| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
50. இத்³தி⁴வித⁴ஞாணனித்³தே³ஸவண்ணனா
50. Iddhividhañāṇaniddesavaṇṇanā
101. இத்³தி⁴வித⁴ஞாணனித்³தே³ஸங் இத⁴ பி⁴க்கூ²தி இமஸ்மிங் ஸாஸனே பி⁴க்கு². ச²ந்த³ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஸமன்னாக³தந்தி எத்த² ச²ந்த³ஹேதுகோ ஸமாதி⁴, ச²ந்தா³தி⁴கோ வா ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதி⁴, கத்துகம்யதாச²ந்த³ங் அதி⁴பதிங் கரித்வா படிலத்³த⁴ஸமாதி⁴ஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். பதா⁴னபூ⁴தா ஸங்கா²ரா பதா⁴னஸங்கா²ரா, சதுகிச்சஸாத⁴கஸ்ஸ ஸம்மப்பதா⁴னவீரியஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். சதுகிச்சஸாத⁴னவஸேன ப³ஹுவசனங் கதங். ஸமன்னாக³தந்தி ச²ந்த³ஸமாதி⁴னா ச பதா⁴னஸங்கா²ரேஹி ச உபேதங். இத்³தி⁴பாத³ந்தி நிப்ப²த்திபரியாயேன வா இஜ்ஜ²னட்டே²ன, இஜ்ஜ²ந்தி ஏதாய ஸத்தா இத்³தா⁴ வுத்³தா⁴ உக்கங்ஸக³தா ஹொந்தீதி இமினா வா பரியாயேன இத்³தீ⁴தி ஸங்க²ங் க³தானங் உபசாரஜ்ஜா²னாதி³குஸலசித்தஸம்பயுத்தானங் ச²ந்த³ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரானங் அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன பாத³பூ⁴தங் ஸேஸசித்தசேதஸிகராஸிந்தி அத்தோ². வுத்தஞ்ஹி இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்கே³ ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே ‘‘இத்³தி⁴பாதோ³தி ததா²பூ⁴தஸ்ஸ வேத³னாக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴’’தி (விப⁴॰ 434). அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ச ‘‘இத்³தி⁴பாதோ³தி ததா²பூ⁴தஸ்ஸ ப²ஸ்ஸோ வேத³னா…பே॰… பக்³கா³ஹோ அவிக்கே²போ’’தி (விப⁴॰ 447) வுத்தங். தஸ்மா ‘‘ஸேஸசித்தசேதஸிகராஸி’’ந்தி எத்த²? ச²ந்த³ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரேஸு ஏகேகங் இத்³தி⁴ங் கத்வா த்³வீஹி த்³வீஹி ஸஹ ஸேஸவசனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவஞ்ஹி சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ஸப்³பே³ ச ப²ஸ்ஸாத³யோ த⁴ம்மா ஸங்க³ஹிதா ஹொந்தி. இமினா நயேன ஸேஸேஸுபி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. யதே²வ ஹி ச²ந்த³ங் அதி⁴பதிங் கரித்வா படிலத்³த⁴ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதீ⁴தி வுத்தோ, ஏவங் வீரியங் சித்தங் வீமங்ஸங் அதி⁴பதிங் கரித்வா படிலத்³த⁴ஸமாதி⁴ வீமங்ஸாஸமாதீ⁴தி வுச்சதி. ஏவமேகேகஸ்மிங் இத்³தி⁴பாதே³ ச²ந்தா³த³யோ வீரியாத³யோ சித்தாத³யோ வீமங்ஸாத³யோதி தயோ தயோ த⁴ம்மா இத்³தீ⁴பி ஹொந்தி இத்³தி⁴பாதா³பி, ஸேஸா பன ஸம்பயுத்தகா சத்தாரோ க²ந்தா⁴ இத்³தி⁴பாதா³யேவ . யஸ்மா வா இமே தயோ தயோ த⁴ம்மா ஸம்பயுத்தகேஹி சதூஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸத்³தி⁴ங்யேவ இஜ்ஜ²ந்தி, ந வினா தேஹி, தஸ்மா தேன பரியாயேன ஸப்³பே³ சத்தாரோபி க²ந்தா⁴ இஜ்ஜ²னட்டே²ன இத்³தி⁴ நாம ஹொந்தி, பதிட்ட²ட்டே²ன பாதா³ நாமாதிபி வேதி³தப்³ப³ங்.
101. Iddhividhañāṇaniddesaṃ idha bhikkhūti imasmiṃ sāsane bhikkhu. Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatanti ettha chandahetuko samādhi, chandādhiko vā samādhi chandasamādhi, kattukamyatāchandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhissetaṃ adhivacanaṃ. Padhānabhūtā saṅkhārā padhānasaṅkhārā, catukiccasādhakassa sammappadhānavīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Catukiccasādhanavasena bahuvacanaṃ kataṃ. Samannāgatanti chandasamādhinā ca padhānasaṅkhārehi ca upetaṃ. Iddhipādanti nipphattipariyāyena vā ijjhanaṭṭhena, ijjhanti etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontīti iminā vā pariyāyena iddhīti saṅkhaṃ gatānaṃ upacārajjhānādikusalacittasampayuttānaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārānaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena pādabhūtaṃ sesacittacetasikarāsinti attho. Vuttañhi iddhipādavibhaṅge suttantabhājanīye ‘‘iddhipādoti tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti (vibha. 434). Abhidhammabhājanīye ca ‘‘iddhipādoti tathābhūtassa phasso vedanā…pe… paggāho avikkhepo’’ti (vibha. 447) vuttaṃ. Tasmā ‘‘sesacittacetasikarāsi’’nti ettha? Chandasamādhipadhānasaṅkhāresu ekekaṃ iddhiṃ katvā dvīhi dvīhi saha sesavacanaṃ katanti veditabbaṃ. Evañhi cattāro khandhā sabbe ca phassādayo dhammā saṅgahitā honti. Iminā nayena sesesupi attho veditabbo. Yatheva hi chandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi chandasamādhīti vutto, evaṃ vīriyaṃ cittaṃ vīmaṃsaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi vīmaṃsāsamādhīti vuccati. Evamekekasmiṃ iddhipāde chandādayo vīriyādayo cittādayo vīmaṃsādayoti tayo tayo dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi, sesā pana sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva . Yasmā vā ime tayo tayo dhammā sampayuttakehi catūhi khandhehi saddhiṃyeva ijjhanti, na vinā tehi, tasmā tena pariyāyena sabbe cattāropi khandhā ijjhanaṭṭhena iddhi nāma honti, patiṭṭhaṭṭhena pādā nāmātipi veditabbaṃ.
வீரியஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஸமன்னாக³தந்தி எத்த² பன வீரியந்தி ச பதா⁴னஸங்கா²ரோதி ச ஏகோயேவ. கஸ்மா த்³விதா⁴ வுத்தந்தி சே? வீரியஸ்ஸ அதி⁴பதிபா⁴வத³ஸ்ஸனவஸேனெத்த² பட²மங் வீரியக்³க³ஹணங் கதங், தஸ்ஸேவ சதுகிச்சஸாத⁴கத்தத³ஸ்ஸனத்த²ங் பதா⁴னஸங்கா²ரவசனங் கதங். ஏவங் த்³விதா⁴ வுத்தத்தா ஏவ செத்தா²பி தயோ தயோ த⁴ம்மாதி வுத்தங். கேசி பன ‘‘விப⁴ங்கே³ ‘இத்³தீ⁴தி யா தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானங் இத்³தி⁴ ஸமித்³தி⁴ இஜ்ஜ²னா ஸமிஜ்ஜ²னா’தி (விப⁴॰ 434) வுத்தத்தா இத்³தி⁴ நாம அனிப்ப²ன்னா, இத்³தி⁴பாதோ³ நிப்ப²ன்னோ’’தி வத³ந்தி. இத⁴ பன இத்³தி⁴பி இத்³தி⁴பாதோ³பி நிப்ப²ன்னோ லக்க²ணப்³பா⁴ஹதோதி ஸன்னிட்டா²னங் கதங். இத்³தி⁴ ஸமித்³தீ⁴திஆதீ³ஹி இஜ்ஜ²னாகாரேன த⁴ம்மா ஏவ வுத்தாதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatanti ettha pana vīriyanti ca padhānasaṅkhāroti ca ekoyeva. Kasmā dvidhā vuttanti ce? Vīriyassa adhipatibhāvadassanavasenettha paṭhamaṃ vīriyaggahaṇaṃ kataṃ, tasseva catukiccasādhakattadassanatthaṃ padhānasaṅkhāravacanaṃ kataṃ. Evaṃ dvidhā vuttattā eva cetthāpi tayo tayo dhammāti vuttaṃ. Keci pana ‘‘vibhaṅge ‘iddhīti yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ iddhi samiddhi ijjhanā samijjhanā’ti (vibha. 434) vuttattā iddhi nāma anipphannā, iddhipādo nipphanno’’ti vadanti. Idha pana iddhipi iddhipādopi nipphanno lakkhaṇabbhāhatoti sanniṭṭhānaṃ kataṃ. Iddhi samiddhītiādīhi ijjhanākārena dhammā eva vuttāti veditabbaṃ.
பா⁴வேதீதி ஆஸேவதி. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே (விப⁴॰ 431 ஆத³யோ) விய இதா⁴பி இத்³தி⁴பாத³பா⁴வனா லோகியா ஏவ. தஸ்மா இத்³தி⁴வித⁴ங் தாவ ஸம்பாதே³துகாமோ லோகியங் இத்³தி⁴பாத³ங் பா⁴வெந்தோ பத²வீகஸிணாதீ³ஸு அட்ட²ஸு கஸிணேஸு அதி⁴கதவஸிப்பத்தஅட்ட²ஸமாபத்திகோ கஸிணானுலோமதோ கஸிணபடிலோமதோ கஸிணானுலோமபடிலோமதோ ஜா²னானுலோமதோ ஜா²னபடிலோமதோ ஜா²னானுலோமபடிலோமதோ ஜா²னுக்கந்திகதோ கஸிணுக்கந்திகதோ ஜா²னகஸிணுக்கந்திகதோ அங்க³ஸங்கந்திகதோ ஆரம்மணஸங்கந்திகதோ அங்கா³ரம்மணஸங்கந்திகதோ அங்க³வவத்தா²னதோ ஆரம்மணவவத்தா²னதோதி இமேஹி சுத்³த³ஸஹி ஆகாரேஹி சித்தங் பரித³மெத்வா ச²ந்த³ஸீஸவீரியஸீஸசித்தஸீஸவீமங்ஸாஸீஸவஸேன புனப்புனங் ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜதி. அங்கா³ரம்மணவவத்தா²னம்பி கேசி இச்ச²ந்தி. புப்³ப³ஹேதுஸம்பன்னேன பன கஸிணேஸு சதுக்கஜ்ஜா²னமத்தே சிண்ணவஸினாபி காதுங் வட்டதீதி தங் தங் இத்³தி⁴பாத³ங் ஸமாதி⁴ங் பா⁴வெந்தோ ‘‘அனுப்பன்னானங் பாபகானங் அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் அனுப்பாதா³யா’’திஆதி³கங் (விப⁴॰ 432) சதுப்பகாரங் வீரியங் அதி⁴ட்டா²தி, தஸ்ஸ ச ஹானிவுத்³தி⁴யோ ஞத்வா வீரியஸமதங் அதி⁴ட்டா²தி. ஸோ ஏவங் சதூஸு இத்³தி⁴பாதே³ஸு சித்தங் பரிபா⁴வெத்வா இத்³தி⁴வித⁴ங் ஸம்பாதே³தி.
Bhāvetīti āsevati. Suttantabhājanīye (vibha. 431 ādayo) viya idhāpi iddhipādabhāvanā lokiyā eva. Tasmā iddhividhaṃ tāva sampādetukāmo lokiyaṃ iddhipādaṃ bhāvento pathavīkasiṇādīsu aṭṭhasu kasiṇesu adhikatavasippattaaṭṭhasamāpattiko kasiṇānulomato kasiṇapaṭilomato kasiṇānulomapaṭilomato jhānānulomato jhānapaṭilomato jhānānulomapaṭilomato jhānukkantikato kasiṇukkantikato jhānakasiṇukkantikato aṅgasaṅkantikato ārammaṇasaṅkantikato aṅgārammaṇasaṅkantikato aṅgavavatthānato ārammaṇavavatthānatoti imehi cuddasahi ākārehi cittaṃ paridametvā chandasīsavīriyasīsacittasīsavīmaṃsāsīsavasena punappunaṃ jhānaṃ samāpajjati. Aṅgārammaṇavavatthānampi keci icchanti. Pubbahetusampannena pana kasiṇesu catukkajjhānamatte ciṇṇavasināpi kātuṃ vaṭṭatīti taṃ taṃ iddhipādaṃ samādhiṃ bhāvento ‘‘anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāyā’’tiādikaṃ (vibha. 432) catuppakāraṃ vīriyaṃ adhiṭṭhāti, tassa ca hānivuddhiyo ñatvā vīriyasamataṃ adhiṭṭhāti. So evaṃ catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāvetvā iddhividhaṃ sampādeti.
ஸோ இமேஸு சதூஸு இத்³தி⁴பாதே³ஸூதிஆதீ³ஸு ஸோதி ஸோ பா⁴விதசதுரித்³தி⁴பாதோ³ பி⁴க்கு². சதூஸு இத்³தி⁴பாதே³ஸு சித்தங் பரிபா⁴வேதீதி புனப்புனங் ச²ந்தா³தீ³ஸு ஏகேகங் அதி⁴பதிங் கத்வா ஜா²னஸமாபஜ்ஜனவஸேன தேஸு சித்தங் பரிபா⁴வேதி நாம, ச²ந்தா³தி³வாஸனங் கா³ஹாபேதீதி அத்தோ². பரித³மேதீதி நிப்³பி³ஸேவனங் கரோதி. புரிமங் பச்சி²மஸ்ஸ காரணவசனங். பரிபா⁴விதஞ்ஹி சித்தங் பரித³மிதங் ஹோதீதி. முது³ங் கரோதீதி ததா² த³ந்தங் சித்தங் வஸிப்பத்தங் கரோதி. வஸே வத்தமானஞ்ஹி சித்தங் ‘‘முதூ³’’தி வுச்சதி. கம்மனியந்தி கம்மக்க²மங் கம்மயொக்³க³ங் கரோதி. முது³ ஹி சித்தங் கம்மனியங் ஹோதி ஸுத⁴ந்தமிவ ஸுவண்ணங், இத⁴ பன இத்³தி⁴வித⁴கம்மக்க²மங். ஸோதி ஸோ பரிபா⁴விதசித்தோ பி⁴க்கு². காயம்பி சித்தே ஸமோத³ஹதீதிஆதி³ இத்³தி⁴கரணகாலே யதா²ஸுக²ங் சித்தசாரஸ்ஸ இஜ்ஜ²னத்த²ங் யோக³விதா⁴னங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். தத்த² காயம்பி சித்தே ஸமோத³ஹதீதி அத்தனோ கரஜகாயம்பி பாத³கஜ்ஜா²னசித்தே ஸமோத³ஹதி பவேஸேதி ஆரோபேதி, காயங் சித்தானுக³திகங் கரோதீதி அத்தோ². ஏவங் கரணங் அதி³ஸ்ஸமானேன காயேன க³மனஸ்ஸ உபகாராய ஹோதி. சித்தம்பி காயே ஸமோத³ஹதீதி பாத³கஜ்ஜா²னசித்தங் அத்தனோ கரஜகாயே ஸமோத³ஹதி ஆரோபேதி , சித்தம்பி காயானுக³திகங் கரோதீதி அத்தோ². ஏவங் கரணங் தி³ஸ்ஸமானேன காயேன க³மனஸ்ஸ உபகாராய ஹோதி. ஸமாத³ஹதீதிபி பாடோ², பதிட்டா²பேதீதி அத்தோ². காயவஸேன சித்தங் பரிணாமேதீதி பாத³கஜ்ஜா²னசித்தங் க³ஹெத்வா கரஜகாயே ஆரோபேதி காயானுக³திகங் கரோதி, இத³ங் சித்தங் காயே ஸமோத³ஹனஸ்ஸ வேவசனங். சித்தவஸேன காயங் பரிணாமேதீதி கரஜகாயங் க³ஹெத்வா பாத³கஜ்ஜா²னசித்தே ஆரோபேதி, சித்தானுக³திகங் கரோதி, இத³ங் காயங் சித்தே ஸமோத³ஹனஸ்ஸ வேவசனங். அதி⁴ட்டா²தீதி ‘‘ஏவங் ஹோதூ’’தி அதி⁴ட்டா²தி. ஸமோத³ஹனஸ்ஸ அத்த²விவரணத்த²ங் பரிணாமோ வுத்தோ, பரிணாமஸ்ஸ அத்த²விவரணத்த²ங் அதி⁴ட்டா²னங் வுத்தங். யஸ்மா ஸமோத³ஹதீதி மூலபத³ங், பரிணாமேதி அதி⁴ட்டா²தீதி தஸ்ஸ அத்த²னித்³தே³ஸபதா³னி , தஸ்மா தேஸங் த்³வின்னங்யேவ பதா³னங் வஸேன பரிணாமெத்வாதி அதி⁴ட்ட²ஹித்வாதி வுத்தங், ந வுத்தங் ஸமோத³ஹித்வாதி.
Soimesu catūsu iddhipādesūtiādīsu soti so bhāvitacaturiddhipādo bhikkhu. Catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāvetīti punappunaṃ chandādīsu ekekaṃ adhipatiṃ katvā jhānasamāpajjanavasena tesu cittaṃ paribhāveti nāma, chandādivāsanaṃ gāhāpetīti attho. Paridametīti nibbisevanaṃ karoti. Purimaṃ pacchimassa kāraṇavacanaṃ. Paribhāvitañhi cittaṃ paridamitaṃ hotīti. Muduṃ karotīti tathā dantaṃ cittaṃ vasippattaṃ karoti. Vase vattamānañhi cittaṃ ‘‘mudū’’ti vuccati. Kammaniyanti kammakkhamaṃ kammayoggaṃ karoti. Mudu hi cittaṃ kammaniyaṃ hoti sudhantamiva suvaṇṇaṃ, idha pana iddhividhakammakkhamaṃ. Soti so paribhāvitacitto bhikkhu. Kāyampi citte samodahatītiādi iddhikaraṇakāle yathāsukhaṃ cittacārassa ijjhanatthaṃ yogavidhānaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha kāyampi citte samodahatīti attano karajakāyampi pādakajjhānacitte samodahati paveseti āropeti, kāyaṃ cittānugatikaṃ karotīti attho. Evaṃ karaṇaṃ adissamānena kāyena gamanassa upakārāya hoti. Cittampi kāye samodahatīti pādakajjhānacittaṃ attano karajakāye samodahati āropeti , cittampi kāyānugatikaṃ karotīti attho. Evaṃ karaṇaṃ dissamānena kāyena gamanassa upakārāya hoti. Samādahatītipi pāṭho, patiṭṭhāpetīti attho. Kāyavasena cittaṃ pariṇāmetīti pādakajjhānacittaṃ gahetvā karajakāye āropeti kāyānugatikaṃ karoti, idaṃ cittaṃ kāye samodahanassa vevacanaṃ. Cittavasena kāyaṃ pariṇāmetīti karajakāyaṃ gahetvā pādakajjhānacitte āropeti, cittānugatikaṃ karoti, idaṃ kāyaṃ citte samodahanassa vevacanaṃ. Adhiṭṭhātīti ‘‘evaṃ hotū’’ti adhiṭṭhāti. Samodahanassa atthavivaraṇatthaṃ pariṇāmo vutto, pariṇāmassa atthavivaraṇatthaṃ adhiṭṭhānaṃ vuttaṃ. Yasmā samodahatīti mūlapadaṃ, pariṇāmeti adhiṭṭhātīti tassa atthaniddesapadāni , tasmā tesaṃ dvinnaṃyeva padānaṃ vasena pariṇāmetvāti adhiṭṭhahitvāti vuttaṃ, na vuttaṃ samodahitvāti.
ஸுக²ஸஞ்ஞஞ்ச லஹுஸஞ்ஞஞ்ச காயே ஓக்கமித்வா விஹரதீதி சதுத்த²ஜ்ஜா²னேன ஸஹஜாதஸுக²ஸஞ்ஞஞ்ச லஹுஸஞ்ஞஞ்ச ஸமாபஜ்ஜனவஸேன கரஜகாயே ஓக்கமித்வா பவேஸெத்வா விஹரதி. தாய ஸஞ்ஞாய ஓக்கந்தகாயஸ்ஸ பனஸ்ஸ கரஜகாயோபி தூலபிசு விய லஹுகோ ஹோதி. ஸோதி ஸோ கதயோக³விதா⁴னோ பி⁴க்கு². ததா²பா⁴விதேன சித்தேனாதி இத்த²ம்பூ⁴தலக்க²ணே கரணவசனங், ஹேதுஅத்தே² வா, ததா²பா⁴விதேன சித்தேன ஹேதுபூ⁴தேனாதி அத்தோ². பரிஸுத்³தே⁴னாதி உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வதோ பரிஸுத்³தே⁴ன. பரிஸுத்³த⁴த்தாயேவ பரியோதா³தேன, பப⁴ஸ்ஸரேனாதி அத்தோ². இத்³தி⁴வித⁴ஞாணாயாதி இத்³தி⁴கொட்டா²ஸே, இத்³தி⁴விகப்பே வா ஞாணத்தா²ய. சித்தங் அபி⁴னீஹரதீதி ஸோ பி⁴க்கு² வுத்தப்பகாரவஸேன தஸ்மிங் சித்தே அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கே ஜாதே இத்³தி⁴வித⁴ஞாணாதி⁴க³மத்தா²ய பரிகம்மசித்தங் அபி⁴னீஹரதி, கஸிணாரம்மணதோ அபனெத்வா இத்³தி⁴விதா⁴பி⁴முக²ங் பேஸேதி. அபி⁴னின்னாமேதீதி அதி⁴க³ந்தப்³ப³இத்³தி⁴போணங் இத்³தி⁴பப்³பா⁴ரங் கரோதி. ஸோதி ஸோ ஏவங் கதசித்தாபி⁴னீஹாரோ பி⁴க்கு². அனேகவிஹிதந்தி அனேகவித⁴ங் நானப்பகாரகங். இத்³தி⁴வித⁴ந்தி இத்³தி⁴கொட்டா²ஸங், இத்³தி⁴விகப்பங் வா. பச்சனுபோ⁴தீதி பச்சனுப⁴வதி, ப²ஸ்ஸேதி ஸச்சி²கரோதி பாபுணாதீதி அத்தோ².
Sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharatīti catutthajjhānena sahajātasukhasaññañca lahusaññañca samāpajjanavasena karajakāye okkamitvā pavesetvā viharati. Tāya saññāya okkantakāyassa panassa karajakāyopi tūlapicu viya lahuko hoti. Soti so katayogavidhāno bhikkhu. Tathābhāvitena cittenāti itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, hetuatthe vā, tathābhāvitena cittena hetubhūtenāti attho. Parisuddhenāti upekkhāsatipārisuddhibhāvato parisuddhena. Parisuddhattāyeva pariyodātena, pabhassarenāti attho. Iddhividhañāṇāyāti iddhikoṭṭhāse, iddhivikappe vā ñāṇatthāya. Cittaṃ abhinīharatīti so bhikkhu vuttappakāravasena tasmiṃ citte abhiññāpādake jāte iddhividhañāṇādhigamatthāya parikammacittaṃ abhinīharati, kasiṇārammaṇato apanetvā iddhividhābhimukhaṃ peseti. Abhininnāmetīti adhigantabbaiddhipoṇaṃ iddhipabbhāraṃ karoti. Soti so evaṃ katacittābhinīhāro bhikkhu. Anekavihitanti anekavidhaṃ nānappakārakaṃ. Iddhividhanti iddhikoṭṭhāsaṃ, iddhivikappaṃ vā. Paccanubhotīti paccanubhavati, phasseti sacchikaroti pāpuṇātīti attho.
102. இதா³னிஸ்ஸ அனேகவிஹிதபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஏகோபி ஹுத்வாதிஆதி³மாஹ. தத்த² ஏகோபி ஹுத்வாதி இத்³தி⁴கரணதோ புப்³பே³ பகதியா ஏகோபி ஹுத்வா. ப³ஹுதா⁴ ஹோதீதி ப³ஹுன்னங் ஸந்திகே சங்கமிதுகாமோ வா, ஸஜ்ஜா²யங் வா கத்துகாமோ, பஞ்ஹங் வா புச்சி²துகாமோ ஹுத்வா ஸதம்பி ஸஹஸ்ஸம்பி ஹோதி. கத²ங் பனாயமேவங் ஹோதி? இத்³தி⁴யா பூ⁴மிபாத³பத³மூலபூ⁴தே த⁴ம்மே ஸம்பாதெ³த்வா அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கஜ்ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ஸசே ஸதங் இச்ச²தி, ‘‘ஸதங் ஹோமி ஸதங் ஹோமீ’’தி பரிகம்மங் கத்வா புன பாத³கஜ்ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய அதி⁴ட்டா²தி. அதி⁴ட்டா²னசித்தேன ஸஹேவ ஸதங் ஹோதி. ஸஹஸ்ஸாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஸசே ஏவங் ந இஜ்ஜ²தி, புன பரிகம்மங் கத்வா து³தியம்பி ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். ஸங்யுத்தட்ட²கதா²யஞ்ஹி ‘‘ஏகவாரங் த்³வேவாரங் ஸமாபஜ்ஜிதுங் வட்டதீ’’தி வுத்தங். தத்த² பாத³கஜ்ஜா²னசித்தங் நிமித்தாரம்மணங், பரிகம்மசித்தானி ஸதாரம்மணானி வா ஸஹஸ்ஸாரம்மணானி வா. தானி ச கோ² வண்ணவஸேனேவ, நோ பண்ணத்திவஸேன. அதி⁴ட்டா²னசித்தம்பி ததே²வ ஸதாரம்மணங் வா ஸஹஸ்ஸாரம்மணங் வா, தங் பட²மப்பனாசித்தமிவ கொ³த்ரபு⁴அனந்தரங் ஏகமேவ உப்பஜ்ஜதி ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னிகங் . தத்த² யே தே ப³ஹூ நிம்மிதா, தே அனியமெத்வா நிம்மிதத்தா இத்³தி⁴மதா ஸதி³ஸாவ ஹொந்தி. டா²னநிஸஜ்ஜாதீ³ஸு வா பா⁴ஸிததுண்ஹீபா⁴வாதீ³ஸு வா யங் யங் இத்³தி⁴மா கரோதி, தங்ததே³வ கரொந்தி. ஸசே பன நானாவண்ணே காதுகாமோ ஹோதி, கேசி பட²மவயே கேசி மஜ்ஜி²மவயே கேசி பச்சி²மவயே, ததா² தீ³க⁴கேஸே உபட்³ட⁴முண்ட³முண்டே³ மிஸ்ஸககேஸே உபட்³ட⁴ரத்தசீவரே பண்டு³கசீவரே பத³பா⁴ணத⁴ம்மகதா²ஸரப⁴ஞ்ஞபஞ்ஹபுச்ச²னபஞ்ஹவிஸ்ஸஜ்ஜனரஜனபசனசீவரஸிப்³ப³னதோ⁴வனாதீ³னி கரொந்தே, அபரேபி வா நானப்பகாரகே காதுகாமோ ஹோதி, தேன பாத³கஜ்ஜா²னதோ வுட்டா²ய ‘‘எத்தகா பி⁴க்கூ² பட²மவயா ஹொந்தூ’’திஆதி³னா நயேன பரிகம்மங் கத்வா புன ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். அதி⁴ட்டா²னசித்தேன ஸத்³தி⁴ங் இச்சி²தப்பகாராயேவ ஹொந்தீதி. ஏஸ நயோ ‘‘ப³ஹுதா⁴பி ஹுத்வா ஏகோ ஹோதீ’’திஆதீ³ஸு. அயங் பன விஸேஸோ – இமினா ஹி பி⁴க்கு²னா ஏவங் ப³ஹுபா⁴வங் நிம்மினித்வா புன ‘‘ஏகோவ ஹுத்வா சங்கமிஸ்ஸாமி, ஸஜ்ஜா²யங் கரிஸ்ஸாமி, பஞ்ஹங் புச்சி²ஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தெத்வா வா ‘‘அயங் விஹாரோ அப்பபி⁴க்கு²கோ, ஸசே கேசி ஆக³மிஸ்ஸந்தி, குதோ இமே எத்தகா ஏகஸதி³ஸா பி⁴க்கூ² அத்³தா⁴ தே²ரஸ்ஸ ஏஸானுபா⁴வோதி மங் ஜானிஸ்ஸந்தீ’’தி அப்பிச்ச²தாய வா அந்தராவ ‘‘ஏகோ ஹோமீ’’தி இச்ச²ந்தேன பாத³கஜ்ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ‘‘ஏகோ ஹோமீ’’தி பரிகம்மங் கத்வா புன ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ‘‘ஏகோ ஹோமீ’’தி அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங் . அதி⁴ட்டா²னசித்தேன ஸத்³தி⁴ங்யேவ ஏகோ ஹோதி. ஏவங் அகரொந்தோ பன யதா²பரிச்சி²ன்னகாலவஸேன ஸயமேவ ஏகோ ஹோதி.
102. Idānissa anekavihitabhāvaṃ dassento ekopi hutvātiādimāha. Tattha ekopi hutvāti iddhikaraṇato pubbe pakatiyā ekopi hutvā. Bahudhā hotīti bahunnaṃ santike caṅkamitukāmo vā, sajjhāyaṃ vā kattukāmo, pañhaṃ vā pucchitukāmo hutvā satampi sahassampi hoti. Kathaṃ panāyamevaṃ hoti? Iddhiyā bhūmipādapadamūlabhūte dhamme sampādetvā abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya sace sataṃ icchati, ‘‘sataṃ homi sataṃ homī’’ti parikammaṃ katvā puna pādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya adhiṭṭhāti. Adhiṭṭhānacittena saheva sataṃ hoti. Sahassādīsupi eseva nayo. Sace evaṃ na ijjhati, puna parikammaṃ katvā dutiyampi samāpajjitvā vuṭṭhāya adhiṭṭhātabbaṃ. Saṃyuttaṭṭhakathāyañhi ‘‘ekavāraṃ dvevāraṃ samāpajjituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Tattha pādakajjhānacittaṃ nimittārammaṇaṃ, parikammacittāni satārammaṇāni vā sahassārammaṇāni vā. Tāni ca kho vaṇṇavaseneva, no paṇṇattivasena. Adhiṭṭhānacittampi tatheva satārammaṇaṃ vā sahassārammaṇaṃ vā, taṃ paṭhamappanācittamiva gotrabhuanantaraṃ ekameva uppajjati rūpāvacaracatutthajjhānikaṃ . Tattha ye te bahū nimmitā, te aniyametvā nimmitattā iddhimatā sadisāva honti. Ṭhānanisajjādīsu vā bhāsitatuṇhībhāvādīsu vā yaṃ yaṃ iddhimā karoti, taṃtadeva karonti. Sace pana nānāvaṇṇe kātukāmo hoti, keci paṭhamavaye keci majjhimavaye keci pacchimavaye, tathā dīghakese upaḍḍhamuṇḍamuṇḍe missakakese upaḍḍharattacīvare paṇḍukacīvare padabhāṇadhammakathāsarabhaññapañhapucchanapañhavissajjanarajanapacanacīvarasibbanadhovanādīni karonte, aparepi vā nānappakārake kātukāmo hoti, tena pādakajjhānato vuṭṭhāya ‘‘ettakā bhikkhū paṭhamavayā hontū’’tiādinā nayena parikammaṃ katvā puna samāpajjitvā vuṭṭhāya adhiṭṭhātabbaṃ. Adhiṭṭhānacittena saddhiṃ icchitappakārāyeva hontīti. Esa nayo ‘‘bahudhāpi hutvā eko hotī’’tiādīsu. Ayaṃ pana viseso – iminā hi bhikkhunā evaṃ bahubhāvaṃ nimminitvā puna ‘‘ekova hutvā caṅkamissāmi, sajjhāyaṃ karissāmi, pañhaṃ pucchissāmī’’ti cintetvā vā ‘‘ayaṃ vihāro appabhikkhuko, sace keci āgamissanti, kuto ime ettakā ekasadisā bhikkhū addhā therassa esānubhāvoti maṃ jānissantī’’ti appicchatāya vā antarāva ‘‘eko homī’’ti icchantena pādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya ‘‘eko homī’’ti parikammaṃ katvā puna samāpajjitvā vuṭṭhāya ‘‘eko homī’’ti adhiṭṭhātabbaṃ . Adhiṭṭhānacittena saddhiṃyeva eko hoti. Evaṃ akaronto pana yathāparicchinnakālavasena sayameva eko hoti.
ஆவிபா⁴வந்தி பாகடபா⁴வங் கரோதீதி அத்தோ². திரோபா⁴வந்தி படிச்ச²ன்னபா⁴வங் கரோதீதி அத்தோ². ஆவிபா⁴வங் பச்சனுபோ⁴தி, திரோபா⁴வங் பச்சனுபோ⁴தீதி புரிமேன வா ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்ராயங் இத்³தி⁴மா ஆவிபா⁴வங் கத்துகாமோ அந்த⁴காரங் வா ஆலோகங் கரோதி, படிச்ச²ன்னங் வா விவடங் கரோதி, அனாபாத²ங் வா ஆபாத²ங் கரோதி. கத²ங்? அயஞ்ஹி யதா² படிச்ச²ன்னோபி தூ³ரே டி²தோபி வா தி³ஸ்ஸதி, ஏவங் அத்தானங் வா பரங் வா கத்துகாமோ பாத³கஜ்ஜா²னதோ வுட்டா²ய ‘‘இத³ங் அந்த⁴காரங் ஆலோகஜாதங் ஹோதூ’’தி வா, ‘‘இத³ங் படிச்ச²ன்னங் விவடங் ஹோதூ’’தி வா, ‘‘இத³ங் அனாபாத²ங் ஆபாத²ங் ஹோதூ’’தி வா ஆவஜ்ஜித்வா பரிகம்மங் கத்வா வுத்தனயேனேவ அதி⁴ட்டா²தி. ஸஹ அதி⁴ட்டா²னா யதா²தி⁴ட்டி²தமேவ ஹோதி. பரே தூ³ரே டி²தாபி பஸ்ஸந்தி, ஸயம்பி பஸ்ஸிதுகாமோ பஸ்ஸதி. திரோபா⁴வங் கத்துகாமோ பன ஆலோகங் வா அந்த⁴காரங் கரோதி, அப்படிச்ச²ன்னங் வா படிச்ச²ன்னங், ஆபாத²ங் வா அனாபாத²ங் கரோதி. கத²ங்? அயஞ்ஹி யதா² அப்படிச்ச²ன்னோபி ஸமீபே டி²தோபி வா ந தி³ஸ்ஸதி, ஏவங் அத்தானங் வா பரங் வா கத்துகாமோ பாத³கஜ்ஜா²னா வுட்ட²ஹித்வா ‘‘இத³ங் ஆலோகட்டா²னங் அந்த⁴காரங் ஹோதூ’’தி வா, ‘‘இத³ங் அப்படிச்ச²ன்னங் படிச்ச²ன்னங் ஹோதூ’’தி வா, ‘‘இத³ங் ஆபாத²ங் அனாபாத²ங் ஹோதூ’’தி வா ஆவஜ்ஜித்வா பரிகம்மங் கத்வா வுத்தனயேனேவ அதி⁴ட்டா²தி. ஸஹ அதி⁴ட்டா²னா யதா²தி⁴ட்டி²தமேவ ஹோதி. பரே ஸமீபே டி²தாபி ந பஸ்ஸந்தி, ஸயம்பி அபஸ்ஸிதுகாமோ ந பஸ்ஸதி. அபிச ஸப்³ப³ம்பி பாகடபாடிஹாரியங் ஆவிபா⁴வோ நாம, அபாகடபாடிஹாரியங் திரோபா⁴வோ நாம. தத்த² பாகடபாடிஹாரியே இத்³தி⁴பி பஞ்ஞாயதி இத்³தி⁴மாபி. தங் யமகபாடிஹாரியேன தீ³பேதப்³ப³ங். அபாகடபாடிஹாரியே இத்³தி⁴யேவ பஞ்ஞாயதி, ந இத்³தி⁴மா. தங் மஹகஸுத்தேன (ஸங்॰ நி॰ 4.346) ச ப்³ரஹ்மனிமந்தனிகஸுத்தேன (ம॰ நி॰ 1.501 ஆத³யோ) ச தீ³பேதப்³ப³ங்.
Āvibhāvanti pākaṭabhāvaṃ karotīti attho. Tirobhāvanti paṭicchannabhāvaṃ karotīti attho. Āvibhāvaṃ paccanubhoti, tirobhāvaṃ paccanubhotīti purimena vā sambandho. Tatrāyaṃ iddhimā āvibhāvaṃ kattukāmo andhakāraṃ vā ālokaṃ karoti, paṭicchannaṃ vā vivaṭaṃ karoti, anāpāthaṃ vā āpāthaṃ karoti. Kathaṃ? Ayañhi yathā paṭicchannopi dūre ṭhitopi vā dissati, evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā kattukāmo pādakajjhānato vuṭṭhāya ‘‘idaṃ andhakāraṃ ālokajātaṃ hotū’’ti vā, ‘‘idaṃ paṭicchannaṃ vivaṭaṃ hotū’’ti vā, ‘‘idaṃ anāpāthaṃ āpāthaṃ hotū’’ti vā āvajjitvā parikammaṃ katvā vuttanayeneva adhiṭṭhāti. Saha adhiṭṭhānā yathādhiṭṭhitameva hoti. Pare dūre ṭhitāpi passanti, sayampi passitukāmo passati. Tirobhāvaṃ kattukāmo pana ālokaṃ vā andhakāraṃ karoti, appaṭicchannaṃ vā paṭicchannaṃ, āpāthaṃ vā anāpāthaṃ karoti. Kathaṃ? Ayañhi yathā appaṭicchannopi samīpe ṭhitopi vā na dissati, evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā kattukāmo pādakajjhānā vuṭṭhahitvā ‘‘idaṃ ālokaṭṭhānaṃ andhakāraṃ hotū’’ti vā, ‘‘idaṃ appaṭicchannaṃ paṭicchannaṃ hotū’’ti vā, ‘‘idaṃ āpāthaṃ anāpāthaṃ hotū’’ti vā āvajjitvā parikammaṃ katvā vuttanayeneva adhiṭṭhāti. Saha adhiṭṭhānā yathādhiṭṭhitameva hoti. Pare samīpe ṭhitāpi na passanti, sayampi apassitukāmo na passati. Apica sabbampi pākaṭapāṭihāriyaṃ āvibhāvo nāma, apākaṭapāṭihāriyaṃ tirobhāvo nāma. Tattha pākaṭapāṭihāriye iddhipi paññāyati iddhimāpi. Taṃ yamakapāṭihāriyena dīpetabbaṃ. Apākaṭapāṭihāriye iddhiyeva paññāyati, na iddhimā. Taṃ mahakasuttena (saṃ. ni. 4.346) ca brahmanimantanikasuttena (ma. ni. 1.501 ādayo) ca dīpetabbaṃ.
திரோகுட்டந்தி பரகுட்டங், குட்டஸ்ஸ பரபா⁴க³ந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஏஸ நயோ திரோபாகாரதிரோபப்³ப³தேஸு. குட்டோதி ச கே³ஹபி⁴த்தி. பாகாரோதி கே³ஹவிஹாரகா³மாதீ³னங் பரிக்கே²பபாகாரோ. பப்³ப³தோதி பங்ஸுபப்³ப³தோ வா பாஸாணபப்³ப³தோ வா. அஸஜ்ஜமானோதி அலக்³க³மானோ. ஸெய்யதா²பி ஆகாஸேதி ஆகாஸே விய. ஏவங் க³ந்துகாமேன பன ஆகாஸகஸிணங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய குட்டங் வா பாகாரங் வா பப்³ப³தங் வா ஆவஜ்ஜித்வா கதபரிகம்மேன ‘‘ஆகாஸோ ஹோதூ’’தி அதி⁴ட்டா²தப்³போ³, ஆகாஸோவ ஹோதி. அதோ⁴ ஓதரிதுகாமஸ்ஸ, உத்³த⁴ங் வா ஆரோஹிதுகாமஸ்ஸ ஸுஸிரோ ஹோதி, வினிவிஜ்ஜி²த்வா க³ந்துகாமஸ்ஸ சி²த்³தோ³. ஸோ தத்த² அஸஜ்ஜமானோ க³ச்ச²தி. ஸசே பனஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ அதி⁴ட்ட²ஹித்வா க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ அந்தரா பப்³ப³தோ வா ருக்கோ² வா உட்டே²தி, கிங் புன ஸமாபஜ்ஜித்வா அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ந்தி? தோ³ஸோ நத்தி². புன ஸமாபஜ்ஜித்வா அதி⁴ட்டா²னஞ்ஹி உபஜ்ஜா²யஸ்ஸ ஸந்திகே நிஸ்ஸயக்³க³ஹணஸதி³ஸங் ஹோதி. இமினா பன பி⁴க்கு²னா ‘‘ஆகாஸோ ஹோதூ’’தி அதி⁴ட்டி²தத்தா ஆகாஸோ ஹோதியேவ. புரிமாதி⁴ட்டா²னப³லேனேவ சஸ்ஸ அந்தரா அஞ்ஞோ பப்³ப³தோ வா ருக்கோ² வா உதுமயோ உட்ட²ஹிஸ்ஸதீதி அட்டா²னமேதங். அஞ்ஞேன இத்³தி⁴மதா நிம்மிதே பன பட²மங் நிம்மானங் ப³லவங் ஹோதி. இதரேன தஸ்ஸ உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா க³ந்தப்³ப³ங்.
Tirokuṭṭanti parakuṭṭaṃ, kuṭṭassa parabhāganti vuttaṃ hoti. Esa nayo tiropākāratiropabbatesu. Kuṭṭoti ca gehabhitti. Pākāroti gehavihāragāmādīnaṃ parikkhepapākāro. Pabbatoti paṃsupabbato vā pāsāṇapabbato vā. Asajjamānoti alaggamāno. Seyyathāpi ākāseti ākāse viya. Evaṃ gantukāmena pana ākāsakasiṇaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya kuṭṭaṃ vā pākāraṃ vā pabbataṃ vā āvajjitvā kataparikammena ‘‘ākāso hotū’’ti adhiṭṭhātabbo, ākāsova hoti. Adho otaritukāmassa, uddhaṃ vā ārohitukāmassa susiro hoti, vinivijjhitvā gantukāmassa chiddo. So tattha asajjamāno gacchati. Sace panassa bhikkhuno adhiṭṭhahitvā gacchantassa antarā pabbato vā rukkho vā uṭṭheti, kiṃ puna samāpajjitvā adhiṭṭhātabbanti? Doso natthi. Puna samāpajjitvā adhiṭṭhānañhi upajjhāyassa santike nissayaggahaṇasadisaṃ hoti. Iminā pana bhikkhunā ‘‘ākāso hotū’’ti adhiṭṭhitattā ākāso hotiyeva. Purimādhiṭṭhānabaleneva cassa antarā añño pabbato vā rukkho vā utumayo uṭṭhahissatīti aṭṭhānametaṃ. Aññena iddhimatā nimmite pana paṭhamaṃ nimmānaṃ balavaṃ hoti. Itarena tassa uddhaṃ vā adho vā gantabbaṃ.
பத²வியாபி உம்முஜ்ஜனிமுஜ்ஜந்தி எத்த² உம்முஜ்ஜந்தி உட்டா²னங், நிமுஜ்ஜந்தி ஸங்ஸீத³னங், உம்முஜ்ஜஞ்ச நிமுஜ்ஜஞ்ச உம்முஜ்ஜனிமுஜ்ஜங். ஏவங் கத்துகாமேன பன ஆபோகஸிணங் ஸமாபஜ்ஜித்வா உட்டா²ய ‘‘எத்தகே டா²னே பத²வீ உத³கங் ஹோதூ’’தி பரிச்சி²ந்தி³த்வா பரிகம்மங் கத்வா வுத்தனயேனேவ அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். ஸஹ அதி⁴ட்டா²னா யதா²பரிச்சி²ன்னே டா²னே பத²வீ உத³கமேவ ஹோதி. ஸோ தத்த² உம்முஜ்ஜனிமுஜ்ஜங் கரோதி ஸெய்யதா²பி உத³கே. ந கேவலஞ்ச உம்முஜ்ஜனிமுஜ்ஜமேவ, ந்ஹானபானமுக²தோ⁴வனப⁴ண்ட³கதோ⁴வனாதீ³ஸு யங் யங் இச்ச²தி, தங் தங் கரோதி. ந கேவலஞ்ச உத³கமேவ கரோதி, ஸப்பிதேலமது⁴பா²ணிதாதீ³ஸுபி யங் யங் இச்ச²தி, தங் தங் ‘‘இத³ஞ்சித³ஞ்ச எத்தகங் ஹோதூ’’தி ஆவஜ்ஜித்வா பரிகம்மங் கத்வா அதி⁴ட்ட²ஹந்தஸ்ஸ யதா²தி⁴ட்டி²தமேவ ஹோதி. உத்³த⁴ரித்வா பா⁴ஜனக³தங் கரொந்தஸ்ஸ ஸப்பி ஸப்பியேவ ஹோதி, தேலாதீ³னி தேலாதீ³னியேவ, உத³கங் உத³கமேவ. ஸோ தத்த² தேமிதுகாமோவ தேமேதி, ந தேமிதுகாமோ ந தேமேதி. தஸ்ஸேவ ச ஸா பத²வீ உத³கங் ஹோதி, ஸேஸஜனஸ்ஸ பத²வீயேவ. தத்த² மனுஸ்ஸா பத்திகாபி க³ச்ச²ந்தி, யானாதீ³ஹிபி க³ச்ச²ந்தி, கஸிகம்மாதீ³னிபி கரொந்தியேவ. ஸசே பனாயங் ‘‘தேஸம்பி உத³கங் ஹோதூ’’தி இச்ச²தி, ஹோதியேவ. பரிச்சி²ன்னகாலங் பன அதிக்கமித்வா யங் பகதியா க⁴டதளாகாதீ³ஸு உத³கங், தங் ட²பெத்வா அவஸேஸங் பரிச்சி²ன்னட்டா²னங் பத²வீயேவ ஹோதி.
Pathaviyāpi ummujjanimujjanti ettha ummujjanti uṭṭhānaṃ, nimujjanti saṃsīdanaṃ, ummujjañca nimujjañca ummujjanimujjaṃ. Evaṃ kattukāmena pana āpokasiṇaṃ samāpajjitvā uṭṭhāya ‘‘ettake ṭhāne pathavī udakaṃ hotū’’ti paricchinditvā parikammaṃ katvā vuttanayeneva adhiṭṭhātabbaṃ. Saha adhiṭṭhānā yathāparicchinne ṭhāne pathavī udakameva hoti. So tattha ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Na kevalañca ummujjanimujjameva, nhānapānamukhadhovanabhaṇḍakadhovanādīsu yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ karoti. Na kevalañca udakameva karoti, sappitelamadhuphāṇitādīsupi yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ ‘‘idañcidañca ettakaṃ hotū’’ti āvajjitvā parikammaṃ katvā adhiṭṭhahantassa yathādhiṭṭhitameva hoti. Uddharitvā bhājanagataṃ karontassa sappi sappiyeva hoti, telādīni telādīniyeva, udakaṃ udakameva. So tattha temitukāmova temeti, na temitukāmo na temeti. Tasseva ca sā pathavī udakaṃ hoti, sesajanassa pathavīyeva. Tattha manussā pattikāpi gacchanti, yānādīhipi gacchanti, kasikammādīnipi karontiyeva. Sace panāyaṃ ‘‘tesampi udakaṃ hotū’’ti icchati, hotiyeva. Paricchinnakālaṃ pana atikkamitvā yaṃ pakatiyā ghaṭataḷākādīsu udakaṃ, taṃ ṭhapetvā avasesaṃ paricchinnaṭṭhānaṃ pathavīyeva hoti.
உத³கேபி அபி⁴ஜ்ஜமானே க³ச்ச²தீதி எத்த² யங் உத³கங் அக்கமித்வா ஸங்ஸீத³தி, தங் பி⁴ஜ்ஜமானந்தி வுச்சதி, விபரீதங் அபி⁴ஜ்ஜமானங். ஏவங் க³ந்துகாமேன பன பத²வீகஸிணங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ‘‘எத்தகே டா²னே உத³கங் பத²வீ ஹோதூ’’தி பரிச்சி²ந்தி³த்வா பரிகம்மங் கத்வா வுத்தனயேனேவ அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். ஸஹ அதி⁴ட்டா²னா யதா²பரிச்சி²ன்னட்டா²னே உத³கங் பத²வீயேவ ஹோதி. ஸோ தத்த² க³ச்ச²தி ஸெய்யதா²பி பத²வியங். ந கேவலஞ்ச க³ச்ச²தி, யங் யங் இரியாபத²ங் இச்ச²தி, தங் தங் கப்பேதி. ந கேவலஞ்ச பத²விமேவ கரோதி, மணிஸுவண்ணபப்³ப³தருக்கா²தீ³ஸுபி யங் யங் இச்ச²தி, தங் தங் வுத்தனயேனேவ ஆவஜ்ஜித்வா அதி⁴ட்டா²தி, யதா²தி⁴ட்டி²தமேவ ஹோதி. தஸ்ஸேவ ச தங் உத³கங் பத²வீ ஹோதி, ஸேஸஜனஸ்ஸ உத³கமேவ . மச்ச²கச்ச²பா ச உத³ககாகாத³யோ ச யதா²ருசி விசரந்தி. ஸசே பனாயங் அஞ்ஞேஸம்பி மனுஸ்ஸானங் தங் பத²விங் காதுங் இச்ச²தி, கரோதியேவ. யதா²பரிச்சி²ன்னகாலாதிக்கமேன பன உத³கமேவ ஹோதி.
Udakepi abhijjamāne gacchatīti ettha yaṃ udakaṃ akkamitvā saṃsīdati, taṃ bhijjamānanti vuccati, viparītaṃ abhijjamānaṃ. Evaṃ gantukāmena pana pathavīkasiṇaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya ‘‘ettake ṭhāne udakaṃ pathavī hotū’’ti paricchinditvā parikammaṃ katvā vuttanayeneva adhiṭṭhātabbaṃ. Saha adhiṭṭhānā yathāparicchinnaṭṭhāne udakaṃ pathavīyeva hoti. So tattha gacchati seyyathāpi pathaviyaṃ. Na kevalañca gacchati, yaṃ yaṃ iriyāpathaṃ icchati, taṃ taṃ kappeti. Na kevalañca pathavimeva karoti, maṇisuvaṇṇapabbatarukkhādīsupi yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ vuttanayeneva āvajjitvā adhiṭṭhāti, yathādhiṭṭhitameva hoti. Tasseva ca taṃ udakaṃ pathavī hoti, sesajanassa udakameva . Macchakacchapā ca udakakākādayo ca yathāruci vicaranti. Sace panāyaṃ aññesampi manussānaṃ taṃ pathaviṃ kātuṃ icchati, karotiyeva. Yathāparicchinnakālātikkamena pana udakameva hoti.
ஆகாஸேபி பல்லங்கேன கமதீதி அந்தலிக்கே² ஸமந்ததோ ஊருப³த்³தா⁴ஸனேன க³ச்ச²தி. பக்கீ² ஸகுணோதி பக்கே²ஹி யுத்தோ ஸகுணோ, ந அபரிபுண்ணபக்கோ² லூனபக்கோ² வா. தாதி³ஸோ ஹி ஆகாஸே க³ந்துங் ந ஸக்கோதி. ஏவமாகாஸே க³ந்துகாமேன பன பத²வீகஸிணங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ஸசே நிஸின்னோ க³ந்துமிச்ச²தி, பல்லங்கப்பமாணங் டா²னங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா பரிகம்மங் கத்வா வுத்தனயேனேவ அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். ஸசே நிபன்னோ க³ந்துகாமோ ஹோதி, மஞ்சப்பமாணங், ஸசே பத³ஸா க³ந்துகாமோ ஹோதி, மக்³க³ப்பமாணந்தி ஏவங் யதா²னுரூபங் டா²னங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா வுத்தனயேனேவ ‘‘பத²வீ ஹோதூ’’தி அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். ஸஹ அதி⁴ட்டா²னா பத²வீயேவ ஹோதி. ஆகாஸே க³ந்துகாமேன ச பி⁴க்கு²னா தி³ப்³ப³சக்கு²லாபி⁴னாபி ப⁴விதப்³ப³ங். கஸ்மா? யஸ்மா அந்தரா உதுஸமுட்டா²னா வா பப்³ப³தருக்கா²த³யோ ஹொந்தி, நாக³ஸுபண்ணாத³யோ வா உஸூயந்தா மாபெந்தி, தேஸங் த³ஸ்ஸனத்த²ங். தே பன தி³ஸ்வா கிங் காதப்³ப³ந்தி? பாத³கஜ்ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ‘‘ஆகாஸோ ஹோதூ’’தி பரிகம்மங் கத்வா அதி⁴ட்டா²தப்³ப³ங். அபிச ஓகாஸே ஓரோஹணத்த²ம்பி இமினா தி³ப்³ப³சக்கு²லாபி⁴னா ப⁴விதப்³ப³ங். அயஞ்ஹி ஸசே அனோகாஸே ந்ஹானதித்தே² வா கா³மத்³வாரே வா ஓரோஹதி, மஹாஜனஸ்ஸ பாகடோ ஹோதி, தஸ்மா தி³ப்³ப³சக்கு²னா பஸ்ஸித்வா அனோகாஸங் வஜ்ஜெத்வா ஓகாஸே ஓதரதீதி.
Ākāsepi pallaṅkena kamatīti antalikkhe samantato ūrubaddhāsanena gacchati. Pakkhī sakuṇoti pakkhehi yutto sakuṇo, na aparipuṇṇapakkho lūnapakkho vā. Tādiso hi ākāse gantuṃ na sakkoti. Evamākāse gantukāmena pana pathavīkasiṇaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya sace nisinno gantumicchati, pallaṅkappamāṇaṃ ṭhānaṃ paricchinditvā parikammaṃ katvā vuttanayeneva adhiṭṭhātabbaṃ. Sace nipanno gantukāmo hoti, mañcappamāṇaṃ, sace padasā gantukāmo hoti, maggappamāṇanti evaṃ yathānurūpaṃ ṭhānaṃ paricchinditvā vuttanayeneva ‘‘pathavī hotū’’ti adhiṭṭhātabbaṃ. Saha adhiṭṭhānā pathavīyeva hoti. Ākāse gantukāmena ca bhikkhunā dibbacakkhulābhināpi bhavitabbaṃ. Kasmā? Yasmā antarā utusamuṭṭhānā vā pabbatarukkhādayo honti, nāgasupaṇṇādayo vā usūyantā māpenti, tesaṃ dassanatthaṃ. Te pana disvā kiṃ kātabbanti? Pādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya ‘‘ākāso hotū’’ti parikammaṃ katvā adhiṭṭhātabbaṃ. Apica okāse orohaṇatthampi iminā dibbacakkhulābhinā bhavitabbaṃ. Ayañhi sace anokāse nhānatitthe vā gāmadvāre vā orohati, mahājanassa pākaṭo hoti, tasmā dibbacakkhunā passitvā anokāsaṃ vajjetvā okāse otaratīti.
இமேபி சந்தி³மஸூரியே ஏவங்மஹித்³தி⁴கே ஏவங்மஹானுபா⁴வேதி எத்த² சந்தி³மஸூரியானங் த்³வாசத்தாலீஸயோஜனஸஹஸ்ஸோபரிசரணேன மஹித்³தி⁴கதா, தீஸு தீ³பேஸு ஏகக்க²ணே ஆலோககரணேன மஹானுபா⁴வதா வேதி³தப்³பா³, ஏவங் உபரிசரணஆலோகப²ரணேஹி வா மஹித்³தி⁴கே, தேனேவ மஹித்³தி⁴கத்தேன மஹானுபா⁴வே . பராமஸதீதி பரிக்³க³ண்ஹாதி, ஏகதே³ஸே வா பு²ஸதி. பரிமஜ்ஜதீதி ஸமந்ததோ ஆதா³ஸதலங் விய பரிமஜ்ஜதி. அயங் பனஸ்ஸ இத்³தி⁴ அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கஜ்ஜா²னவஸேனேவ இஜ்ஜ²தி, நத்தெ²த்த² கஸிணஸமாபத்தினியமோ. ஸ்வாயங் யதி³ இச்ச²தி க³ந்த்வா பராமஸிதுங், க³ந்த்வா பராமஸதி. ஸசே பன இதே⁴வ நிஸின்னகோ வா நிபன்னகோ வா பராமஸிதுகாமோ ஹோதி, ‘‘ஹத்த²பாஸே ஹோதூ’’தி அதி⁴ட்டா²தி. அதி⁴ட்டா²னப³லேன வண்டா முத்ததாலப²லங் விய ஆக³ந்த்வா ஹத்த²பாஸே டி²தே வா பராமஸதி, ஹத்த²ங் வா வட்³டெ⁴த்வா பராமஸதி. ஹத்த²ங் வட்³டெ⁴ந்தஸ்ஸ பன கிங் உபாதி³ன்னகங் வட்³ட⁴தி அனுபாதி³ன்னகங் வாதி? உபாதி³ன்னகங் நிஸ்ஸாய அனுபாதி³ன்னகங் வட்³ட⁴தி. யோ ஏவங் கத்வா ந கேவலங் சந்தி³மஸூரியே பராமஸதி, ஸசே இச்ச²தி, பாத³கத²லிகங் கத்வா பாதே³ ட²பேதி, பீட²ங் கத்வா நிஸீத³தி, மஞ்சங் கத்வா நிபஜ்ஜதி, அபஸ்ஸேனப²லகங் கத்வா அபஸ்ஸயதி. யதா² ஏகோ, ஏவங் அபரோபி. அனேகேஸுபி ஹி பி⁴க்கு²ஸதஸஹஸ்ஸேஸு ஏவங் கரொந்தேஸு தேஸஞ்ச ஏகமேகஸ்ஸ ததே²வ இஜ்ஜ²தி. சந்தி³மஸூரியானஞ்ச க³மனம்பி ஆலோககரணம்பி ததே²வ ஹோதி. யதா² ஹி பாதிஸஹஸ்ஸேஸு உத³கபூரேஸு ஸப்³ப³பாதீஸு சந்த³மண்ட³லானி தி³ஸ்ஸந்தி, பாகதிகமேவ சந்த³ஸ்ஸ க³மனங் ஆலோககரணஞ்ச ஹோதி, ததூ²பமமேதங் பாடிஹாரியங். யாவ ப்³ரஹ்மலோகாபி காயேன வஸங் வத்தேதீதி ப்³ரஹ்மலோகங் பரிச்சே²த³ங் கத்வா எத்த²ந்தரே அனேகவித⁴ங் அபி⁴ஞ்ஞங் கரொந்தோ அத்தனோ காயேன வஸங் இஸ்ஸரியங் வத்தேதி. வித்தா²ரோ பனெத்த² இத்³தி⁴கதா²யங் ஆவிப⁴விஸ்ஸதீதி.
Imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāveti ettha candimasūriyānaṃ dvācattālīsayojanasahassoparicaraṇena mahiddhikatā, tīsu dīpesu ekakkhaṇe ālokakaraṇena mahānubhāvatā veditabbā, evaṃ uparicaraṇaālokapharaṇehi vā mahiddhike, teneva mahiddhikattena mahānubhāve . Parāmasatīti pariggaṇhāti, ekadese vā phusati. Parimajjatīti samantato ādāsatalaṃ viya parimajjati. Ayaṃ panassa iddhi abhiññāpādakajjhānavaseneva ijjhati, natthettha kasiṇasamāpattiniyamo. Svāyaṃ yadi icchati gantvā parāmasituṃ, gantvā parāmasati. Sace pana idheva nisinnako vā nipannako vā parāmasitukāmo hoti, ‘‘hatthapāse hotū’’ti adhiṭṭhāti. Adhiṭṭhānabalena vaṇṭā muttatālaphalaṃ viya āgantvā hatthapāse ṭhite vā parāmasati, hatthaṃ vā vaḍḍhetvā parāmasati. Hatthaṃ vaḍḍhentassa pana kiṃ upādinnakaṃ vaḍḍhati anupādinnakaṃ vāti? Upādinnakaṃ nissāya anupādinnakaṃ vaḍḍhati. Yo evaṃ katvā na kevalaṃ candimasūriye parāmasati, sace icchati, pādakathalikaṃ katvā pāde ṭhapeti, pīṭhaṃ katvā nisīdati, mañcaṃ katvā nipajjati, apassenaphalakaṃ katvā apassayati. Yathā eko, evaṃ aparopi. Anekesupi hi bhikkhusatasahassesu evaṃ karontesu tesañca ekamekassa tatheva ijjhati. Candimasūriyānañca gamanampi ālokakaraṇampi tatheva hoti. Yathā hi pātisahassesu udakapūresu sabbapātīsu candamaṇḍalāni dissanti, pākatikameva candassa gamanaṃ ālokakaraṇañca hoti, tathūpamametaṃ pāṭihāriyaṃ. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattetīti brahmalokaṃ paricchedaṃ katvā etthantare anekavidhaṃ abhiññaṃ karonto attano kāyena vasaṃ issariyaṃ vatteti. Vitthāro panettha iddhikathāyaṃ āvibhavissatīti.
இத்³தி⁴வித⁴ஞாணனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Iddhividhañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 50. இத்³தி⁴வித⁴ஞாணனித்³தே³ஸோ • 50. Iddhividhañāṇaniddeso
