Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 152
The Middle-Length Suttas Collection 152
ඉන්ද්රියභාවනාසුත්ත
The Development of the Faculties
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා ගජඞ්ගලායං විහරති සුවේළුවනේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Kajaṅgalā in a bamboo grove.
අථ ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ පාරාසිවියන්තේවාසී යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ උත්තරං මාණවං පාරාසිවියන්තේවාසිං භගවා ඒතදවෝච: “දේසේති, උත්තර, පාරාසිවියෝ බ්රාහ්මණෝ සාවකානං ඉන්ද්රියභාවනන්”ති?
Then the brahmin student Uttara, a pupil of the brahmin Pārāsariya, approached the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. The Buddha said to him, “Uttara, does Pārāsariya teach his disciples the development of the faculties?”
“දේසේති, භෝ ගෝතම, පාරාසිවියෝ බ්රාහ්මණෝ සාවකානං ඉන්ද්රියභාවනන්”ති.
“He does, Master Gotama.”
“යථා කථං පන, උත්තර, දේසේති පාරාසිවියෝ බ්රාහ්මණෝ සාවකානං ඉන්ද්රියභාවනන්”ති?
“But how does he teach it?”
“ඉධ, භෝ ගෝතම, චක්ඛුනා රූපං න පස්සති, සෝතේන සද්දං න සුණාති—ඒවං ඛෝ, භෝ ගෝතම, දේසේති පාරාසිවියෝ බ්රාහ්මණෝ සාවකානං ඉන්ද්රියභාවනන්”ති.
“Master Gotama, it’s when the eye sees no sight and the ear hears no sound. That’s how Pārāsariya teaches his disciples the development of the faculties.”
“ඒවං සන්තේ ඛෝ, උත්තර, අන්ධෝ භාවිතින්ද්රියෝ භවිස්සති, බධිරෝ භාවිතින්ද්රියෝ භවිස්සති; යථා පාරාසිවියස්ස බ්රාහ්මණස්ස වචනං. අන්ධෝ හි, උත්තර, චක්ඛුනා රූපං න පස්සති, බධිරෝ සෝතේන සද්දං න සුණාතී”ති. ඒවං වුත්තේ, උත්තරෝ මාණවෝ පාරාසිවියන්තේවාසී තුණ්හීභූතෝ මඞ්කුභූතෝ පත්තක්ඛන්ධෝ අධෝමුඛෝ පජ්ඣායන්තෝ අප්පටිභානෝ නිසීදි.
“In that case, Uttara, a blind person and a deaf person will have developed faculties according to what Pārāsariya says. For a blind person sees no sight with the eye and a deaf person hears no sound with the ear.” When he said this, Uttara sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say.
අථ ඛෝ භගවා උත්තරං මාණවං පාරාසිවියන්තේවාසිං තුණ්හීභූතං මඞ්කුභූතං පත්තක්ඛන්ධං අධෝමුඛං පජ්ඣායන්තං අප්පටිභානං විදිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “අඤ්ඤථා ඛෝ, ආනන්ද, දේසේති පාරාසිවියෝ බ්රාහ්මණෝ සාවකානං ඉන්ද්රියභාවනං, අඤ්ඤථා ච පනානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා හෝතී”ති.
Knowing this, the Buddha addressed Venerable Ānanda, “Ānanda, the development of the faculties taught by Pārāsariya is quite different from the supreme development of the faculties in the training of the Noble One.”
“ඒතස්ස, භගවා, කාලෝ; ඒතස්ස, සුගත, කාලෝ යං භගවා අරියස්ස විනයේ අනුත්තරං ඉන්ද්රියභාවනං දේසේය්ය. භගවතෝ සුත්වා භික්ඛූ ධාරේස්සන්තී”ති.
“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One. Let the Buddha teach the supreme development of the faculties in the training of the Noble One. The bhikkhus will listen and remember it.”
“තේනහානන්ද, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි; භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, Ānanda, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි. භගවා ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” Ānanda replied. The Buddha said this:
“කථඤ්චානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා හෝති? ඉධානන්ද, භික්ඛුනෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, චක්ඛුමා පුරිසෝ උම්මීලේත්වා වා නිමීලේය්ය, නිමීලේත්වා වා උම්මීලේය්ය; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා චක්ඛුවිඤ්ඤේය්යේසු රූපේසු.
“And how, Ānanda, is there the supreme development of the faculties in the training of the Noble One? When a bhikkhu sees a sight with their eyes, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a person with clear eyes might open their eyes then shut them; or might shut their eyes then open them. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding sights known by the eye.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ සෝතේන සද්දං සුත්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, බලවා පුරිසෝ අප්පකසිරේනේව අච්ඡරං පහරේය්ය; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා සෝතවිඤ්ඤේය්යේසු සද්දේසු.
