Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၃. ဣဏသုတ္တံ
3. Iṇasuttaṃ
၄၅. ‘‘ဒာလိဒ္ဒိယံ 1, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော 2 အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော 3 ဣဏံ အာဒိယတိ, ဣဏာဒာနမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော ဣဏံ အာဒိယိတ္ဝာ ဝဍ္ဎိံ ပဋိသ္သုဏာတိ, ဝဍ္ဎိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော ဝဍ္ဎိံ ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ ကာလာဘတံ 4 ဝဍ္ဎိံ န ဒေတိ, စောဒေန္တိပိ နံ; စောဒနာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော စောဒိယမာနော န ဒေတိ, အနုစရန္တိပိ နံ; အနုစရိယာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော အနုစရိယမာနော န ဒေတိ, ဗန္ဓန္တိပိ နံ; ဗန္ဓနမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
45. ‘‘Dāliddiyaṃ 5, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo 6 assako anāḷhiko 7 iṇaṃ ādiyati, iṇādānampi, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko iṇaṃ ādiyitvā vaḍḍhiṃ paṭissuṇāti, vaḍḍhipi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko vaḍḍhiṃ paṭissuṇitvā kālābhataṃ 8 vaḍḍhiṃ na deti, codentipi naṃ; codanāpi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko codiyamāno na deti, anucarantipi naṃ; anucariyāpi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko anucariyamāno na deti, bandhantipi naṃ; bandhanampi, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ဣတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒာလိဒ္ဒိယမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဣဏာဒာနမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဝဍ္ဎိပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, စောဒနာပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, အနုစရိယာပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဗန္ဓနမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော; ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ , ယသ္သ ကသ္သစိ သဒ္ဓာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသ္သ ဝိနယေ ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော။
‘‘Iti kho, bhikkhave, dāliddiyampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino, iṇādānampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino, vaḍḍhipi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, codanāpi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, anucariyāpi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, bandhanampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino; evamevaṃ kho, bhikkhave , yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, vīriyaṃ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu – ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyassa vinaye daliddo assako anāḷhiko.
‘‘သ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော သဒ္ဓာယ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရိယာ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပေ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယေ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာယ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ ဣဒမသ္သ ဣဏာဒာနသ္မိံ ဝဒာမိ။
‘‘Sa kho so, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko saddhāya asati kusalesu dhammesu, hiriyā asati kusalesu dhammesu, ottappe asati kusalesu dhammesu, vīriye asati kusalesu dhammesu, paññāya asati kusalesu dhammesu, kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. Idamassa iṇādānasmiṃ vadāmi.
‘‘သော တသ္သ ကာယဒုစ္စရိတသ္သ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု ပာပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟတိ 9။ ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဣစ္ဆတိ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ သင္ကပ္ပတိ , ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဝာစံ ဘာသတိ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ကာယေန ပရက္ကမတိ။ သော တသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတသ္သ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု။ပေ.။ သော တသ္သ မနောဒုစ္စရိတသ္သ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု။ပေ.။ ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ကာယေန ပရက္ကမတိ။ ဣဒမသ္သ ဝဍ္ဎိယာ ဝဒာမိ။
‘‘So tassa kāyaduccaritassa paṭicchādanahetu pāpikaṃ icchaṃ paṇidahati 10. ‘Mā maṃ jaññū’ti icchati, ‘mā maṃ jaññū’ti saṅkappati , ‘mā maṃ jaññū’ti vācaṃ bhāsati, ‘mā maṃ jaññū’ti kāyena parakkamati. So tassa vacīduccaritassa paṭicchādanahetu…pe… so tassa manoduccaritassa paṭicchādanahetu…pe… ‘mā maṃ jaññū’ti kāyena parakkamati. Idamassa vaḍḍhiyā vadāmi.
‘‘တမေနံ ပေသလာ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဧဝမာဟံသု – ‘အယဉ္စ သော အာယသ္မာ ဧဝံကာရီ ဧဝံသမာစာရော’တိ။ ဣဒမသ္သ စောဒနာယ ဝဒာမိ။
‘‘Tamenaṃ pesalā sabrahmacārī evamāhaṃsu – ‘ayañca so āyasmā evaṃkārī evaṃsamācāro’ti. Idamassa codanāya vadāmi.
‘‘တမေနံ အရညဂတံ ဝာ ရုက္ခမူလဂတံ ဝာ သုညာဂာရဂတံ ဝာ ဝိပ္ပဋိသာရသဟဂတာ ပာပကာ အကုသလဝိတက္ကာ သမုဒာစရန္တိ။ ဣဒမသ္သ အနုစရိယာယ ဝဒာမိ။
‘‘Tamenaṃ araññagataṃ vā rukkhamūlagataṃ vā suññāgāragataṃ vā vippaṭisārasahagatā pāpakā akusalavitakkā samudācaranti. Idamassa anucariyāya vadāmi.
‘‘သ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိကော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ နိရယဗန္ဓနေ ဝာ ဗဇ္ဈတိ တိရစ္ဆာနယောနိဗန္ဓနေ ဝာ။ နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဗန္ဓနမ္ပိ သမနုပသ္သာမိ ဧဝံဒာရုဏံ ဧဝံကဋုကံ 11 ဧဝံအန္တရာယကရံ အနုတ္တရသ္သ ယောဂက္ခေမသ္သ အဓိဂမာယ, ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယဗန္ဓနံ ဝာ တိရစ္ဆာနယောနိဗန္ဓနံ ဝာ’’တိ။
‘‘Sa kho so, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā nirayabandhane vā bajjhati tiracchānayonibandhane vā. Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekabandhanampi samanupassāmi evaṃdāruṇaṃ evaṃkaṭukaṃ 12 evaṃantarāyakaraṃ anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya, yathayidaṃ, bhikkhave, nirayabandhanaṃ vā tiracchānayonibandhanaṃ vā’’ti.
‘‘ဒာလိဒ္ဒိယံ ဒုက္ခံ လောကေ၊ ဣဏာဒာနဉ္စ ဝုစ္စတိ။
‘‘Dāliddiyaṃ dukkhaṃ loke, iṇādānañca vuccati;
ဒလိဒ္ဒော ဣဏမာဒာယ၊ ဘုဉ္ဇမာနော ဝိဟညတိ။
Daliddo iṇamādāya, bhuñjamāno vihaññati.
‘‘တတော အနုစရန္တိ နံ၊ ဗန္ဓနမ္ပိ နိဂစ္ဆတိ။
‘‘Tato anucaranti naṃ, bandhanampi nigacchati;
ဧတဉ္ဟိ ဗန္ဓနံ ဒုက္ခံ၊ ကာမလာဘာဘိဇပ္ပိနံ။
Etañhi bandhanaṃ dukkhaṃ, kāmalābhābhijappinaṃ.
‘‘တထေဝ အရိယဝိနယေ၊ သဒ္ဓာ ယသ္သ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘Tatheva ariyavinaye, saddhā yassa na vijjati;
အဟိရီကော အနောတ္တပ္ပီ၊ ပာပကမ္မဝိနိဗ္ဗယော။
Ahirīko anottappī, pāpakammavinibbayo.
‘‘ကာယဒုစ္စရိတံ ကတ္ဝာ၊ ဝစီဒုစ္စရိတာနိ စ။
‘‘Kāyaduccaritaṃ katvā, vacīduccaritāni ca;
မနောဒုစ္စရိတံ ကတ္ဝာ၊ ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဣစ္ဆတိ။
Manoduccaritaṃ katvā, ‘mā maṃ jaññū’ti icchati.
ပာပကမ္မံ ပဝဍ္ဎေန္တော၊ တတ္ထ တတ္ထ ပုနပ္ပုနံ။
Pāpakammaṃ pavaḍḍhento, tattha tattha punappunaṃ.
‘‘သော ပာပကမ္မော ဒုမ္မေဓော၊ ဇာနံ ဒုက္ကဋမတ္တနော။
‘‘So pāpakammo dummedho, jānaṃ dukkaṭamattano;
ဒလိဒ္ဒော ဣဏမာဒာယ၊ ဘုဉ္ဇမာနော ဝိဟညတိ။
Daliddo iṇamādāya, bhuñjamāno vihaññati.
‘‘တတော အနုစရန္တိ နံ၊ သင္ကပ္ပာ မာနသာ ဒုခာ။
‘‘Tato anucaranti naṃ, saṅkappā mānasā dukhā;
ဂာမေ ဝာ ယဒိ ဝာရညေ၊ ယသ္သ ဝိပ္ပဋိသာရဇာ။
Gāme vā yadi vāraññe, yassa vippaṭisārajā.
‘‘သော ပာပကမ္မော ဒုမ္မေဓော၊ ဇာနံ ဒုက္ကဋမတ္တနော။
‘‘So pāpakammo dummedho, jānaṃ dukkaṭamattano;
ယောနိမညတရံ ဂန္တ္ဝာ၊ နိရယေ ဝာပိ ဗဇ္ဈတိ။
Yonimaññataraṃ gantvā, niraye vāpi bajjhati.
‘‘ဧတဉ္ဟိ ဗန္ဓနံ ဒုက္ခံ၊ ယမ္ဟာ ဓီရော ပမုစ္စတိ။
‘‘Etañhi bandhanaṃ dukkhaṃ, yamhā dhīro pamuccati;
ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ၊ ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယံ။
Dhammaladdhehi bhogehi, dadaṃ cittaṃ pasādayaṃ.
‘‘ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂာဟော၊ သဒ္ဓသ္သ ဃရမေသိနော။
‘‘Ubhayattha kaṭaggāho, saddhassa gharamesino;
ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတတ္ထာယ၊ သမ္ပရာယသုခာယ စ။
Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya ca;
ဧဝမေတံ ဂဟဋ္ဌာနံ၊ စာဂော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။
Evametaṃ gahaṭṭhānaṃ, cāgo puññaṃ pavaḍḍhati.
‘‘တထေဝ အရိယဝိနယေ၊ သဒ္ဓာ ယသ္သ ပတိဋ္ဌိတာ။
‘‘Tatheva ariyavinaye, saddhā yassa patiṭṭhitā;
ဟိရီမနော စ ဩတ္တပ္ပီ၊ ပညဝာ သီလသံဝုတော။
Hirīmano ca ottappī, paññavā sīlasaṃvuto.
‘‘ဧသော ခော အရိယဝိနယေ၊ ‘သုခဇီဝီ’တိ ဝုစ္စတိ။
‘‘Eso kho ariyavinaye, ‘sukhajīvī’ti vuccati;
နိရာမိသံ သုခံ လဒ္ဓာ၊ ဥပေက္ခံ အဓိတိဋ္ဌတိ။
Nirāmisaṃ sukhaṃ laddhā, upekkhaṃ adhitiṭṭhati.
‘‘ပဉ္စ နီဝရဏေ ဟိတ္ဝာ၊ နိစ္စံ အာရဒ္ဓဝီရိယော။
‘‘Pañca nīvaraṇe hitvā, niccaṃ āraddhavīriyo;
ဈာနာနိ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ဧကောဒိ နိပကော သတော။
Jhānāni upasampajja, ekodi nipako sato.
‘‘ဧဝံ ဉတ္ဝာ ယထာဘူတံ၊ သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယေ။
‘‘Evaṃ ñatvā yathābhūtaṃ, sabbasaṃyojanakkhaye;
သဗ္ဗသော အနုပာဒာယ၊ သမ္မာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။
Sabbaso anupādāya, sammā cittaṃ vimuccati.
‘‘တသ္သ သမ္မာ ဝိမုတ္တသ္သ၊ ဉာဏံ စေ ဟောတိ တာဒိနော။
‘‘Tassa sammā vimuttassa, ñāṇaṃ ce hoti tādino;
‘အကုပ္ပာ မေ ဝိမုတ္တီ’တိ၊ ဘဝသံယောဇနက္ခယေ။
‘Akuppā me vimuttī’ti, bhavasaṃyojanakkhaye.
‘‘ဧတံ ခော ပရမံ ဉာဏံ၊ ဧတံ သုခမနုတ္တရံ။
‘‘Etaṃ kho paramaṃ ñāṇaṃ, etaṃ sukhamanuttaraṃ;
အသောကံ ဝိရဇံ ခေမံ၊ ဧတံ အာနဏ္ယမုတ္တမ’’န္တိ။ တတိယံ။
Asokaṃ virajaṃ khemaṃ, etaṃ ānaṇyamuttama’’nti. tatiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၃. ဣဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Iṇasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၃-၆. ဣဏသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 3-6. Iṇasuttādivaṇṇanā