Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
੭੮੬-੭੮੭. ਇਦਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੁવਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ, ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਞ੍ਚ। ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਦੁਕ੍ਖવਤ੍ਥੁਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਇਮਂ વਿਭਾਗਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਮੇવ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਇਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਹੇਤੁવਾਦਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਇਤਰਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਞ੍ਞੇવਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਭਗવਤਾ ‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧੇਨੇવ ਤੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਞ੍ਞੇવ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਨਨੁ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਨੁ ਪਥવੀਪਬ੍ਬਤਪਾਸਾਣਾਦਿ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
786-787. Idāni indriyabaddhakathā nāma hoti. Tattha duvidhaṃ dukkhaṃ – indriyabaddhaṃ, anindriyabaddhañca. Indriyabaddhaṃ dukkhavatthutāya dukkhaṃ, anindriyabaddhaṃ udayabbayapaṭipīḷanaṭṭhena ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti saṅgahitattā dukkhaṃ. Imaṃ vibhāgaṃ aggahetvā ‘‘yassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati, taṃ indriyabaddhameva dukkhaṃ, na itara’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi hetuvādānaṃ, tesaṃ itarassāpi dukkhabhāvaṃ dassetuṃ indriyabaddhaññevāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yasmā bhagavatā ‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’nti vuttaṃ, tasmā indriyabaddheneva tena aniccena bhavitabba’’nti codetuṃ indriyabaddhaññeva aniccantiādimāha. Nanuanindriyabaddhaṃ aniccanti nanu pathavīpabbatapāsāṇādi anindriyabaddhampi aniccanti attho.
੭੮੮. ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਞ੍ਞੇવ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ਆਮਨ੍ਤਾਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ। ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਞ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ। ਉਣ੍ਹਕਾਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਗ੍ਗਿ ਸੀਤਕਾਲੇ ਚ વਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਭੋਗવਿਨਾਸਾਦਯੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਮਾ વਿਨਾਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਨ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਿਣਕਟ੍ਠਾਦਿਨਿਰੋਧੋ વਾ ਉਤੁਬੀਜਾਦਿਨਿਰੋਧੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚੇવ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਞ੍ਚ, ਇਤਰਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਮੇવਾਤਿ ਇਦਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਯਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿવਚਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਤੇਨੇવੇਤ੍ਥ ਸਕવਾਦਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ। ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨੇਨ ਪਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਭਾવਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਾਧਕਨ੍ਤਿ।
788. Na vattabbaṃ indriyabaddhaññeva dukkhanti pañhe āmantāti paṭiññā sakavādissa. Anindriyabaddhañhi dukkhadomanassānaṃ ārammaṇaṃ hoti. Uṇhakālasmiñhi aggi sītakāle ca vāto dukkhassa ārammaṇaṃ, niccampi bhogavināsādayo domanassassa. Tasmā vināpi aniccaṭṭhena anindriyabaddhaṃ dukkhanti vattabbaṃ. Kammakilesehi pana anibbattattā dukkhaṃ ariyasaccanti na vattabbaṃ, tathā maggena apariññeyyattā. Yasmā pana tiṇakaṭṭhādinirodho vā utubījādinirodho vā dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ nāma na hoti, tasmā indriyabaddhaṃ dukkhañceva ariyasaccañca, itaraṃ pana dukkhamevāti idaṃ nānattaṃ dassetuṃ paṭijānāti. Yathā indriyabaddhassātiādivacanaṃ indriyabaddhassa pariññāya brahmacariyavāsaṃ pariññātassa puna anuppattiṃ dīpeti. Tenevettha sakavādinā paṭikkhepo kato. ‘‘Yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti vacanena pana saṅgahitassa anindriyabaddhassa dukkhabhāvaṃ paṭisedhetuṃ na sakkāti, tasmā asādhakanti.
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Indriyabaddhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੧੬੯) ੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾ • (169) 4. Indriyabaddhakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā