Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya

    ೧೦. ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾಸುತ್ತಂ

    10. Indriyabhāvanāsuttaṃ

    ೪೫೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಗಜಙ್ಗಲಾಯಂ 1 ವಿಹರತಿ ಸುವೇಳುವನೇ 2। ಅಥ ಖೋ ಉತ್ತರೋ ಮಾಣವೋ ಪಾರಾಸಿವಿಯನ್ತೇವಾಸೀ 3 ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಉತ್ತರಂ ಮಾಣವಂ ಪಾರಾಸಿವಿಯನ್ತೇವಾಸಿಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದೇಸೇತಿ, ಉತ್ತರ, ಪಾರಾಸಿವಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವಕಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ದೇಸೇತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಾರಾಸಿವಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವಕಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ, ಉತ್ತರ, ದೇಸೇತಿ ಪಾರಾಸಿವಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವಕಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನ ಸುಣಾತಿ – ಏವಂ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ದೇಸೇತಿ ಪಾರಾಸಿವಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವಕಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಖೋ, ಉತ್ತರ, ಅನ್ಧೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಬಧಿರೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ; ಯಥಾ ಪಾರಾಸಿವಿಯಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಚನಂ। ಅನ್ಧೋ ಹಿ, ಉತ್ತರ, ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಬಧಿರೋ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನ ಸುಣಾತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಉತ್ತರೋ ಮಾಣವೋ ಪಾರಾಸಿವಿಯನ್ತೇವಾಸೀ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಮಙ್ಕುಭೂತೋ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಧೋಮುಖೋ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನೋ ನಿಸೀದಿ।

    453. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā gajaṅgalāyaṃ 4 viharati suveḷuvane 5. Atha kho uttaro māṇavo pārāsiviyantevāsī 6 yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiviyantevāsiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘deseti, uttara, pārāsiviyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvana’’nti? ‘‘Deseti, bho gotama, pārāsiviyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvana’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana, uttara, deseti pārāsiviyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvana’’nti? ‘‘Idha, bho gotama, cakkhunā rūpaṃ na passati, sotena saddaṃ na suṇāti – evaṃ kho, bho gotama, deseti pārāsiviyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvana’’nti. ‘‘Evaṃ sante kho, uttara, andho bhāvitindriyo bhavissati, badhiro bhāvitindriyo bhavissati; yathā pārāsiviyassa brāhmaṇassa vacanaṃ. Andho hi, uttara, cakkhunā rūpaṃ na passati, badhiro sotena saddaṃ na suṇātī’’ti. Evaṃ vutte, uttaro māṇavo pārāsiviyantevāsī tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.

    ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉತ್ತರಂ ಮಾಣವಂ ಪಾರಾಸಿವಿಯನ್ತೇವಾಸಿಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತಂ ಮಙ್ಕುಭೂತಂ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧೋಮುಖಂ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಞ್ಞಥಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ದೇಸೇತಿ ಪಾರಾಸಿವಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವಕಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ಚ ಪನಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏತಸ್ಸ, ಭಗವಾ, ಕಾಲೋ; ಏತಸ್ಸ, ಸುಗತ, ಕಾಲೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಂ ದೇಸೇಯ್ಯ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದ, ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

    Atha kho bhagavā uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiviyantevāsiṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘aññathā kho, ānanda, deseti pārāsiviyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvanaṃ, aññathā ca panānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hotī’’ti. ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā ariyassa vinaye anuttaraṃ indriyabhāvanaṃ deseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ೪೫೪. ‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಹೋತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ । ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ವಾ ನಿಮೀಲೇಯ್ಯ, ನಿಮೀಲೇತ್ವಾ ವಾ ಉಮ್ಮೀಲೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ರೂಪೇಸು।

    454. ‘‘Kathañcānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti? Idhānanda, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ . Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti. Seyyathāpi, ānanda, cakkhumā puriso ummīletvā vā nimīleyya, nimīletvā vā ummīleyya; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā cakkhuviññeyyesu rūpesu.

    ೪೫೫. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ಅಚ್ಛರಂ 7 ಪಹರೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ಸದ್ದೇಸು।

    455. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ. Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti. Seyyathāpi, ānanda, balavā puriso appakasireneva accharaṃ 8 pahareyya; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā sotaviññeyyesu saddesu.

    ೪೫೬. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ , ಈಸಕಂಪೋಣೇ 9 ಪದುಮಪಲಾಸೇ 10 ಉದಕಫುಸಿತಾನಿ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ನ ಸಣ್ಠನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ಗನ್ಧೇಸು।

    456. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno ghānena gandhaṃ ghāyitvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ. Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti. Seyyathāpi, ānanda , īsakaṃpoṇe 11 padumapalāse 12 udakaphusitāni pavattanti, na saṇṭhanti; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā ghānaviññeyyesu gandhesu.

    ೪೫೭. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ಸಂಯೂಹಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ವಮೇಯ್ಯ 13; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ರಸೇಸು।

    457. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno jivhāya rasaṃ sāyitvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ. Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti . Seyyathāpi, ānanda, balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā appakasirena vameyya 14; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā jivhāviññeyyesu rasesu.

    ೪೫೮. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಸು।

    458. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ. Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti. Seyyathāpi, ānanda, balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu.

    ೪೫೯. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಖೋ ಮೇ ಇದಂ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ಉಪೇಕ್ಖಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ; ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದಿವಸಂಸನ್ತತ್ತೇ 15 ಅಯೋಕಟಾಹೇ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಉದಕಫುಸಿತಾನಿ ನಿಪಾತೇಯ್ಯ। ದನ್ಧೋ, ಆನನ್ದ, ಉದಕಫುಸಿತಾನಂ ನಿಪಾತೋ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಏವಂಸೀಘಂ ಏವಂತುವಟಂ ಏವಂಅಪ್ಪಕಸಿರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಮನಾಪಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸಣ್ಠಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಹೋತಿ।

    459. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ, uppannaṃ amanāpaṃ, uppannaṃ manāpāmanāpaṃ. Tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – upekkhā’ti. Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati; upekkhā saṇṭhāti. Seyyathāpi, ānanda, balavā puriso divasaṃsantatte 16 ayokaṭāhe dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya. Dandho, ānanda, udakaphusitānaṃ nipāto, atha kho naṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya; evameva kho, ānanda, yassa kassaci evaṃsīghaṃ evaṃtuvaṭaṃ evaṃappakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati, upekkhā saṇṭhāti – ayaṃ vuccatānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā manoviññeyyesu dhammesu. Evaṃ kho, ānanda, ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti.

    ೪೬೦. ‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ , ಸೇಖೋ ಹೋತಿ ಪಾಟಿಪದೋ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ತೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮನಾಪೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಅಮನಾಪೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮನಾಪಾಮನಾಪೇನ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ಹರಾಯತಿ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ। ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ…, ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ… ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ… ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ತೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮನಾಪೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಅಮನಾಪೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮನಾಪಾಮನಾಪೇನ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ಹರಾಯತಿ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸೇಖೋ ಹೋತಿ ಪಾಟಿಪದೋ।

    460. ‘‘Kathañcānanda , sekho hoti pāṭipado? Idhānanda, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭīyati harāyati jigucchati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…, jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭīyati harāyati jigucchati. Evaṃ kho, ānanda, sekho hoti pāṭipado.

    ೪೬೧. ‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲೇ 17 ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಞ್ಚ ತದುಭಯಂ ಅಭಿನಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ’ತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ।

    461. ‘‘Kathañcānanda, ariyo hoti bhāvitindriyo? Idhānanda, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle 18 appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle ca paṭikūle ca paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūlañca appaṭikūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, upekkhako tattha viharati sato sampajāno.

    ೪೬೨. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ… ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ… ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ… ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಮನಾಪಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನಾಪಾಮನಾಪಂ। ಸೋ ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಪಟಿಕೂಲೇ ಚ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ – ‘ಪಟಿಕೂಲಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಞ್ಚ ತದುಭಯಮ್ಪ್ಮ್ಪ್ಪಿ ಅಭಿನಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ’ತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ।

    462. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ, uppajjati amanāpaṃ, uppajjati manāpāmanāpaṃ. So sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle ca paṭikūle ca paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūlañca appaṭikūlañca tadubhayampmppi abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, upekkhako tattha viharati sato sampajāno. Evaṃ kho, ānanda, ariyo hoti bhāvitindriyo.

    ೪೬೩. ‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ದೇಸಿತಾ ಮಯಾ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಅನುತ್ತರಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ, ದೇಸಿತೋ ಸೇಖೋ ಪಾಟಿಪದೋ, ದೇಸಿತೋ ಅರಿಯೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ । ಯಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ಥಾರಾ ಕರಣೀಯಂ ಸಾವಕಾನಂ ಹಿತೇಸಿನಾ ಅನುಕಮ್ಪಕೇನ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ, ಕತಂ ವೋ ತಂ ಮಯಾ। ಏತಾನಿ, ಆನನ್ದ, ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ, ಏತಾನಿ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಾನಿ, ಝಾಯಥಾನನ್ದ, ಮಾ ಪಮಾದತ್ಥ, ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಅಹುವತ್ಥ। ಅಯಂ ವೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀ’’ತಿ।

    463. ‘‘Iti kho, ānanda, desitā mayā ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā, desito sekho pāṭipado, desito ariyo bhāvitindriyo . Yaṃ kho, ānanda, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, ānanda, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni, jhāyathānanda, mā pamādattha, mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti.

    ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।

    Indriyabhāvanāsuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.

    ಸಳಾಯತನವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪಞ್ಚಮೋ।

    Saḷāyatanavaggo niṭṭhito pañcamo.

    ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –

    Tassuddānaṃ –

    ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಛನ್ನೋ, ಪುಣ್ಣೋ ನನ್ದಕರಾಹುಲಾ।

    Anāthapiṇḍiko channo, puṇṇo nandakarāhulā;

    ಛಛಕ್ಕಂ ಸಳಾಯತನಿಕಂ, ನಗರವಿನ್ದೇಯ್ಯಸುದ್ಧಿಕಾ।

    Chachakkaṃ saḷāyatanikaṃ, nagaravindeyyasuddhikā;

    ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾ ಚಾಪಿ, ವಗ್ಗೋ ಓವಾದಪಞ್ಚಮೋತಿ॥

    Indriyabhāvanā cāpi, vaggo ovādapañcamoti.

    ಇದಂ ವಗ್ಗಾನಮುದ್ದಾನಂ –

    Idaṃ vaggānamuddānaṃ –

    ದೇವದಹೋನುಪದೋ ಚ, ಸುಞ್ಞತೋ ಚ ವಿಭಙ್ಗಕೋ।

    Devadahonupado ca, suññato ca vibhaṅgako;

    ಸಳಾಯತನೋತಿ ವಗ್ಗಾ, ಉಪರಿಪಣ್ಣಾಸಕೇ ಠಿತಾತಿ॥

    Saḷāyatanoti vaggā, uparipaṇṇāsake ṭhitāti.

    ಉಪರಿಪಣ್ಣಾಸಕಂ ಸಮತ್ತಂ।

    Uparipaṇṇāsakaṃ samattaṃ.

    ತೀಹಿ ಪಣ್ಣಾಸಕೇಹಿ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಸಕಲೋ

    Tīhi paṇṇāsakehi paṭimaṇḍito sakalo

    ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೋ ಸಮತ್ತೋ।

    Majjhimanikāyo samatto.




    Footnotes:
    1. ಕಜಙ್ಗಲಾಯಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಕಜ್ಜಙ್ಗಲಾಯಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)
    2. ವೇಳುವನೇ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಮುಖೇಲುವನೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    3. ಪಾರಾಸರಿಯನ್ತೇವಾಸೀ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಪಾರಾಸಿರಿಯನ್ತೇವಾಸೀ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)
    4. kajaṅgalāyaṃ (sī. pī.), kajjaṅgalāyaṃ (syā. kaṃ.)
    5. veḷuvane (syā. kaṃ.), mukheluvane (sī. pī.)
    6. pārāsariyantevāsī (sī. pī.), pārāsiriyantevāsī (syā. kaṃ.)
    7. ಅಚ್ಛರಿಕಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)
    8. accharikaṃ (syā. kaṃ. pī. ka.)
    9. ಈಸಕಪೋಣೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಈಸಕಫಣೇ (ಸೀ॰ ಅಟ್ಠ॰), ‘‘ಮಜ್ಝೇ ಉಚ್ಚಂ ಹುತ್ವಾ’’ತಿ ಟೀಕಾಯ ಸಂಸನ್ದಿತಬ್ಬಾ
    10. ಪದುಮಿನಿಪತ್ತೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)
    11. īsakapoṇe (sī. syā. kaṃ. pī.), īsakaphaṇe (sī. aṭṭha.), ‘‘majjhe uccaṃ hutvā’’ti ṭīkāya saṃsanditabbā
    12. paduminipatte (sī. syā. kaṃ. pī.)
    13. ಸನ್ಧಮೇಯ್ಯ (ಕ॰)
    14. sandhameyya (ka.)
    15. ದಿವಸಸನ್ತೇತ್ತೇ (ಸೀ॰)
    16. divasasantette (sī.)
    17. ಪಟಿಕ್ಕೂಲೇ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)
    18. paṭikkūle (sabbattha)



    Related texts:



    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Indriyabhāvanāsuttavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Indriyabhāvanāsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact