| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi |
៩. ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ
9. Iddhipādavibhaṅgo
១. សុត្តន្តភាជនីយំ
1. Suttantabhājanīyaṃ
៤៣១. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
431. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
១. ឆន្ទិទ្ធិបាទោ
1. Chandiddhipādo
៤៣២. កថញ្ច ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឆន្ទំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ, លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ 1 – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘បធានសង្ខារា’’។ ឥតិ អយញ្ច ឆន្ទសមាធិ, ឥមេ ច បធានសង្ខារា។ តទេកជ្ឈំ អភិសញ្ញហិត្វា អភិសង្ខិបិត្វា ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារោត្វេវ សង្ខ្យំ 2 គច្ឆតិ។
432. Kathañca bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Chandaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ, labhati cittassekaggataṃ 3 – ayaṃ vuccati ‘‘chandasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca chandasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā. Tadekajjhaṃ abhisaññahitvā abhisaṅkhipitvā chandasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ 4 gacchati.
៤៣៣. តត្ថ កតមោ ឆន្ទោ? យោ ឆន្ទោ ឆន្ទិកតា កត្តុកម្យតា កុសលោ ធម្មច្ឆន្ទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទោ’’។
433. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ អវដ្ឋិតិ អវិសាហារោ អវិក្ខេបោ អវិសាហដមានសតា សមថោ សមាធិន្ទ្រិយំ សមាធិពលំ សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ និក្កមោ បរក្កមោ ឧយ្យាមោ វាយាមោ ឧស្សាហោ ឧស្សោឡ្ហី ថាមោ ឋិតិ អសិថិលបរក្កមតា អនិក្ខិត្តឆន្ទតា អនិក្ខិត្តធុរតា ធុរសម្បគ្គាហោ វីរិយំ វីរិយិន្ទ្រិយំ វីរិយពលំ សម្មាវាយាមោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ឆន្ទេន, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ សមុបេតោ ឧបាគតោ សមុបាគតោ ឧបបន្នោ សម្បន្នោ សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo ṭhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca chandena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៣៤. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
434. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
‘‘ឥទ្ធិបាទោ’’តិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ, វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
‘‘Iddhipādo’’ti. Tathābhūtassa vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho.
‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
‘‘Iddhipādaṃ bhāvetī’’ti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
២. វីរិយិទ្ធិបាទោ
2. Vīriyiddhipādo
៤៣៥. កថញ្ច ភិក្ខុ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? វីរិយំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ…បេ.… អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ…បេ.… ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘បធានសង្ខារា’’។ ឥតិ អយញ្ច វីរិយសមាធិ, ឥមេ ច បធានសង្ខារា; តទេកជ្ឈំ អភិសញ្ញូហិត្វា អភិសង្ខិបិត្វា វីរិយសមាធិបធានសង្ខារោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតិ។
435. Kathañca bhikkhu vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Vīriyaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīriyasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca vīriyasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā vīriyasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.
៤៣៦. តត្ថ កតមំ វីរិយំ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយំ’’។
436. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ អវដ្ឋិតិ អវិសាហារោ អវិក្ខេបោ អវិសាហដមានសតា សមថោ សមាធិន្ទ្រិយំ សមាធិពលំ សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច វីរិយេន, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca vīriyena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៣៧. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
437. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
Iddhipādoti. Tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
៣. ចិត្តិទ្ធិបាទោ
3. Cittiddhipādo
៤៣៨. កថញ្ច ភិក្ខុ ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ចិត្តំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ…បេ.… អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ…បេ.… ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘បធានសង្ខារា’’។ ឥតិ អយញ្ច ចិត្តសមាធិ, ឥមេ ច បធានសង្ខារា; តទេកជ្ឈំ អភិសញ្ញូហិត្វា អភិសង្ខិបិត្វា ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតិ។
438. Kathañca bhikkhu cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Cittaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘cittasamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca cittasamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā cittasamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.
៤៣៩. តត្ថ កតមំ ចិត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តំ’’។
439. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ចិត្តេន, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca cittena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៤០. ឥទ្ធីតិ ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
440. Iddhīti . Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
Iddhipādoti. Tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
៤. វីមំសិទ្ធិបាទោ
4. Vīmaṃsiddhipādo
៤៤១. កថញ្ច ភិក្ខុ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? វីមំសំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសាសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ…បេ.… អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ…បេ.… ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘បធានសង្ខារា’’។ ឥតិ អយញ្ច វីមំសាសមាធិ, ឥមេ ច បធានសង្ខារា; តទេកជ្ឈំ អភិសញ្ញូហិត្វា អភិសង្ខិបិត្វា វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតិ។
441. Kathañca bhikkhu vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Vīmaṃsaṃ ce bhikkhu adhipatiṃ karitvā labhati samādhiṃ labhati cittassekaggataṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhi’’. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ime vuccanti ‘‘padhānasaṅkhārā’’. Iti ayañca vīmaṃsāsamādhi, ime ca padhānasaṅkhārā; tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārotveva saṅkhyaṃ gacchati.
៤៤២. តត្ថ កតមា វីមំសា? យា បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសា’’។
442. Tattha katamā vīmaṃsā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsā’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ …បេ.… សម្មាវាយាមោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមាយ ច វីមំសាយ, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho …pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti imāya ca vīmaṃsāya, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៤៣. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
443. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ, វិញ្ញាណខន្ធោ។
Iddhipādoti . Tathābhūtassa vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakhandho.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
សុត្តន្តភាជនីយំ។
Suttantabhājanīyaṃ.
២. អភិធម្មភាជនីយំ
2. Abhidhammabhājanīyaṃ
៤៤៤. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
444. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
១. ឆន្ទិទ្ធិបាទោ
1. Chandiddhipādo
៤៤៥. កថញ្ច ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
445. Kathañca bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
៤៤៦. តត្ថ កតមោ ឆន្ទោ? យោ ឆន្ទោ ឆន្ទិកតា កត្តុកម្យតា កុសលោ ធម្មច្ឆន្ទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទោ’’។
446. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ឆន្ទេន, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca chandena, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៤៧. ឥទ្ធីតិ ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
447. Iddhīti . Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ ។ តថាភូតស្ស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
Iddhipādoti . Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
២. វីរិយិទ្ធិបាទោ
2. Vīriyiddhipādo
៤៤៨. កថញ្ច ភិក្ខុ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
448. Kathañca bhikkhu vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
៤៤៩. តត្ថ កតមំ វីរិយំ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយំ’’។
449. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច វីរិយេន , ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca vīriyena , iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៥០. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
450. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
Iddhipādoti. Tathābhūtasa phasso…pe… paggāho avikkhepo.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
៣. ចិត្តិទ្ធិបាទោ
3. Cittiddhipādo
៤៥១. កថញ្ច ភិក្ខុ ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
451. Kathañca bhikkhu cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
៤៥២. តត្ថ កតមំ ចិត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តំ’’។
452. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ចិត្តេន , ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ…បេ.… សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ។
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti iminā ca cittena , iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti.
៤៥៣. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
453. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
Iddhipādoti. Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
៤. វីមំសិទ្ធិបាទោ
4. Vīmaṃsiddhipādo
៤៥៤. កថញ្ច ភិក្ខុ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
454. Kathañca bhikkhu vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
៤៥៥. តត្ថ កតមា វីមំសា? យា បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសា’’។
455. Tattha katamā vīmaṃsā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsā’’.
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
Tattha katamo samādhi? Yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘samādhi’’.
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមាយ ច វីមំសាយ, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ សមុបេតោ ឧបាគតោ សមុបាគតោ ឧបបន្នោ សម្បន្នោ សមន្នាគតោ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតោ’’តិ
Tattha katamo padhānasaṅkhāro? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘padhānasaṅkhāro’’. Iti imāya ca vīmaṃsāya, iminā ca samādhinā, iminā ca padhānasaṅkhārena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato’’ti
៤៥៦. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
456. Iddhīti. Yā tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā lābho paṭilābho patti sampatti phusanā sacchikiriyā upasampadā.
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
Iddhipādoti. Tathābhūtassa phasso…pe… paggāho avikkhepo.
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
Iddhipādaṃ bhāvetīti. Te dhamme āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘iddhipādaṃ bhāvetī’’ti.
៤៥៧. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឆន្ទិទ្ធិបាទោ, វីរិយិទ្ធិបាទោ, ចិត្តិទ្ធិបាទោ, វីមំសិទ្ធិបាទោ។
457. Cattāro iddhipādā – chandiddhipādo, vīriyiddhipādo, cittiddhipādo, vīmaṃsiddhipādo.
៤៥៨. តត្ថ កតមោ ឆន្ទិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, យោ តស្មិំ សមយេ ឆន្ទោ ឆន្ទិកតា កត្តុកម្យតា កុសលោ ធម្មច្ឆន្ទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទិទ្ធិបាទោ’’។ អវសេសា ធម្មា ឆន្ទិទ្ធិបាទសម្បយុត្តា។
458. Tattha katamo chandiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chandiddhipādo’’. Avasesā dhammā chandiddhipādasampayuttā.
៤៥៩. តត្ថ កតមោ វីរិយិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, យោ តស្មិំ សមយេ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយិទ្ធិបាទោ’’។ អវសេសា ធម្មា វីរិយិទ្ធិបាទសម្បយុត្តា។
459. Tattha katamo vīriyiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīriyiddhipādo’’. Avasesā dhammā vīriyiddhipādasampayuttā.
៤៦០. តត្ថ កតមោ ចិត្តិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ …បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, យំ តស្មិំ សមយេ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តិទ្ធិបាទោ’’។ អវសេសា ធម្មា ចិត្តិទ្ធិបាទសម្បយុត្តា។
460. Tattha katamo cittiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi …pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘cittiddhipādo’’. Avasesā dhammā cittiddhipādasampayuttā.
៤៦១. តត្ថ កតមោ វីមំសិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, យា តស្មិំ សមយេ បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសិទ្ធិបាទោ’’។ អវសេសា ធម្មា វីមំសិទ្ធិបាទសម្បយុត្តា។
461. Tattha katamo vīmaṃsiddhipādo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yā tasmiṃ samaye paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vīmaṃsiddhipādo’’. Avasesā dhammā vīmaṃsiddhipādasampayuttā.
អភិធម្មភាជនីយំ។
Abhidhammabhājanīyaṃ.
៣. បញ្ហាបុច្ឆកំ
3. Pañhāpucchakaṃ
៤៦២. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិ…បេ.… ចិត្តសមាធិ…បេ.… វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
462. Cattāro iddhipādā – idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhi…pe… cittasamādhi…pe… vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.
៤៦៣. ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ កតិ កុសលា, កតិ អកុសលា, កតិ អព្យាកតា…បេ.… កតិ សរណា, កតិ អរណា?
463. Catunnaṃ iddhipādānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?
១. តិកំ
1. Tikaṃ
៤៦៤. កុសលាយេវ។ សិយា សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តា, សិយា អទុក្ខមសុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តា។ វិបាកធម្មធម្មា។ អនុបាទិន្នអនុបាទានិយា។ អសំកិលិដ្ឋអសំកិលេសិកា។ សិយា សវិតក្កសវិចារា, សិយា អវិតក្កវិចារមត្តា , សិយា អវិតក្កអវិចារា។ សិយា បីតិសហគតា, សិយា សុខសហគតា, សិយា ឧបេក្ខាសហគតា។ នេវ ទស្សនេន ន ភាវនាយ បហាតព្ពា។ នេវ ទស្សនេន ន ភាវនាយ បហាតព្ពហេតុកា។ អបចយគាមិនោ។ សេក្ខា។ អប្បមាណា។ អប្បមាណារម្មណា។ បណីតា។ សម្មត្តនិយតា។ ន មគ្គារម្មណា, មគ្គហេតុកា, ន មគ្គាធិបតិនោ។ សិយា ឧប្បន្នា, សិយា អនុប្បន្នា, ន វត្តព្ពា ឧប្បាទិនោតិ។ សិយា អតីតា, សិយា អនាគតា, សិយា បច្ចុប្បន្នា។ ន វត្តព្ពា អតីតារម្មណាតិបិ, អនាគតារម្មណាតិបិ , បច្ចុប្បន្នារម្មណាតិបិ។ សិយា អជ្ឈត្តា, សិយា ពហិទ្ធា, សិយា អជ្ឈត្តពហិទ្ធា។ ពហិទ្ធារម្មណា។ អនិទស្សនអប្បដិឃា។
464. Kusalāyeva. Siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Vipākadhammadhammā. Anupādinnaanupādāniyā. Asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā , siyā avitakkaavicārā. Siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Apacayagāmino. Sekkhā. Appamāṇā. Appamāṇārammaṇā. Paṇītā. Sammattaniyatā. Na maggārammaṇā, maggahetukā, na maggādhipatino. Siyā uppannā, siyā anuppannā, na vattabbā uppādinoti. Siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Na vattabbā atītārammaṇātipi, anāgatārammaṇātipi , paccuppannārammaṇātipi. Siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā. Bahiddhārammaṇā. Anidassanaappaṭighā.
២. ទុកំ
2. Dukaṃ
៤៦៥. វីមំសិទ្ធិបាទោ ហេតុ, តយោ ឥទ្ធិបាទា ន ហេតូ។ សហេតុកា។ ហេតុសម្បយុត្តា។ វីមំសិទ្ធិបាទោ ហេតុ ចេវ សហេតុកោ ច, តយោ ឥទ្ធិបាទា ន វត្តព្ពា ហេតូ ចេវ សហេតុកា ចាតិ, សហេតុកា ចេវ ន ច ហេតូ។ វីមំសិទ្ធិបាទោ ហេតុ ចេវ ហេតុសម្បយុត្តោ ច, តយោ ឥទ្ធិបាទា ន វត្តព្ពា ហេតូ ចេវ ហេតុសម្បយុត្តា ចាតិ, ហេតុសម្បយុត្តា ចេវ ន ច ហេតូ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ន ហេតូ សហេតុកា, វីមំសិទ្ធិបាទោ ន វត្តព្ពោ ន ហេតុ សហេតុកោតិបិ, ន ហេតុ អហេតុកោតិបិ។ សប្បច្ចយា។ សង្ខតា។ អនិទស្សនា។ អប្បដិឃា។ អរូបា។ លោកុត្តរា។ កេនចិ វិញ្ញេយ្យា, កេនចិ ន វិញ្ញេយ្យា។ នោ អាសវា។ អនាសវា។ អាសវវិប្បយុត្តា។ ន វត្តព្ពា អាសវា ចេវ សាសវា ចាតិបិ, សាសវា ចេវ នោ ច អាសវាតិបិ។ ន វត្តព្ពា អាសវា ចេវ អាសវសម្បយុត្តា ចាតិបិ, អាសវសម្បយុត្តា ចេវ នោ ច អាសវាតិបិ។ អាសវវិប្បយុត្តា។ អនាសវា។
465. Vīmaṃsiddhipādo hetu, tayo iddhipādā na hetū. Sahetukā. Hetusampayuttā. Vīmaṃsiddhipādo hetu ceva sahetuko ca, tayo iddhipādā na vattabbā hetū ceva sahetukā cāti, sahetukā ceva na ca hetū. Vīmaṃsiddhipādo hetu ceva hetusampayutto ca, tayo iddhipādā na vattabbā hetū ceva hetusampayuttā cāti, hetusampayuttā ceva na ca hetū. Tayo iddhipādā na hetū sahetukā, vīmaṃsiddhipādo na vattabbo na hetu sahetukotipi, na hetu ahetukotipi. Sappaccayā. Saṅkhatā. Anidassanā. Appaṭighā. Arūpā. Lokuttarā. Kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā. No āsavā. Anāsavā. Āsavavippayuttā. Na vattabbā āsavā ceva sāsavā cātipi, sāsavā ceva no ca āsavātipi. Na vattabbā āsavā ceva āsavasampayuttā cātipi, āsavasampayuttā ceva no ca āsavātipi. Āsavavippayuttā. Anāsavā.
នោ សំយោជនា…បេ.… នោ គន្ថា…បេ.… នោ ឱឃា…បេ.… នោ យោគា…បេ.… នោ នីវរណា…បេ.… នោ បរាមាសា…បេ.… សារម្មណា។ តយោ ឥទ្ធិបាទា នោ ចិត្តា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ ចិត្តំ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចេតសិកា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ អចេតសិកោ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសម្បយុត្តា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ ន វត្តព្ពោ ចិត្តេន សម្បយុត្តោតិបិ, ចិត្តេន វិប្បយុត្តោតិបិ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសំសដ្ឋា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ ន វត្តព្ពោ ចិត្តេន សំសដ្ឋោតិបិ, ចិត្តេន វិសំសដ្ឋោតិបិ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសមុដ្ឋានា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តសមុដ្ឋានោ ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសហភុនោ, ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តសហភូ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តានុបរិវត្តិនោ , ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តានុបរិវត្តិ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានោ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានសហភុនោ, ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានសហភូ។ តយោ ឥទ្ធិបាទា ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានានុបរិវត្តិនោ, ចិត្តិទ្ធិបាទោ នោ ចិត្តសំសដ្ឋសមុដ្ឋានានុបរិវត្តិ។
No saṃyojanā…pe… no ganthā…pe… no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā…pe… no parāmāsā…pe… sārammaṇā. Tayo iddhipādā no cittā, cittiddhipādo cittaṃ. Tayo iddhipādā cetasikā, cittiddhipādo acetasiko. Tayo iddhipādā cittasampayuttā, cittiddhipādo na vattabbo cittena sampayuttotipi, cittena vippayuttotipi. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhā, cittiddhipādo na vattabbo cittena saṃsaṭṭhotipi, cittena visaṃsaṭṭhotipi. Tayo iddhipādā cittasamuṭṭhānā, cittiddhipādo no cittasamuṭṭhāno . Tayo iddhipādā cittasahabhuno, cittiddhipādo no cittasahabhū. Tayo iddhipādā cittānuparivattino , cittiddhipādo no cittānuparivatti. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhāno. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū. Tayo iddhipādā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino, cittiddhipādo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivatti.
តយោ ឥទ្ធិបាទា ពាហិរា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ អជ្ឈត្តិកោ។ នោ ឧបាទា។ អនុបាទិន្នា។ នោ ឧបាទានា…បេ.… នោ កិលេសា…បេ.… ន ទស្សនេន បហាតព្ពា។ ន ភាវនាយ បហាតព្ពា។ ន ទស្សនេន បហាតព្ពហេតុកា។ ន ភាវនាយ បហាតព្ពហេតុកា។ សិយា សវិតក្កា, សិយា អវិតក្កា។ សិយា សវិចារា, សិយា អវិចារា ។ សិយា សប្បីតិកា, សិយា អប្បីតិកា។ សិយា បីតិសហគតា, សិយា ន បីតិសហគតា។ សិយា សុខសហគតា, សិយា ន សុខសហគតា។ សិយា ឧបេក្ខាសហគតា, សិយា ន ឧបេក្ខាសហគតា។ ន កាមាវចរា ។ ន រូបាវចរា។ ន អរូបាវចរា។ អបរិយាបន្នា។ និយ្យានិកា។ និយតា។ អនុត្តរា។ អរណាតិ។
Tayo iddhipādā bāhirā, cittiddhipādo ajjhattiko. No upādā. Anupādinnā. No upādānā…pe… no kilesā…pe… na dassanena pahātabbā. Na bhāvanāya pahātabbā. Na dassanena pahātabbahetukā. Na bhāvanāya pahātabbahetukā. Siyā savitakkā, siyā avitakkā. Siyā savicārā, siyā avicārā . Siyā sappītikā, siyā appītikā. Siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā. Na kāmāvacarā . Na rūpāvacarā. Na arūpāvacarā. Apariyāpannā. Niyyānikā. Niyatā. Anuttarā. Araṇāti.
បញ្ហាបុច្ឆកំ។
Pañhāpucchakaṃ.
ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ និដ្ឋិតោ។
Iddhipādavibhaṅgo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
១. សុត្តន្តភាជនីយវណ្ណនា • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
២. អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
៣. បញ្ហាបុច្ឆកវណ្ណនា • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ៩. ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ៩. ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