Furthermore, when a bhikkhu hears a sound with their ears, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a strong person can effortlessly snap their fingers. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding sounds known by the ear.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, ඊසකම්පෝණේ පදුමපලාසේ උදකඵුසිතානි පවත්තන්ති, න සණ්ඨන්ති; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා ඝානවිඤ්ඤේය්යේසු ගන්ධේසු.
Furthermore, when a bhikkhu smells an odor with their nose, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a drop of water would roll off a gently sloping lotus leaf, and would not stay there. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding smells known by the nose.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ ජිව්හාය රසං සායිත්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, බලවා පුරිසෝ ජිව්හග්ගේ ඛේළපිණ්ඩං සංයූහිත්වා අප්පකසිරේන වමේය්ය; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා ජිව්හාවිඤ්ඤේය්යේසු රසේසු.
Furthermore, when a bhikkhu tastes a flavor with their tongue, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a strong person who’s formed a glob of spit on the tip of their tongue could easily spit it out. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding tastes known by the tongue.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, බලවා පුරිසෝ සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරේය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජේය්ය; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා කායවිඤ්ඤේය්යේසු ඵෝට්ඨබ්බේසු.
Furthermore, when a bhikkhu feels a touch with their body, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a strong person can extend or contract their arm. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding touches known by the body.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නං ඛෝ මේ ඉදං මනාපං, උප්පන්නං අමනාපං, උප්පන්නං මනාපාමනාපං. තඤ්ච ඛෝ සඞ්ඛතං ඕළාරිකං පටිච්චසමුප්පන්නං. ඒතං සන්තං ඒතං පණීතං යදිදං—උපේක්ඛා(අ)ති. තස්ස තං උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති; උපේක්ඛා සණ්ඨාති. සේය්යථාපි, ආනන්ද, බලවා පුරිසෝ දිවසංසන්තත්තේ අයෝකටාහේ ද්වේ වා තීණි වා උදකඵුසිතානි නිපාතේය්ය. දන්ධෝ, ආනන්ද, උදකඵුසිතානං නිපාතෝ, අථ ඛෝ නං ඛිප්පමේව පරික්ඛයං පරියාදානං ගච්ඡේය්ය; ඒවමේව ඛෝ, ආනන්ද, යස්ස කස්සචි ඒවංසීඝං ඒවංතුවටං ඒවංඅප්පකසිරේන උප්පන්නං මනාපං උප්පන්නං අමනාපං උප්පන්නං මනාපාමනාපං නිරුජ්ඣති, උපේක්ඛා සණ්ඨාති—අයං වුච්චතානන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා මනෝවිඤ්ඤේය්යේසු ධම්මේසු. ඒවං ඛෝ, ආනන්ද, අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා හෝති.
Furthermore, when a bhikkhu knows a thought with their mind, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They understand: ‘Liking, disliking, and both liking and disliking have come up in me. That’s conditioned, coarse, and dependently originated. But this is peaceful and sublime, namely equanimity.’ Then the liking, disliking, and both liking and disliking that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. It’s like how a strong person could let two or three drops of water fall onto an iron cauldron that had been heated all day. The drops would be slow to fall, but they’d quickly dry up and evaporate. Such is the speed, the swiftness, the ease with which any liking, disliking, and both liking and disliking at all that came up in them cease, and equanimity becomes stabilized. In the training of the Noble One this is called the supreme development of the faculties regarding thoughts known by the mind. That’s how there is the supreme development of the faculties in the training of the Noble One.
කථඤ්චානන්ද, සේඛෝ හෝති පාටිපදෝ? ඉධානන්ද, භික්ඛුනෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ තේන උප්පන්නේන මනාපේන උප්පන්නේන අමනාපේන උප්පන්නේන මනාපාමනාපේන අට්ටීයති හරායති ජිගුච්ඡති. සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා … ජිව්හාය රසං සායිත්වා … කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා … මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ තේන උප්පන්නේන මනාපේන උප්පන්නේන අමනාපේන උප්පන්නේන මනාපාමනාපේන අට්ටීයති හරායති ජිගුච්ඡති. ඒවං ඛෝ, ආනන්ද, සේඛෝ හෝති පාටිපදෝ.
And how are they a practicing trainee? When a bhikkhu sees a sight with their eyes, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They are horrified, repelled, and disgusted by that. When they hear a sound with their ears … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. They are horrified, repelled, and disgusted by that. That’s how they are a practicing trainee.
