| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੬੮. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
68. Indriyaparopariyattañāṇaniddeso
੧੧੧. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ।
111. Katamaṃ tathāgatassa indriyaparopariyatta ñāṇaṃ? Idha tathāgato satte passati apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino appekacce na paralokavajjabhayadassāvino.
ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ।
Apparajakkhe mahārajakkheti saddho puggalo apparajakkho, assaddho puggalo mahārajakkho. Āraddhavīriyo puggalo apparajakkho, kusīto puggalo mahārajakkho. Upaṭṭhitassati puggalo apparajakkho, muṭṭhassati puggalo mahārajakkho. Samāhito puggalo apparajakkho, asamāhito puggalo mahārajakkho. Paññavā puggalo apparajakkho, duppañño puggalo mahārajakkho.
ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ।
Tikkhindriyemudindriyeti saddho puggalo tikkhindriyo, assaddho puggalo mudindriyo. Āraddhavīriyo puggalo tikkhindriyo, kusīto puggalo mudindriyo. Upaṭṭhitassati puggalo tikkhindriyo, muṭṭhassati puggalo mudindriyo. Samāhito puggalo tikkhindriyo, asamāhito puggalo mudindriyo. Paññavā puggalo tikkhindriyo, duppañño puggalo mudindriyo.
ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ।
Svākāre dvākāreti saddho puggalo svākāro, assaddho puggalo dvākāro. Āraddhavīriyo puggalo svākāro, kusīto puggalo dvākāro. Upaṭṭhitassati puggalo svākāro, muṭṭhassati puggalo dvākāro. Samāhito puggalo svākāro, asamāhito puggalo dvākāro. Paññavā puggalo svākāro, duppañño puggalo dvākāro.
ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ , ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ।
Suviññāpaye duviññāpayeti saddho puggalo suviññāpayo, assaddho puggalo duviññāpayo. Āraddhavīriyo puggalo suviññāpayo, kusīto puggalo duviññāpayo. Upaṭṭhitassati puggalo suviññāpayo, muṭṭhassati puggalo duviññāpayo. Samāhito puggalo suviññāpayo , asamāhito puggalo duviññāpayo. Paññavā puggalo suviññāpayo, duppañño puggalo duviññāpayo.
ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
Appekacce paralokavajjabhayadassāvino, appekacce na paralokavajjabhayadassāvinoti saddho puggalo paralokavajjabhayadassāvī, assaddho puggalo na paralokavajjabhayadassāvī. Āraddhavīriyo puggalo paralokavajjabhayadassāvī, kusīto puggalo na paralokavajjabhayadassāvī. Upaṭṭhitassati puggalo paralokavajjabhayadassāvī, muṭṭhassati puggalo na paralokavajjabhayadassāvī. Samāhito puggalo paralokavajjabhayadassāvī, asamāhito puggalo na paralokavajjabhayadassāvī. Paññavā puggalo paralokavajjabhayadassāvī, duppañño puggalo na paralokavajjabhayadassāvī.
੧੧੨. ਲੋਕੋਤਿ – ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ, ਧਾਤੁਲੋਕੋ, ਆਯਤਨਲੋਕੋ, વਿਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ , વਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ।
112.Lokoti – khandhaloko, dhātuloko, āyatanaloko, vipattibhavaloko , vipattisambhavaloko, sampattibhavaloko, sampattisambhavaloko.
ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਲੋਕਾ – ਨਾਮਞ੍ਚ, ਰੂਪਞ੍ਚ। ਤਯੋ ਲੋਕਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਲੋਕਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ। ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਾ – ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਛ ਲੋਕਾ – ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਲੋਕਾ – ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ । ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ। ਨવ ਲੋਕਾ – ਨવ ਸਤ੍ਤਾવਾਸਾ। ਦਸ ਲੋਕਾ – ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਦ੍વਾਦਸਲੋਕਾ – ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ।
Eko loko – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. Dve lokā – nāmañca, rūpañca. Tayo lokā – tisso vedanā. Cattāro lokā – cattāro āhārā. Pañca lokā – pañcupādānakkhandhā. Cha lokā – cha ajjhattikāni āyatanāni. Satta lokā – satta viññāṇaṭṭhitiyo . Aṭṭha lokā – aṭṭha lokadhammā. Nava lokā – nava sattāvāsā. Dasa lokā – dasāyatanāni. Dvādasalokā – dvādasāyatanāni. Aṭṭhārasa lokā – aṭṭhārasa dhātuyo.
વਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਾ વਜ੍ਜਾ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇ ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕੇ વਧਕੇ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ – ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
Vajjanti sabbe kilesā vajjā, sabbe duccaritā vajjā, sabbe abhisaṅkhārā vajjā, sabbe bhavagāmikammā vajjā. Iti imasmiñca loke imasmiñca vajje tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi ukkhittāsike vadhake. Imehi paññāsāya ākārehi imāni pañcindriyāni jānāti passati aññāti paṭivijjhati – idaṃ tathāgatassa indriyaparopariyatte ñāṇaṃ.
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਮੋ।
Indriyaparopariyattañāṇaniddeso aṭṭhasaṭṭhimo.
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੬੮. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 68. Indriyaparopariyattañāṇaniddesavaṇṇanā
