Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. ඉණසුත්තං
3. Iṇasuttaṃ
45. ‘‘දාලිද්දියං 1, භික්ඛවෙ, දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘යම්පි, භික්ඛවෙ, දලිද්දො 2 අස්සකො අනාළ්හිකො 3 ඉණං ආදියති, ඉණාදානම්පි, භික්ඛවෙ, දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘යම්පි, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො ඉණං ආදියිත්වා වඩ්ඪිං පටිස්සුණාති, වඩ්ඪිපි, භික්ඛවෙ, දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘යම්පි, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො වඩ්ඪිං පටිස්සුණිත්වා කාලාභතං 4 වඩ්ඪිං න දෙති, චොදෙන්තිපි නං; චොදනාපි, භික්ඛවෙ, දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘යම්පි, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො චොදියමානො න දෙති, අනුචරන්තිපි නං; අනුචරියාපි, භික්ඛවෙ, දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘යම්පි, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො අනුචරියමානො න දෙති, බන්ධන්තිපි නං; බන්ධනම්පි, භික්ඛවෙ, දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’.
45. ‘‘Dāliddiyaṃ 5, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo 6 assako anāḷhiko 7 iṇaṃ ādiyati, iṇādānampi, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko iṇaṃ ādiyitvā vaḍḍhiṃ paṭissuṇāti, vaḍḍhipi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko vaḍḍhiṃ paṭissuṇitvā kālābhataṃ 8 vaḍḍhiṃ na deti, codentipi naṃ; codanāpi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko codiyamāno na deti, anucarantipi naṃ; anucariyāpi, bhikkhave, dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yampi, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko anucariyamāno na deti, bandhantipi naṃ; bandhanampi, bhikkhave, dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, දාලිද්දියම්පි දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො, ඉණාදානම්පි දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො, වඩ්ඪිපි දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො, චොදනාපි දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො, අනුචරියාපි දුක්ඛා ලොකස්මිං කාමභොගිනො, බන්ධනම්පි දුක්ඛං ලොකස්මිං කාමභොගිනො; එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ , යස්ස කස්සචි සද්ධා නත්ථි කුසලෙසු ධම්මෙසු, හිරී නත්ථි කුසලෙසු ධම්මෙසු, ඔත්තප්පං නත්ථි කුසලෙසු ධම්මෙසු, වීරියං නත්ථි කුසලෙසු ධම්මෙසු, පඤ්ඤා නත්ථි කුසලෙසු ධම්මෙසු – අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, අරියස්ස විනයෙ දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො.
‘‘Iti kho, bhikkhave, dāliddiyampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino, iṇādānampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino, vaḍḍhipi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, codanāpi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, anucariyāpi dukkhā lokasmiṃ kāmabhogino, bandhanampi dukkhaṃ lokasmiṃ kāmabhogino; evamevaṃ kho, bhikkhave , yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, vīriyaṃ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu – ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyassa vinaye daliddo assako anāḷhiko.
‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො සද්ධාය අසති කුසලෙසු ධම්මෙසු, හිරියා අසති කුසලෙසු ධම්මෙසු, ඔත්තප්පෙ අසති කුසලෙසු ධම්මෙසු, වීරියෙ අසති කුසලෙසු ධම්මෙසු, පඤ්ඤාය අසති කුසලෙසු ධම්මෙසු, කායෙන දුච්චරිතං චරති, වාචාය දුච්චරිතං චරති, මනසා දුච්චරිතං චරති. ඉදමස්ස ඉණාදානස්මිං වදාමි.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko saddhāya asati kusalesu dhammesu, hiriyā asati kusalesu dhammesu, ottappe asati kusalesu dhammesu, vīriye asati kusalesu dhammesu, paññāya asati kusalesu dhammesu, kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. Idamassa iṇādānasmiṃ vadāmi.
‘‘සො තස්ස කායදුච්චරිතස්ස පටිච්ඡාදනහෙතු පාපිකං ඉච්ඡං පණිදහති 9. ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති ඉච්ඡති, ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති සඞ්කප්පති , ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති වාචං භාසති, ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති කායෙන පරක්කමති. සො තස්ස වචීදුච්චරිතස්ස පටිච්ඡාදනහෙතු…පෙ.… සො තස්ස මනොදුච්චරිතස්ස පටිච්ඡාදනහෙතු…පෙ.… ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති කායෙන පරක්කමති. ඉදමස්ස වඩ්ඪියා වදාමි.
‘‘So tassa kāyaduccaritassa paṭicchādanahetu pāpikaṃ icchaṃ paṇidahati 10. ‘Mā maṃ jaññū’ti icchati, ‘mā maṃ jaññū’ti saṅkappati , ‘mā maṃ jaññū’ti vācaṃ bhāsati, ‘mā maṃ jaññū’ti kāyena parakkamati. So tassa vacīduccaritassa paṭicchādanahetu…pe… so tassa manoduccaritassa paṭicchādanahetu…pe… ‘mā maṃ jaññū’ti kāyena parakkamati. Idamassa vaḍḍhiyā vadāmi.
‘‘තමෙනං පෙසලා සබ්රහ්මචාරී එවමාහංසු – ‘අයඤ්ච සො ආයස්මා එවංකාරී එවංසමාචාරො’ති. ඉදමස්ස චොදනාය වදාමි.
‘‘Tamenaṃ pesalā sabrahmacārī evamāhaṃsu – ‘ayañca so āyasmā evaṃkārī evaṃsamācāro’ti. Idamassa codanāya vadāmi.
‘‘තමෙනං අරඤ්ඤගතං වා රුක්ඛමූලගතං වා සුඤ්ඤාගාරගතං වා විප්පටිසාරසහගතා පාපකා අකුසලවිතක්කා සමුදාචරන්ති. ඉදමස්ස අනුචරියාය වදාමි.
‘‘Tamenaṃ araññagataṃ vā rukkhamūlagataṃ vā suññāgāragataṃ vā vippaṭisārasahagatā pāpakā akusalavitakkā samudācaranti. Idamassa anucariyāya vadāmi.
‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හිකො කායෙන දුච්චරිතං චරිත්වා වාචාය දුච්චරිතං චරිත්වා මනසා දුච්චරිතං චරිත්වා කායස්ස භෙදා පරං මරණා නිරයබන්ධනෙ වා බජ්ඣති තිරච්ඡානයොනිබන්ධනෙ වා. නාහං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤං එකබන්ධනම්පි සමනුපස්සාමි එවංදාරුණං එවංකටුකං 11 එවංඅන්තරායකරං අනුත්තරස්ස යොගක්ඛෙමස්ස අධිගමාය, යථයිදං, භික්ඛවෙ, නිරයබන්ධනං වා තිරච්ඡානයොනිබන්ධනං වා’’ති.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, daliddo assako anāḷhiko kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā nirayabandhane vā bajjhati tiracchānayonibandhane vā. Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekabandhanampi samanupassāmi evaṃdāruṇaṃ evaṃkaṭukaṃ 12 evaṃantarāyakaraṃ anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya, yathayidaṃ, bhikkhave, nirayabandhanaṃ vā tiracchānayonibandhanaṃ vā’’ti.
‘‘දාලිද්දියං දුක්ඛං ලොකෙ, ඉණාදානඤ්ච වුච්චති;
‘‘Dāliddiyaṃ dukkhaṃ loke, iṇādānañca vuccati;
දලිද්දො ඉණමාදාය, භුඤ්ජමානො විහඤ්ඤති.
Daliddo iṇamādāya, bhuñjamāno vihaññati.
‘‘තතො අනුචරන්ති නං, බන්ධනම්පි නිගච්ඡති;
‘‘Tato anucaranti naṃ, bandhanampi nigacchati;
එතඤ්හි බන්ධනං දුක්ඛං, කාමලාභාභිජප්පිනං.
Etañhi bandhanaṃ dukkhaṃ, kāmalābhābhijappinaṃ.
‘‘තථෙව අරියවිනයෙ, සද්ධා යස්ස න විජ්ජති;
‘‘Tatheva ariyavinaye, saddhā yassa na vijjati;
අහිරීකො අනොත්තප්පී, පාපකම්මවිනිබ්බයො.
Ahirīko anottappī, pāpakammavinibbayo.
‘‘කායදුච්චරිතං කත්වා, වචීදුච්චරිතානි ච;
‘‘Kāyaduccaritaṃ katvā, vacīduccaritāni ca;
මනොදුච්චරිතං කත්වා, ‘මා මං ජඤ්ඤූ’ති ඉච්ඡති.
Manoduccaritaṃ katvā, ‘mā maṃ jaññū’ti icchati.
පාපකම්මං පවඩ්ඪෙන්තො, තත්ථ තත්ථ පුනප්පුනං.
Pāpakammaṃ pavaḍḍhento, tattha tattha punappunaṃ.
‘‘සො පාපකම්මො දුම්මෙධො, ජානං දුක්කටමත්තනො;
‘‘So pāpakammo dummedho, jānaṃ dukkaṭamattano;
දලිද්දො ඉණමාදාය, භුඤ්ජමානො විහඤ්ඤති.
Daliddo iṇamādāya, bhuñjamāno vihaññati.
‘‘තතො අනුචරන්ති නං, සඞ්කප්පා මානසා දුඛා;
‘‘Tato anucaranti naṃ, saṅkappā mānasā dukhā;
ගාමෙ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, යස්ස විප්පටිසාරජා.
Gāme vā yadi vāraññe, yassa vippaṭisārajā.
‘‘සො පාපකම්මො දුම්මෙධො, ජානං දුක්කටමත්තනො;
‘‘So pāpakammo dummedho, jānaṃ dukkaṭamattano;
යොනිමඤ්ඤතරං ගන්ත්වා, නිරයෙ වාපි බජ්ඣති.
Yonimaññataraṃ gantvā, niraye vāpi bajjhati.
‘‘එතඤ්හි බන්ධනං දුක්ඛං, යම්හා ධීරො පමුච්චති;
‘‘Etañhi bandhanaṃ dukkhaṃ, yamhā dhīro pamuccati;
ධම්මලද්ධෙහි භොගෙහි, දදං චිත්තං පසාදයං.
Dhammaladdhehi bhogehi, dadaṃ cittaṃ pasādayaṃ.
‘‘උභයත්ථ කටග්ගාහො, සද්ධස්ස ඝරමෙසිනො;
‘‘Ubhayattha kaṭaggāho, saddhassa gharamesino;
දිට්ඨධම්මහිතත්ථාය, සම්පරායසුඛාය ච;
Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya ca;
එවමෙතං ගහට්ඨානං, චාගො පුඤ්ඤං පවඩ්ඪති.
Evametaṃ gahaṭṭhānaṃ, cāgo puññaṃ pavaḍḍhati.
‘‘තථෙව අරියවිනයෙ, සද්ධා යස්ස පතිට්ඨිතා;
‘‘Tatheva ariyavinaye, saddhā yassa patiṭṭhitā;
හිරීමනො ච ඔත්තප්පී, පඤ්ඤවා සීලසංවුතො.
Hirīmano ca ottappī, paññavā sīlasaṃvuto.
‘‘එසො ඛො අරියවිනයෙ, ‘සුඛජීවී’ති වුච්චති;
‘‘Eso kho ariyavinaye, ‘sukhajīvī’ti vuccati;
නිරාමිසං සුඛං ලද්ධා, උපෙක්ඛං අධිතිට්ඨති.
Nirāmisaṃ sukhaṃ laddhā, upekkhaṃ adhitiṭṭhati.
‘‘පඤ්ච නීවරණෙ හිත්වා, නිච්චං ආරද්ධවීරියො;
‘‘Pañca nīvaraṇe hitvā, niccaṃ āraddhavīriyo;
ඣානානි උපසම්පජ්ජ, එකොදි නිපකො සතො.
Jhānāni upasampajja, ekodi nipako sato.
‘‘එවං ඤත්වා යථාභූතං, සබ්බසංයොජනක්ඛයෙ;
‘‘Evaṃ ñatvā yathābhūtaṃ, sabbasaṃyojanakkhaye;
සබ්බසො අනුපාදාය, සම්මා චිත්තං විමුච්චති.
Sabbaso anupādāya, sammā cittaṃ vimuccati.
‘‘තස්ස සම්මා විමුත්තස්ස, ඤාණං චෙ හොති තාදිනො;
‘‘Tassa sammā vimuttassa, ñāṇaṃ ce hoti tādino;
‘අකුප්පා මෙ විමුත්තී’ති, භවසංයොජනක්ඛයෙ.
‘Akuppā me vimuttī’ti, bhavasaṃyojanakkhaye.
‘‘එතං ඛො පරමං ඤාණං, එතං සුඛමනුත්තරං;
‘‘Etaṃ kho paramaṃ ñāṇaṃ, etaṃ sukhamanuttaraṃ;
අසොකං විරජං ඛෙමං, එතං ආනණ්යමුත්තම’’න්ති. තතියං;
Asokaṃ virajaṃ khemaṃ, etaṃ ānaṇyamuttama’’nti. tatiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. ඉණසුත්තවණ්ණනා • 3. Iṇasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3-6. ඉණසුත්තාදිවණ්ණනා • 3-6. Iṇasuttādivaṇṇanā