Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    10. යක්‌ඛසංයුත්‌තං

    10. Yakkhasaṃyuttaṃ

    1. ඉන්‌දකසුත්‌තවණ්‌ණනා

    1. Indakasuttavaṇṇanā

    235. අත්‌තනො පරිණායකත්‌තෙන ඉන්‌දො නාම මහෙසක්‌ඛො, ඉන්‌දොති සමඤ්‌ඤා අස්‌සාති කත්‌වා ‘‘ඉන්‌දකො’’තිපි වුච්‌චති, තස්‌ස ඉන්‌දකස්‌ස. ඉන්‌දකූටෙ පබ්‌බතෙ නිවසතීති ඉන්‌දකූටනිවාසී, තස්‌ස ඉන්‌දකූටනිවාසිනො. බලිකම්‌මෙහි යජිතබ්‌බතො පූජිතබ්‌බතො යක්‌ඛො, තස්‌ස යක්‌ඛස්‌ස. ඉන්‌දස්‌ස නිවාසට්‌ඨානභූතං කූටං ඉන්‌දකූටන්‌ති යක්‌ඛතො කූටෙන නාමං ලද්‌ධං. ඉන්‌දකූටො ඉන්‌දො උත්‌තරපදලොපෙන යථා ‘‘කෙලාසකූටො කෙලාසො’’ති. ඉන්‌දො යක්‌ඛොති කූටතො යක්‌ඛෙන නාමං ලද්‌ධං. චෙත්‌ථ ඉතරීතරනිස්‌සයදොසො අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤූපලක්‌ඛණභාවතො යථා තං ‘‘කායකම්‌මට්‌ඨාන’’න්‌ති. රූපන්‌ති සකලං රූපක්‌ඛන්‌ධමාහ, න රූපායතනන්‌ති. ඉමං සරීරං පෙච්‌ච අයං කින්‌ති පටිලභතීති චොදෙති.

    235. Attano pariṇāyakattena indo nāma mahesakkho, indoti samaññā assāti katvā ‘‘indako’’tipi vuccati, tassa indakassa. Indakūṭe pabbate nivasatīti indakūṭanivāsī, tassa indakūṭanivāsino. Balikammehi yajitabbato pūjitabbato yakkho, tassa yakkhassa. Indassa nivāsaṭṭhānabhūtaṃ kūṭaṃ indakūṭanti yakkhato kūṭena nāmaṃ laddhaṃ. Indakūṭo indo uttarapadalopena yathā ‘‘kelāsakūṭo kelāso’’ti. Indo yakkhoti kūṭato yakkhena nāmaṃ laddhaṃ. Na cettha itarītaranissayadoso aññamaññūpalakkhaṇabhāvato yathā taṃ ‘‘kāyakammaṭṭhāna’’nti. Rūpanti sakalaṃ rūpakkhandhamāha, na rūpāyatananti. Imaṃ sarīraṃ pecca ayaṃ kinti paṭilabhatīti codeti.

    කුතො ආගච්‌ඡතීති පරාධාරරූපෙ ජීවෙ අත්‌තනි මාතුකුච්‌ඡිමොක්‌කන්‌තෙ රූපස්‌ස සම්‌භවොති කුතො නාම ඨානතො ආගච්‌ඡති. තෙනාහ ‘‘ඉමානි ච අට්‌ඨීනි ඉමා ච මංසපෙසියො’’තිආදි. කථං න්‌වයන්‌ති අයං කුච්‌ඡිසඞ්‌ඛාතෙ ගබ්‌භරෙ කථං සජ්‌ජතීති පුච්‌ඡති. ‘‘සීහානංව නදන්‌තානං, දාඨීනං ගිරිගබ්‌භරෙ’’තිආදිනා (ථෙරගා. නිදානගාථා) ගබ්‌භරො ච කුච්‌ඡිවාචකො ආගතො. තෙනාහ ‘‘ගබ්‌භරස්‌මින්‌ති මාතුකුච්‌ඡිස්‌මි’’න්‌ති. පුග්‌ගලවාදීති අත්‌තවාදුපාදානො. යථා හි මච්‌ඡමංසං භුත්‌තං ඵෙණං විය හුත්‌වා විලීයති, න ච පඤ්‌ඤායති සත්‌තභාවෙන අප්‌පවත්‌තනතො, එවමෙවං යදි මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං ගබ්‌භභාවෙන උප්‌පන්‌නං රූපං සත්‌තො න භවෙය්‍ය නො වඩ්‌ඪෙය්‍ය, විලීයිත්‌වා ගච්‌ඡෙය්‍ය, පඤ්‌ඤායති ච තං රූපං, තස්‌මා ජීවොති ඉමාය ලද්‌ධියා. එවමාහාති ‘‘රූපං…පෙ.… ගබ්‌භරස්‌මි’’න්‌ති එවමවොච. පඨමන්‌ති එතෙසං පඤ්‌චන්‌නං පඨමං. තෙනාහ ‘‘පඨමෙන පටිසන්‌ධිවිඤ්‌ඤාණෙන සද්‌ධි’’න්‌ති. ‘‘ජාතිඋණ්‌ණංසූහීති ජාතිඑළකාය උණ්‌ණංසූහී’’ති වදන්‌ති. ‘‘ගබ්‌භං ඵාලෙත්‌වා ගහිතඋණ්‌ණා ජාතිඋණ්‌ණා. තස්‌සා අංසූහි තීහි කතසුත්‌තග්‌ගෙ’’ති සංයුත්‌තභාණකානං අධිප්‌පායො.

