravihāravāsitherā kira.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
444. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ‘‘இத்³தி⁴பாதோ³தி ததா²பூ⁴தஸ்ஸ ப²ஸ்ஸோ…பே॰… பக்³கா³ஹோ அவிக்கே²போ’’தி (விப⁴॰ 447) இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாத³த்த²த³ஸ்ஸனத்த²ங் பக்³கா³ஹாவிக்கே²பா வுத்தா, சித்தபஞ்ஞா ச ஸங்கி²பித்வாதி. சத்தாரி நயஸஹஸ்ஸானி விப⁴த்தானீதி இத³ங் ஸாதி⁴பதிவாரானங் பரிபுண்ணானங் அபா⁴வா விசாரேதப்³ப³ங். ந ஹி அதி⁴பதீனங் அதி⁴பதயோ விஜ்ஜந்தி, ஏகேகஸ்மிங் பன இத்³தி⁴பாத³னித்³தே³ஸே ஏகேகோ அதி⁴பதிவாரோ லப்³ப⁴தீதி ஸோளஸ ஸோளஸ நயஸதானி லப்³ப⁴ந்தி.
444. Abhidhammabhājanīye ‘‘iddhipādoti tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo’’ti (vibha. 447) iddhiiddhipādatthadassanatthaṃ paggāhāvikkhepā vuttā, cittapaññā ca saṅkhipitvāti. Cattāri nayasahassāni vibhattānīti idaṃ sādhipativārānaṃ paripuṇṇānaṃ abhāvā vicāretabbaṃ. Na hi adhipatīnaṃ adhipatayo vijjanti, ekekasmiṃ pana iddhipādaniddese ekeko adhipativāro labbhatīti soḷasa soḷasa nayasatāni labbhanti.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
நனு ச சத்தாரோபி அதி⁴பதயோ ஏகக்க²ணே லப்³ப⁴ந்தி, அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ பன அதி⁴பதயோ ந ப⁴வந்தி ‘‘சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ ந மக்³கா³தி⁴பதினோ’’தி வுத்தத்தா. ராஜபுத்தோபமாபி ஹி ஏதமத்த²ங் தீ³பேதீதி? ந, ஏகக்க²ணே து³தியஸ்ஸ அதி⁴பதினோ அபா⁴வதோ ஏவ, ‘‘ந மக்³கா³தி⁴பதினோ’’தி வுத்தத்தா ராஜபுத்தோபமா அதி⁴பதிங் ந கரொந்தீதி இமமேவத்த²ங் தீ³பேதி, ந அதி⁴பதீனங் ஸஹபா⁴வங். தங் கத²ங் ஜானிதப்³ப³ந்தி? படிக்கி²த்தத்தா. அதி⁴பதிபச்சயனித்³தே³ஸே ஹி அட்ட²கதா²யங் (பட்டா²॰ அட்ட²॰ 1.3) வுத்தா ‘‘கஸ்மா பன யதா² ஹேதுபச்சயனித்³தே³ஸே ‘ஹேதூ ஹேதுஸம்பயுத்தகான’ந்தி வுத்தங், ஏவமித⁴ ‘அதி⁴பதீ அதி⁴பதிஸம்பயுத்தகான’ந்தி அவத்வா ‘ச²ந்தா³தி⁴பதி ச²ந்த³ஸம்பயுத்தகான’ந்திஆதி³னா நயேன தே³ஸனா கதாதி? ஏகக்க²ணே அபா⁴வதோ’’தி. ஸதி ச சதுன்னங் அதி⁴பதீனங் ஸஹபா⁴வே ‘‘அரியமக்³க³ஸமங்கி³ஸ்ஸ வீமங்ஸாதி⁴பதெய்யங் மக்³க³ங் பா⁴வெந்தஸ்ஸா’’தி விஸேஸனங் ந கத்தப்³ப³ங் ஸியா அவீமங்ஸாதி⁴பதிகஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ அபா⁴வா. ச²ந்தா³தீ³னங் அஞ்ஞமஞ்ஞாதி⁴பதிகரணபா⁴வே ச ‘‘வீமங்ஸங் ட²பெத்வா தங்ஸம்பயுத்தோ’’திஆதி³னா ச²ந்தா³தீ³னங் வீமங்ஸாதி⁴பதிகத்தவசனங் ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா. ததா² ‘‘சத்தாரோ அரியமக்³கா³ ஸியா மக்³கா³தி⁴பதினோ, ஸியா ந வத்தப்³பா³ மக்³கா³தி⁴பதினோ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 1429) ஏவமாதீ³ஹிபி அதி⁴பதீனங் ஸஹபா⁴வோ படிக்கி²த்தோ ஏவாதி.
Nanu ca cattāropi adhipatayo ekakkhaṇe labbhanti, aññamaññassa pana adhipatayo na bhavanti ‘‘cattāro iddhipādā na maggādhipatino’’ti vuttattā. Rājaputtopamāpi hi etamatthaṃ dīpetīti? Na, ekakkhaṇe dutiyassa adhipatino abhāvato eva, ‘‘na maggādhipatino’’ti vuttattā rājaputtopamā adhipatiṃ na karontīti imamevatthaṃ dīpeti, na adhipatīnaṃ sahabhāvaṃ. Taṃ kathaṃ jānitabbanti? Paṭikkhittattā. Adhipatipaccayaniddese hi aṭṭhakathāyaṃ (paṭṭhā. aṭṭha. 1.3) vuttā ‘‘kasmā pana yathā hetupaccayaniddese ‘hetū hetusampayuttakāna’nti vuttaṃ, evamidha ‘adhipatī adhipatisampayuttakāna’nti avatvā ‘chandādhipati chandasampayuttakāna’ntiādinā nayena desanā katāti? Ekakkhaṇe abhāvato’’ti. Sati ca catunnaṃ adhipatīnaṃ sahabhāve ‘‘ariyamaggasamaṅgissa vīmaṃsādhipateyyaṃ maggaṃ bhāventassā’’ti visesanaṃ na kattabbaṃ siyā avīmaṃsādhipatikassa maggassa abhāvā. Chandādīnaṃ aññamaññādhipatikaraṇabhāve ca ‘‘vīmaṃsaṃ ṭhapetvā taṃsampayutto’’tiādinā chandādīnaṃ vīmaṃsādhipatikattavacanaṃ na vattabbaṃ siyā. Tathā ‘‘cattāro ariyamaggā siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā maggādhipatino’’ti (dha. sa. 1429) evamādīhipi adhipatīnaṃ sahabhāvo paṭikkhitto evāti.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Iddhipādavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 9. இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்கோ³ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 9. இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்கோ³ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