කථඤ්චානන්ද, අරියෝ හෝති භාවිතින්ද්රියෝ? ඉධානන්ද, භික්ඛුනෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලේ අප්පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, අප්පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අප්පටිකූලේ පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලේ ච අප්පටිකූලේ ච අප්පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, අප්පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අප්පටිකූලේ ච පටිකූලේ ච පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලඤ්ච අප්පටිකූලඤ්ච තදුභයං අභිනිවජ්ජේත්වා උපේක්ඛකෝ විහරේය්යං සතෝ සම්පජානෝ(අ)ති, උපේක්ඛකෝ තත්ථ විහරති සතෝ සම්පජානෝ.
And how are they a noble one with developed faculties? When a bhikkhu sees a sight with their eyes, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. If they wish: ‘May I meditate perceiving the unrepulsive in the repulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the repulsive in the unrepulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the unrepulsive in the repulsive and the unrepulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the repulsive in the unrepulsive and the repulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate staying equanimous, mindful and aware, rejecting both the repulsive and the unrepulsive,’ that’s what they do.
පුන චපරං, ආනන්ද, භික්ඛුනෝ සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා … ජිව්හාය රසං සායිත්වා … කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා … මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය උප්පජ්ජති මනාපං, උප්පජ්ජති අමනාපං, උප්පජ්ජති මනාපාමනාපං. සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලේ අප්පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, අප්පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අප්පටිකූලේ පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලේ ච අප්පටිකූලේ ච අප්පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, අප්පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අප්පටිකූලේ ච පටිකූලේ ච පටිකූලසඤ්ඤී විහරේය්යන්(අ)ති, පටිකූලසඤ්ඤී තත්ථ විහරති. සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පටිකූලඤ්ච අප්පටිකූලඤ්ච තදුභයම්පි අභිනිවජ්ජේත්වා උපේක්ඛකෝ විහරේය්යං සතෝ සම්පජානෝ(අ)ති, උපේක්ඛකෝ තත්ථ විහරති සතෝ සම්පජානෝ. ඒවං ඛෝ, ආනන්ද, අරියෝ හෝති භාවිතින්ද්රියෝ.
When they hear a sound with their ear … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, liking, disliking, and both liking and disliking come up in them. If they wish: ‘May I meditate perceiving the unrepulsive in the repulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the repulsive in the unrepulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the unrepulsive in the repulsive and the unrepulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate perceiving the repulsive in the unrepulsive and the repulsive,’ that’s what they do. If they wish: ‘May I meditate staying equanimous, mindful and aware, rejecting both the repulsive and the unrepulsive,’ that’s what they do. That’s how they are a noble one with developed faculties.
ඉති ඛෝ, ආනන්ද, දේසිතා මයා අරියස්ස විනයේ අනුත්තරා ඉන්ද්රියභාවනා, දේසිතෝ සේඛෝ පාටිපදෝ, දේසිතෝ අරියෝ භාවිතින්ද්රියෝ.
So, Ānanda, I have taught the supreme development of the faculties in the training of the Noble One, I have taught the practicing trainee, and I have taught the noble one with developed faculties.
යං ඛෝ, ආනන්ද, සත්ථාරා කරණීයං සාවකානං හිතේසිනා අනුකම්පකේන අනුකම්පං උපාදාය, කතං වෝ තං මයා. ඒතානි, ආනන්ද, රුක්ඛමූලානි, ඒතානි සුඤ්ඤාගාරානි, ඣායථානන්ද, මා පමාදත්ථ, මා පච්ඡා විප්පටිසාරිනෝ අහුවත්ථ. අයං වෝ අම්හාකං අනුසාසනී”ති.
Out of compassion, I’ve done what a teacher should do who wants what’s best for their disciples. Here are these roots of trees, and here are these empty huts. Practice jhāna, Ānanda! Don’t be negligent! Don’t regret it later! This is my instruction to you.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Ānanda was happy with what the Buddha said.
ඉන්ද්රියභාවනාසුත්තං නිට්ඨිතං දසමං.
සළායතනවග්ගෝ නිට්ඨිතෝ පඤ්චමෝ.
තස්සුද්දානං
අනාථපිණ්ඩිකෝ ඡන්නෝ, පුණ්ණෝ නන්දකරාහුලා; ඡඡක්කං සළායතනිකං, නගරවින්දේය්යසුද්ධිකා; ඉන්ද්රියභාවනා චාපි, වග්ගෝ ඕවාදපඤ්චමෝති.
ඉදං වග්ගානමුද්දානං
දේවදහෝනුපදෝ ච, සුඤ්ඤතෝ ච විභඞ්ගකෝ; සළායතනෝති වග්ගා, උපරිපණ්ණාසකේ ඨිතාති.
උපරිපණ්ණාසකං සමත්තං.
තීහි පණ්ණාසකේහි පටිමණ්ඩිතෝ සකලෝ
මජ්ඣිමනිකායෝ සමත්තෝ.
The Middle-Length Suttas Collection is completed.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]