    Kuto āgacchatīti parādhārarūpe jīve attani mātukucchimokkante rūpassa sambhavoti kuto nāma ṭhānato āgacchati. Tenāha ‘‘imāni ca aṭṭhīni imā ca maṃsapesiyo’’tiādi. Kathaṃ nvayanti ayaṃ kucchisaṅkhāte gabbhare kathaṃ sajjatīti pucchati. ‘‘Sīhānaṃva nadantānaṃ, dāṭhīnaṃ girigabbhare’’tiādinā (theragā. nidānagāthā) gabbharo ca kucchivācako āgato. Tenāha ‘‘gabbharasminti mātukucchismi’’nti. Puggalavādīti attavādupādāno. Yathā hi macchamaṃsaṃ bhuttaṃ pheṇaṃ viya hutvā vilīyati, na ca paññāyati sattabhāvena appavattanato, evamevaṃ yadi mātukucchismiṃ gabbhabhāvena uppannaṃ rūpaṃ satto na bhaveyya no vaḍḍheyya, vilīyitvā gaccheyya, paññāyati ca taṃ rūpaṃ, tasmā jīvoti imāya laddhiyā. Evamāhāti ‘‘rūpaṃ…pe… gabbharasmi’’nti evamavoca. Paṭhamanti etesaṃ pañcannaṃ paṭhamaṃ. Tenāha ‘‘paṭhamena paṭisandhiviññāṇena saddhi’’nti. ‘‘Jātiuṇṇaṃsūhīti jātieḷakāya uṇṇaṃsūhī’’ti vadanti. ‘‘Gabbhaṃ phāletvā gahitauṇṇā jātiuṇṇā. Tassā aṃsūhi tīhi katasuttagge’’ti saṃyuttabhāṇakānaṃ adhippāyo.

    අනාවිලොති අච්‌ඡො, සුප්‌පසන්‌නොති අත්‌ථො. එවංවණ්‌ණප්‌පටිභාගන්‌ති වුත්‌තප්‌පමාණසණ්‌ඨානසම්‌පරිච්‌ඡින්‌නං. කලලං සම්‌පවුච්‌චතීති අත්‌තභාවො භූතුපාදාරූපසඞ්‌ඛාතො සන්‌තානවසෙන පවත්‌තමානො කලලං නාමාති කථීයති.

    Anāviloti accho, suppasannoti attho. Evaṃvaṇṇappaṭibhāganti vuttappamāṇasaṇṭhānasamparicchinnaṃ. Kalalaṃ sampavuccatīti attabhāvo bhūtupādārūpasaṅkhāto santānavasena pavattamāno kalalaṃ nāmāti kathīyati.

    කලලාති යථාවුත්‌තකලලරූපහෙතු තං නිස්‌සාය පච්‌චයං කත්‌වා. මංසධොවනඋදකවණ්‌ණන්‌ති වණ්‌ණතො මංසධොවනඋදකවණ්‌ණං, සණ්‌ඨානතො පන විලීනතිපුසදිසං.

    Kalalāti yathāvuttakalalarūpahetu taṃ nissāya paccayaṃ katvā. Maṃsadhovanaudakavaṇṇanti vaṇṇato maṃsadhovanaudakavaṇṇaṃ, saṇṭhānato pana vilīnatipusadisaṃ.

    පරිපක්‌කන්‌ති පරිපාකකලලභාවතො පරිපාකං ගතං සුපරිපාකං ගතං. සමූහතන්‌ති සමූහභූතං සඞ්‌ගතං. විවට්‌ටමානන්‌ති පරිණමන්‌තං. තබ්‌භාවන්‌ති කරණෙ එතං උපයොගවචනං, තබ්‌භාවෙන පරිණමන්‌තන්‌ති අත්‌ථො. නිස්‌සක්‌කෙ වා උපයොගවචනං, තබ්‌භාවතො කලලභාවතො කලලං විපරිණමන්‌තං. අබ්‌බුදං නාම ජායති, අබ්‌බුදං නාම සම්‌පජ්‌ජතීති අත්‌ථො.

    Paripakkanti paripākakalalabhāvato paripākaṃ gataṃ suparipākaṃ gataṃ. Samūhatanti samūhabhūtaṃ saṅgataṃ. Vivaṭṭamānanti pariṇamantaṃ. Tabbhāvanti karaṇe etaṃ upayogavacanaṃ, tabbhāvena pariṇamantanti attho. Nissakke vā upayogavacanaṃ, tabbhāvato kalalabhāvato kalalaṃ vipariṇamantaṃ. Abbudaṃ nāma jāyati, abbudaṃ nāma sampajjatīti attho.

    විලීනතිපුසදිසා සණ්‌ඨානවසෙන, වණ්‌ණවසෙන පන සිතා අරත්‌තාව හොතීති වදන්‌ති. මණ්‌ඩන්‌ති දාරිකානං තථා පීළනතො නිබ්‌බත්‌තමරිචපක්‌කස්‌ස සාරභූතං රසං. සබ්‌බභාගෙහි මුච්‌චතීති සො මණ්‌ඩො කපාලෙ අලග්‌ගො හුත්‌වා තස්‌ස සබ්‌බභාගෙහි මුච්‌ඡිත්‌වා පිණ්‌ඩිතො හුත්‌වා තිට්‌ඨති. එවරූපා පෙසි හොතීති සා පෙසි ගබ්‌භාසයෙ කත්‌ථචි අලග්‌ගා යථාවුත්‌තමණ්‌ඩො විය පිණ්‌ඩිතො හුත්‌වා තිට්‌ඨති. තෙනාහ ‘‘විලීනතිපුසදිසා’’ති.

    Vilīnatipusadisā saṇṭhānavasena, vaṇṇavasena pana sitā arattāva hotīti vadanti. Maṇḍanti dārikānaṃ tathā pīḷanato nibbattamaricapakkassa sārabhūtaṃ rasaṃ. Sabbabhāgehi muccatīti so maṇḍo kapāle alaggo hutvā tassa sabbabhāgehi mucchitvā piṇḍito hutvā tiṭṭhati. Evarūpā pesi hotīti sā pesi gabbhāsaye katthaci alaggā yathāvuttamaṇḍo viya piṇḍito hutvā tiṭṭhati. Tenāha ‘‘vilīnatipusadisā’’ti.

    පෙසි නිබ්‌බත්‌තතීති එත්‌ථ පෙසීති නිස්‌සක්‌කෙ පච්‌චත්‌තවචනන්‌ති ආහ ‘‘තතො පෙසිතො’’ති.

    Pesi nibbattatīti ettha pesīti nissakke paccattavacananti āha ‘‘tato pesito’’ti.

    ඝනස්‌ස සණ්‌ඨානං. නිබ්‌බත්‌තං කම්‌මපච්‌චයාති තංසණ්‌ඨානං රූපධම්‌මනිබ්‌බත්‌තියා ජායති. ‘‘ජරාමරණං අනිච්‌චං සඞ්‌ඛතං පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌න’’න්‌ති (සං. නි. 2.20) හි වුත්‌තං.

    Ghanassa saṇṭhānaṃ. Nibbattaṃ kammapaccayāti taṃsaṇṭhānaṃ rūpadhammanibbattiyā jāyati. ‘‘Jarāmaraṇaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppanna’’nti (saṃ. ni. 2.20) hi vuttaṃ.

    පීළකාති පීළකසදිසා මංසපිණ්‌ඩා ජායන්‌ති.

    Pīḷakāti pīḷakasadisā maṃsapiṇḍā jāyanti.

    සත්‌තමාදීනීති ආදි-සද්‌දෙන අට්‌ඨමසත්‌තාහතො පට්‌ඨාය යාව එකචත්‌තාලීසා චතුත්‌තිංස සත්‌තාහානි සඞ්‌ගණ්‌හාති. පරිණතකාලන්‌ති ගබ්‌භස්‌ස පරිණතකාලං. නවමාසතො බහි පරිපක්‌කො නාම හොති කෙසලොමාදිනිබ්‌බත්‌තිතො. තෙනාහ ‘‘ද්‌වාචත්‌තාලීසෙ සත්‌තාහෙ එතානි ජායන්‌තී’’ති.

    Sattamādīnīti ādi-saddena aṭṭhamasattāhato paṭṭhāya yāva ekacattālīsā catuttiṃsa sattāhāni saṅgaṇhāti. Pariṇatakālanti gabbhassa pariṇatakālaṃ. Navamāsato bahi paripakko nāma hoti kesalomādinibbattito. Tenāha ‘‘dvācattālīse sattāhe etāni jāyantī’’ti.

    තස්‌සාති ගබ්‌භසෙය්‍යකසත්‌තස්‌ස. මාතුඋදරපටලෙන එකාබද්‌ධො හොති යතො මාතරා පරිභුත්‌තආහාරො ආමාසයෙ පතිට්‌ඨිතෙ ගබ්‌භස්‌ස නාභිනාළානුසාරෙන ගබ්‌භගතස්‌ස සරීරං සම්‌පත්‌වා ආහාරකිච්‌චං කරොති. ආහාරසමුට්‌ඨානරූපං සමුට්‌ඨාපෙතීති ගබ්‌භගතස්‌ස කායෙ ඔජාය පච්‌චයො හොති. සා ච තං පච්‌චයං ලභිත්‌වා ඔජට්‌ඨමකං රූපං සමුට්‌ඨාපෙති. එවං මාතරා පරිභුත්‌තආහාරපච්‌චයෙන ගබ්‌භගතො දස මාසෙ යාපෙති අත්‌තනො නාභිනාළානුසාරගතෙනෙව තෙන යාව ආහාරසමුට්‌ඨානසත්‌තාහො, තතො පට්‌ඨාය ආහරණතො. කෙචි පන ‘‘මාතරා පරිභුත්‌තආහාරො බාහිරවග්‌ගො විය තස්‌ස කායං අභිසන්‌නෙති පරිසන්‌නෙති, තෙන සො යාපෙතී’’ති වදන්‌ති. කුච්‌ඡිගතං උදරපටලෙන තිරොහිතත්‌තා බහි ඨිතන්‌ති වත්‌තබ්‌බතං න අරහතීති ‘‘කුච්‌ඡියා අබ්‌භන්‌තරගතො’’ති ආහ. මාතුකුච්‌ඡිගතො නරොති මාතු තිරොකුච්‌ඡිගතො. එවං ඛොති ඉමිනා යථාවුත්‌තාකාරෙන අයං සත්‌තො…පෙ.… නිබ්‌බත්‌තති, තස්‌මා රූපං න ජීවො. න හි දිට්‌ඨිගතස්‌ස සත්‌තාහක්‌කමෙන වුඩ්‌ඪිප්‌පත්‌තො ඉච්‌ඡිතො අනිච්‌චතාපත්‌තිතො.

    Tassāti gabbhaseyyakasattassa. Mātuudarapaṭalena ekābaddho hoti yato mātarā paribhuttaāhāro āmāsaye patiṭṭhite gabbhassa nābhināḷānusārena gabbhagatassa sarīraṃ sampatvā āhārakiccaṃ karoti. Āhārasamuṭṭhānarūpaṃ samuṭṭhāpetīti gabbhagatassa kāye ojāya paccayo hoti. Sā ca taṃ paccayaṃ labhitvā ojaṭṭhamakaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpeti. Evaṃ mātarā paribhuttaāhārapaccayena gabbhagato dasa māse yāpeti attano nābhināḷānusāragateneva tena yāva āhārasamuṭṭhānasattāho, tato paṭṭhāya āharaṇato. Keci pana ‘‘mātarā paribhuttaāhāro bāhiravaggo viya tassa kāyaṃ abhisanneti parisanneti, tena so yāpetī’’ti vadanti. Kucchigataṃ udarapaṭalena tirohitattā bahi ṭhitanti vattabbataṃ na arahatīti ‘‘kucchiyā abbhantaragato’’ti āha. Mātukucchigato naroti mātu tirokucchigato. Evaṃ khoti iminā yathāvuttākārena ayaṃ satto…pe… nibbattati, tasmā rūpaṃ na jīvo. Na hi diṭṭhigatassa sattāhakkamena vuḍḍhippatto icchito aniccatāpattito.

    ඉන්‌දකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Indakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. ඉන්‌දකසුත්‌තං • 1. Indakasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. ඉන්‌දකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Indakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact