Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విభఙ్గపాళి • Vibhaṅgapāḷi

    ౯. ఇద్ధిపాదవిభఙ్గో

    9. Iddhipādavibhaṅgo

    ౧. సుత్తన్తభాజనీయం

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    ౪౩౧. చత్తారో ఇద్ధిపాదా – ఇధ భిక్ఖు ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    431. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౧. ఛన్దిద్ధిపాదో

    1. Chandiddhipādo

    ౪౩౨. కథఞ్చ భిక్ఖు ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? ఛన్దం చే భిక్ఖు అధిపతిం కరిత్వా లభతి సమాధిం, లభతి చిత్తస్సేకగ్గతం 1 – అయం వుచ్చతి ‘‘ఛన్దసమాధి’’. సో అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఇమే వుచ్చన్తి ‘‘పధానసఙ్ఖారా’’. ఇతి అయఞ్చ ఛన్దసమాధి, ఇమే చ పధానసఙ్ఖారా. తదేకజ్ఝం అభిసఞ్ఞహిత్వా అభిసఙ్ఖిపిత్వా ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారోత్వేవ సఙ్ఖ్యం 2 గచ్ఛతి.

    432. Kathañca bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Chandaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ, labhati cittassekaggataṃ 3 – ayaṃ vuccati ‘‘chandasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca chandasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā. Tadekajjhaṃ abhisaññahitvā abhisaṅkhipitvā chandasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ 4 gacchati.

    ౪౩౩. తత్థ కతమో ఛన్దో? యో ఛన్దో ఛన్దికతా కత్తుకమ్యతా కుసలో ధమ్మచ్ఛన్దో – అయం వుచ్చతి ‘‘ఛన్దో’’.

    433. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి అవట్ఠితి అవిసాహారో అవిక్ఖేపో అవిసాహటమానసతా సమథో సమాధిన్ద్రియం సమాధిబలం సమ్మాసమాధి – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో నిక్కమో పరక్కమో ఉయ్యామో వాయామో ఉస్సాహో ఉస్సోళ్హీ థామో ఠితి అసిథిలపరక్కమతా అనిక్ఖిత్తఛన్దతా అనిక్ఖిత్తధురతా ధురసమ్పగ్గాహో వీరియం వీరియిన్ద్రియం వీరియబలం సమ్మావాయామో – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ ఛన్దేన, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి సముపేతో ఉపాగతో సముపాగతో ఉపపన్నో సమ్పన్నో సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo ṭhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca chandena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౩౪. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    434. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ‘‘ఇద్ధిపాదో’’తి. తథాభూతస్స వేదనాక్ఖన్ధో, సఞ్ఞాక్ఖన్ధో, సఙ్ఖారక్ఖన్ధో, విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో.

    ‘‘Iddhipādo’’ti. Tathābhūtassa vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho.

    ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    ‘‘Iddhipādaṃ bhāvetī’’ti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౨. వీరియిద్ధిపాదో

    2. Vīriyiddhipādo

    ౪౩౫. కథఞ్చ భిక్ఖు వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? వీరియం చే భిక్ఖు అధిపతిం కరిత్వా లభతి సమాధిం లభతి చిత్తస్సేకగ్గతం – అయం వుచ్చతి ‘‘వీరియసమాధి’’. సో అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఇమే వుచ్చన్తి ‘‘పధానసఙ్ఖారా’’. ఇతి అయఞ్చ వీరియసమాధి, ఇమే చ పధానసఙ్ఖారా; తదేకజ్ఝం అభిసఞ్ఞూహిత్వా అభిసఙ్ఖిపిత్వా వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారోత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.

    435. Kathañca bhikkhu vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Vīriyaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīriyasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca vīriyasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā vīriyasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.

    ౪౩౬. తత్థ కతమం వీరియం? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో – ఇదం వుచ్చతి ‘‘వీరియం’’.

    436. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి అవట్ఠితి అవిసాహారో అవిక్ఖేపో అవిసాహటమానసతా సమథో సమాధిన్ద్రియం సమాధిబలం సమ్మాసమాధి – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ వీరియేన, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca vīriyena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౩౭. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    437. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి. తథాభూతస్స వేదనాక్ఖన్ధో…పే॰… విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో.

    Iddhipādoti. Tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౩. చిత్తిద్ధిపాదో

    3. Cittiddhipādo

    ౪౩౮. కథఞ్చ భిక్ఖు చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? చిత్తం చే భిక్ఖు అధిపతిం కరిత్వా లభతి సమాధిం లభతి చిత్తస్సేకగ్గతం – అయం వుచ్చతి ‘‘చిత్తసమాధి’’. సో అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఇమే వుచ్చన్తి ‘‘పధానసఙ్ఖారా’’. ఇతి అయఞ్చ చిత్తసమాధి, ఇమే చ పధానసఙ్ఖారా; తదేకజ్ఝం అభిసఞ్ఞూహిత్వా అభిసఙ్ఖిపిత్వా చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారోత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.

    438. Kathañca bhikkhu cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Cittaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘cittasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca cittasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā cittasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.

    ౪౩౯. తత్థ కతమం చిత్తం? యం చిత్తం మనో మానసం…పే॰… తజ్జామనోవిఞ్ఞాణధాతు – ఇదం వుచ్చతి ‘‘చిత్తం’’.

    439. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ చిత్తేన, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca cittena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౪౦. ఇద్ధీతి . యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    440. Iddhīti . Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి. తథాభూతస్స వేదనాక్ఖన్ధో…పే॰… విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో.

    Iddhipādoti. Tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౪. వీమంసిద్ధిపాదో

    4. Vīmaṃsiddhipādo

    ౪౪౧. కథఞ్చ భిక్ఖు వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? వీమంసం చే భిక్ఖు అధిపతిం కరిత్వా లభతి సమాధిం లభతి చిత్తస్సేకగ్గతం – అయం వుచ్చతి ‘‘వీమంసాసమాధి’’. సో అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి, ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఇమే వుచ్చన్తి ‘‘పధానసఙ్ఖారా’’. ఇతి అయఞ్చ వీమంసాసమాధి, ఇమే చ పధానసఙ్ఖారా; తదేకజ్ఝం అభిసఞ్ఞూహిత్వా అభిసఙ్ఖిపిత్వా వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారోత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.

    441. Kathañca bhikkhu vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Vīmaṃsaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca vīmaṃsāsamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.

    ౪౪౨. తత్థ కతమా వీమంసా? యా పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘వీమంసా’’.

    442. Tattha katamā vīmaṃsā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsā’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో …పే॰… సమ్మావాయామో – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమాయ చ వీమంసాయ, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho …pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti imāya ca vīmaṃsāya, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౪౩. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    443. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి . తథాభూతస్స వేదనాక్ఖన్ధో, సఞ్ఞాక్ఖన్ధో, సఙ్ఖారక్ఖన్ధో, విఞ్ఞాణఖన్ధో.

    Iddhipādoti . Tathābhūtassa vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakhandho.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    సుత్తన్తభాజనీయం.

    Suttantabhājanīyaṃ.

    ౨. అభిధమ్మభాజనీయం

    2. Abhidhammabhājanīyaṃ

    ౪౪౪. చత్తారో ఇద్ధిపాదా – ఇధ భిక్ఖు ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    444. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౧. ఛన్దిద్ధిపాదో

    1. Chandiddhipādo

    ౪౪౫. కథఞ్చ భిక్ఖు ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, తస్మిం సమయే ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    445. Kathañca bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౪౪౬. తత్థ కతమో ఛన్దో? యో ఛన్దో ఛన్దికతా కత్తుకమ్యతా కుసలో ధమ్మచ్ఛన్దో – అయం వుచ్చతి ‘‘ఛన్దో’’.

    446. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి సమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ ఛన్దేన, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca chandena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౪౭. ఇద్ధీతి . యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    447. Iddhīti . Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి . తథాభూతస్స ఫస్సో…పే॰… పగ్గాహో అవిక్ఖేపో.

    Iddhipādoti . Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౨. వీరియిద్ధిపాదో

    2. Vīriyiddhipādo

    ౪౪౮. కథఞ్చ భిక్ఖు వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, తస్మిం సమయే వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    448. Kathañca bhikkhu vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౪౪౯. తత్థ కతమం వీరియం? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – ఇదం వుచ్చతి ‘‘వీరియం’’.

    449. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి సమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ వీరియేన , ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘వీరియసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca vīriyena , iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౫౦. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    450. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి. తథాభూతస ఫస్సో…పే॰… పగ్గాహో అవిక్ఖేపో.

    Iddhipādoti. Tathābhūtasa phasso…pe… paggāho avikkhepo.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౩. చిత్తిద్ధిపాదో

    3. Cittiddhipādo

    ౪౫౧. కథఞ్చ భిక్ఖు చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, తస్మిం సమయే చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    451. Kathañca bhikkhu cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౪౫౨. తత్థ కతమం చిత్తం? యం చిత్తం మనో మానసం…పే॰… తజ్జామనోవిఞ్ఞాణధాతు – ఇదం వుచ్చతి ‘‘చిత్తం’’.

    452. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి సమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమినా చ చిత్తేన , ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి…పే॰… సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘చిత్తసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి.

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca cittena , iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.

    ౪౫౩. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    453. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి. తథాభూతస్స ఫస్సో…పే॰… పగ్గాహో అవిక్ఖేపో.

    Iddhipādoti. Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౪. వీమంసిద్ధిపాదో

    4. Vīmaṃsiddhipādo

    ౪౫౪. కథఞ్చ భిక్ఖు వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, తస్మిం సమయే వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    454. Kathañca bhikkhu vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౪౫౫. తత్థ కతమా వీమంసా? యా పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి ధమ్మవిచయసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘వీమంసా’’.

    455. Tattha katamā vīmaṃsā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsā’’.

    తత్థ కతమో సమాధి? యా చిత్తస్స ఠితి సణ్ఠితి…పే॰… సమ్మాసమాధి సమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘సమాధి’’.

    Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.

    తత్థ కతమో పధానసఙ్ఖారో? యో చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘పధానసఙ్ఖారో’’. ఇతి ఇమాయ చ వీమంసాయ, ఇమినా చ సమాధినా, ఇమినా చ పధానసఙ్ఖారేన ఉపేతో హోతి సముపేతో ఉపాగతో సముపాగతో ఉపపన్నో సమ్పన్నో సమన్నాగతో. తేన వుచ్చతి ‘‘వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతో’’తి

    Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti imāya ca vīmaṃsāya, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti

    ౪౫౬. ఇద్ధీతి. యా తేసం ధమ్మానం ఇద్ధి సమిద్ధి ఇజ్ఝనా సమిజ్ఝనా లాభో పటిలాభో పత్తి సమ్పత్తి ఫుసనా సచ్ఛికిరియా ఉపసమ్పదా.

    456. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.

    ఇద్ధిపాదోతి. తథాభూతస్స ఫస్సో…పే॰… పగ్గాహో అవిక్ఖేపో.

    Iddhipādoti. Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.

    ఇద్ధిపాదం భావేతీతి. తే ధమ్మే ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తేన వుచ్చతి ‘‘ఇద్ధిపాదం భావేతీ’’తి.

    Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.

    ౪౫౭. చత్తారో ఇద్ధిపాదా – ఛన్దిద్ధిపాదో, వీరియిద్ధిపాదో, చిత్తిద్ధిపాదో, వీమంసిద్ధిపాదో.

    457. Cattāro iddhipādā – chandiddhipādo, vīriyiddhipādo, cittiddhipādo, vīmaṃsiddhipādo.

    ౪౫౮. తత్థ కతమో ఛన్దిద్ధిపాదో? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, యో తస్మిం సమయే ఛన్దో ఛన్దికతా కత్తుకమ్యతా కుసలో ధమ్మచ్ఛన్దో – అయం వుచ్చతి ‘‘ఛన్దిద్ధిపాదో’’. అవసేసా ధమ్మా ఛన్దిద్ధిపాదసమ్పయుత్తా.

    458. Tattha katamo chandiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chandiddhipādo’’. Avasesā dhammā chandiddhipādasampayuttā.

    ౪౫౯. తత్థ కతమో వీరియిద్ధిపాదో? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, యో తస్మిం సమయే చేతసికో వీరియారమ్భో…పే॰… సమ్మావాయామో వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘వీరియిద్ధిపాదో’’. అవసేసా ధమ్మా వీరియిద్ధిపాదసమ్పయుత్తా.

    459. Tattha katamo vīriyiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīriyiddhipādo’’. Avasesā dhammā vīriyiddhipādasampayuttā.

    ౪౬౦. తత్థ కతమో చిత్తిద్ధిపాదో? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి …పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, యం తస్మిం సమయే చిత్తం మనో మానసం…పే॰… తజ్జామనోవిఞ్ఞాణధాతు – అయం వుచ్చతి ‘‘చిత్తిద్ధిపాదో’’. అవసేసా ధమ్మా చిత్తిద్ధిపాదసమ్పయుత్తా.

    460. Tattha katamo cittiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi …pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘cittiddhipādo’’. Avasesā dhammā cittiddhipādasampayuttā.

    ౪౬౧. తత్థ కతమో వీమంసిద్ధిపాదో? ఇధ భిక్ఖు యస్మిం సమయే లోకుత్తరం ఝానం భావేతి నియ్యానికం అపచయగామిం దిట్ఠిగతానం పహానాయ పఠమాయ భూమియా పత్తియా వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞం, యా తస్మిం సమయే పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి ధమ్మవిచయసమ్బోజ్ఝఙ్గో మగ్గఙ్గం మగ్గపరియాపన్నం – అయం వుచ్చతి ‘‘వీమంసిద్ధిపాదో’’. అవసేసా ధమ్మా వీమంసిద్ధిపాదసమ్పయుత్తా.

    461. Tattha katamo vīmaṃsiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yā tasmiṃ samaye paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsiddhipādo’’. Avasesā dhammā vīmaṃsiddhipādasampayuttā.

    అభిధమ్మభాజనీయం.

    Abhidhammabhājanīyaṃ.

    ౩. పఞ్హాపుచ్ఛకం

    3. Pañhāpucchakaṃ

    ౪౬౨. చత్తారో ఇద్ధిపాదా – ఇధ భిక్ఖు ఛన్దసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి, వీరియసమాధి…పే॰… చిత్తసమాధి…పే॰… వీమంసాసమాధిపధానసఙ్ఖారసమన్నాగతం ఇద్ధిపాదం భావేతి.

    462. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhi…pe… cittasamādhi…pe… vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ౪౬౩. చతున్నం ఇద్ధిపాదానం కతి కుసలా, కతి అకుసలా, కతి అబ్యాకతా…పే॰… కతి సరణా, కతి అరణా?

    463. Catunnaṃ iddhipādānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?

    ౧. తికం

    1. Tikaṃ

    ౪౬౪. కుసలాయేవ. సియా సుఖాయ వేదనాయ సమ్పయుత్తా, సియా అదుక్ఖమసుఖాయ వేదనాయ సమ్పయుత్తా. విపాకధమ్మధమ్మా. అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా. అసంకిలిట్ఠఅసంకిలేసికా. సియా సవితక్కసవిచారా, సియా అవితక్కవిచారమత్తా , సియా అవితక్కఅవిచారా. సియా పీతిసహగతా, సియా సుఖసహగతా, సియా ఉపేక్ఖాసహగతా. నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బా. నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బహేతుకా. అపచయగామినో. సేక్ఖా. అప్పమాణా. అప్పమాణారమ్మణా. పణీతా. సమ్మత్తనియతా. న మగ్గారమ్మణా, మగ్గహేతుకా, న మగ్గాధిపతినో. సియా ఉప్పన్నా, సియా అనుప్పన్నా, న వత్తబ్బా ఉప్పాదినోతి. సియా అతీతా, సియా అనాగతా, సియా పచ్చుప్పన్నా. న వత్తబ్బా అతీతారమ్మణాతిపి, అనాగతారమ్మణాతిపి , పచ్చుప్పన్నారమ్మణాతిపి. సియా అజ్ఝత్తా, సియా బహిద్ధా, సియా అజ్ఝత్తబహిద్ధా. బహిద్ధారమ్మణా. అనిదస్సనఅప్పటిఘా.

    464. Kusalāyeva. Siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Vipākadhammadhammā. Anupādinnaanupādāniyā. Asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā , siyā avitakkaavicārā. Siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Apacayagāmino. Sekkhā. Appamāṇā. Appamāṇārammaṇā. Paṇītā. Sammattaniyatā. Na maggārammaṇā, maggahetukā, na maggādhipatino. Siyā uppannā, siyā anuppannā, na vattabbā uppādinoti. Siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Na vattabbā atītārammaṇātipi, anāgatārammaṇātipi , paccuppannārammaṇātipi. Siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā. Bahiddhārammaṇā. Anidassanaappaṭighā.

    ౨. దుకం

    2. Dukaṃ

    ౪౬౫. వీమంసిద్ధిపాదో హేతు, తయో ఇద్ధిపాదా న హేతూ. సహేతుకా. హేతుసమ్పయుత్తా. వీమంసిద్ధిపాదో హేతు చేవ సహేతుకో చ, తయో ఇద్ధిపాదా న వత్తబ్బా హేతూ చేవ సహేతుకా చాతి, సహేతుకా చేవ న చ హేతూ. వీమంసిద్ధిపాదో హేతు చేవ హేతుసమ్పయుత్తో చ, తయో ఇద్ధిపాదా న వత్తబ్బా హేతూ చేవ హేతుసమ్పయుత్తా చాతి, హేతుసమ్పయుత్తా చేవ న చ హేతూ. తయో ఇద్ధిపాదా న హేతూ సహేతుకా, వీమంసిద్ధిపాదో న వత్తబ్బో న హేతు సహేతుకోతిపి, న హేతు అహేతుకోతిపి. సప్పచ్చయా. సఙ్ఖతా. అనిదస్సనా. అప్పటిఘా. అరూపా. లోకుత్తరా. కేనచి విఞ్ఞేయ్యా, కేనచి న విఞ్ఞేయ్యా. నో ఆసవా. అనాసవా. ఆసవవిప్పయుత్తా. న వత్తబ్బా ఆసవా చేవ సాసవా చాతిపి, సాసవా చేవ నో చ ఆసవాతిపి. న వత్తబ్బా ఆసవా చేవ ఆసవసమ్పయుత్తా చాతిపి, ఆసవసమ్పయుత్తా చేవ నో చ ఆసవాతిపి. ఆసవవిప్పయుత్తా. అనాసవా.

    465. Vīmaṃsiddhipādo hetu, tayo iddhipādā na hetū. Sahetukā. Hetusampayuttā. Vīmaṃsiddhipādo hetu ceva sahetuko ca, tayo iddhipādā na vattabbā hetū ceva sahetukā cāti, sahetukā ceva na ca hetū. Vīmaṃsiddhipādo hetu ceva hetusampayutto ca, tayo iddhipādā na vattabbā hetū ceva hetusampayuttā cāti, hetusampayuttā ceva na ca hetū. Tayo iddhipādā na hetū sahetukā, vīmaṃsiddhipādo na vattabbo na hetu sahetukotipi, na hetu ahetukotipi. Sappaccayā. Saṅkhatā. Anidassanā. Appaṭighā. Arūpā. Lokuttarā. Kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā. No āsavā. Anāsavā. Āsavavippayuttā. Na vattabbā āsavā ceva sāsavā cātipi, sāsavā ceva no ca āsavātipi. Na vattabbā āsavā ceva āsavasampayuttā cātipi, āsavasampayuttā ceva no ca āsavātipi. Āsavavippayuttā. Anāsavā.

    నో సంయోజనా…పే॰… నో గన్థా…పే॰… నో ఓఘా…పే॰… నో యోగా…పే॰… నో నీవరణా…పే॰… నో పరామాసా…పే॰… సారమ్మణా. తయో ఇద్ధిపాదా నో చిత్తా, చిత్తిద్ధిపాదో చిత్తం. తయో ఇద్ధిపాదా చేతసికా, చిత్తిద్ధిపాదో అచేతసికో. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసమ్పయుత్తా, చిత్తిద్ధిపాదో న వత్తబ్బో చిత్తేన సమ్పయుత్తోతిపి, చిత్తేన విప్పయుత్తోతిపి. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసంసట్ఠా, చిత్తిద్ధిపాదో న వత్తబ్బో చిత్తేన సంసట్ఠోతిపి, చిత్తేన విసంసట్ఠోతిపి. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసముట్ఠానా, చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తసముట్ఠానో . తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసహభునో, చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తసహభూ. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తానుపరివత్తినో , చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తానుపరివత్తి. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానా, చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానో. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానసహభునో, చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానసహభూ. తయో ఇద్ధిపాదా చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానానుపరివత్తినో, చిత్తిద్ధిపాదో నో చిత్తసంసట్ఠసముట్ఠానానుపరివత్తి.

    No saṃyojanā…pe… no ganthā…pe… no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā…pe… no parāmāsā…pe… sārammaṇā. Tayo iddhipādā no cittā, cittiddhipādo cittaṃ. Tayo iddhipādā cetasikā, cittiddhipādo acetasiko. Tayo iddhipādā cittasampayuttā, cittiddhipādo na vattabbo cittena sampayuttotipi, cittena vippayuttotipi. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhā, cittiddhipādo na vattabbo cittena saṃsaṭṭhotipi, cittena visaṃsaṭṭhotipi. Tayo iddhipādā cittasamuṭṭhānā, cittiddhipādo no cittasamuṭṭhāno . Tayo iddhipādā cittasahabhuno, cittiddhipādo no cittasahabhū. Tayo iddhipādā cittānuparivattino , cittiddhipādo no cittānuparivatti. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhāno. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivatti.

    తయో ఇద్ధిపాదా బాహిరా, చిత్తిద్ధిపాదో అజ్ఝత్తికో. నో ఉపాదా. అనుపాదిన్నా. నో ఉపాదానా…పే॰… నో కిలేసా…పే॰… న దస్సనేన పహాతబ్బా. న భావనాయ పహాతబ్బా. న దస్సనేన పహాతబ్బహేతుకా. న భావనాయ పహాతబ్బహేతుకా. సియా సవితక్కా, సియా అవితక్కా. సియా సవిచారా, సియా అవిచారా . సియా సప్పీతికా, సియా అప్పీతికా. సియా పీతిసహగతా, సియా న పీతిసహగతా. సియా సుఖసహగతా, సియా న సుఖసహగతా. సియా ఉపేక్ఖాసహగతా, సియా న ఉపేక్ఖాసహగతా. న కామావచరా . న రూపావచరా. న అరూపావచరా. అపరియాపన్నా. నియ్యానికా. నియతా. అనుత్తరా. అరణాతి.

    Tayo iddhipādā bāhirā, cittiddhipādo ajjhattiko. No upādā. Anupādinnā. No upādānā…pe… no kilesā…pe… na dassanena pahātabbā. Na bhāvanāya pahātabbā. Na dassanena pahātabbahetukā. Na bhāvanāya pahātabbahetukā. Siyā savitakkā, siyā avitakkā. Siyā savicārā, siyā avicārā . Siyā sappītikā, siyā appītikā. Siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā. Na kāmāvacarā . Na rūpāvacarā. Na arūpāvacarā. Apariyāpannā. Niyyānikā. Niyatā. Anuttarā. Araṇāti.

    పఞ్హాపుచ్ఛకం.

    Pañhāpucchakaṃ.

    ఇద్ధిపాదవిభఙ్గో నిట్ఠితో.

    Iddhipādavibhaṅgo niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. చిత్తస్స ఏకగ్గతం (సీ॰ స్యా॰)
    2. సఙ్ఖం (సీ॰)
    3. cittassa ekaggataṃ (sī. syā.)
    4. saṅkhaṃ (sī.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / సమ్మోహవినోదనీ-అట్ఠకథా • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    ౧. సుత్తన్తభాజనీయవణ్ణనా • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
    ౨. అభిధమ్మభాజనీయవణ్ణనా • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
    ౩. పఞ్హాపుచ్ఛకవణ్ణనా • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-మూలటీకా • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ౯. ఇద్ధిపాదవిభఙ్గో • 9. Iddhipādavibhaṅgo

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-అనుటీకా • Vibhaṅga-anuṭīkā / ౯. ఇద్ధిపాదవిభఙ్గో • 9. Iddhipādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact