Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೪. ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ
4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
೭೮೬-೭೮೭. ಇದಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ದುವಿಧಂ ದುಕ್ಖಂ – ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ, ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಞ್ಚ। ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ದುಕ್ಖವತ್ಥುತಾಯ ದುಕ್ಖಂ, ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ಉದಯಬ್ಬಯಪಟಿಪೀಳನಟ್ಠೇನ ‘‘ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಖಂ। ಇಮಂ ವಿಭಾಗಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತಿ, ತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಮೇವ ದುಕ್ಖಂ, ನ ಇತರ’’ನ್ತಿ ಯೇಸಂ ಲದ್ಧಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಹೇತುವಾದಾನಂ, ತೇಸಂ ಇತರಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಖಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಞ್ಞೇವಾತಿ ಪುಚ್ಛಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ, ಪಟಿಞ್ಞಾ ಇತರಸ್ಸ। ಅಥ ನಂ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ‘ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧೇನೇವ ತೇನ ಅನಿಚ್ಚೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಚೋದೇತುಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಞ್ಞೇವ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ನನು ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ನನು ಪಥವೀಪಬ್ಬತಪಾಸಾಣಾದಿ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
786-787. Idāni indriyabaddhakathā nāma hoti. Tattha duvidhaṃ dukkhaṃ – indriyabaddhaṃ, anindriyabaddhañca. Indriyabaddhaṃ dukkhavatthutāya dukkhaṃ, anindriyabaddhaṃ udayabbayapaṭipīḷanaṭṭhena ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti saṅgahitattā dukkhaṃ. Imaṃ vibhāgaṃ aggahetvā ‘‘yassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati, taṃ indriyabaddhameva dukkhaṃ, na itara’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi hetuvādānaṃ, tesaṃ itarassāpi dukkhabhāvaṃ dassetuṃ indriyabaddhaññevāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yasmā bhagavatā ‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’nti vuttaṃ, tasmā indriyabaddheneva tena aniccena bhavitabba’’nti codetuṃ indriyabaddhaññeva aniccantiādimāha. Nanuanindriyabaddhaṃ aniccanti nanu pathavīpabbatapāsāṇādi anindriyabaddhampi aniccanti attho.
೭೮೮. ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಞ್ಞೇವ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಪಞ್ಹೇ ಆಮನ್ತಾತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ। ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಞ್ಹಿ ದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ। ಉಣ್ಹಕಾಲಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅಗ್ಗಿ ಸೀತಕಾಲೇ ಚ ವಾತೋ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಂ, ನಿಚ್ಚಮ್ಪಿ ಭೋಗವಿನಾಸಾದಯೋ ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ। ತಸ್ಮಾ ವಿನಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಟ್ಠೇನ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೇಹಿ ಪನ ಅನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚನ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ಮಗ್ಗೇನ ಅಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಿಣಕಟ್ಠಾದಿನಿರೋಧೋ ವಾ ಉತುಬೀಜಾದಿನಿರೋಧೋ ವಾ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಅರಿಯಸಚ್ಚಞ್ಚ, ಇತರಂ ಪನ ದುಕ್ಖಮೇವಾತಿ ಇದಂ ನಾನತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಯಥಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿವಚನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಂ ಪರಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ಪುನ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಂ ದೀಪೇತಿ। ತೇನೇವೇತ್ಥ ಸಕವಾದಿನಾ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋ। ‘‘ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ವಚನೇನ ಪನ ಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸ್ಸ ದುಕ್ಖಭಾವಂ ಪಟಿಸೇಧೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಸಾಧಕನ್ತಿ।
788. Na vattabbaṃ indriyabaddhaññeva dukkhanti pañhe āmantāti paṭiññā sakavādissa. Anindriyabaddhañhi dukkhadomanassānaṃ ārammaṇaṃ hoti. Uṇhakālasmiñhi aggi sītakāle ca vāto dukkhassa ārammaṇaṃ, niccampi bhogavināsādayo domanassassa. Tasmā vināpi aniccaṭṭhena anindriyabaddhaṃ dukkhanti vattabbaṃ. Kammakilesehi pana anibbattattā dukkhaṃ ariyasaccanti na vattabbaṃ, tathā maggena apariññeyyattā. Yasmā pana tiṇakaṭṭhādinirodho vā utubījādinirodho vā dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ nāma na hoti, tasmā indriyabaddhaṃ dukkhañceva ariyasaccañca, itaraṃ pana dukkhamevāti idaṃ nānattaṃ dassetuṃ paṭijānāti. Yathā indriyabaddhassātiādivacanaṃ indriyabaddhassa pariññāya brahmacariyavāsaṃ pariññātassa puna anuppattiṃ dīpeti. Tenevettha sakavādinā paṭikkhepo kato. ‘‘Yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti vacanena pana saṅgahitassa anindriyabaddhassa dukkhabhāvaṃ paṭisedhetuṃ na sakkāti, tasmā asādhakanti.
ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ।
Indriyabaddhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೧೬೯) ೪. ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾ • (169) 4. Indriyabaddhakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೪. ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೪. ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā