| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
இந்த்³ரியராஸிவண்ணனா
Indriyarāsivaṇṇanā
தத்தா²தி ஸத்³த³ஹனஸங்கா²தே அதி⁴மொக்க²லக்க²ணே. புக்³க³லோ ஸத்³த³ஹதீதி இமினாபி ஸத்³தா⁴ய ஆஹிதவிஸேஸானங் தங்ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் ஸத்³த³ஹனகிரியாய கத்துபா⁴வமேவ விபா⁴வேதி. அவயவப்³யாபாரோ ஹி ஸமுதா³யே வோஹரீயதீதி. ந கேவலங் பஸாத³னீயவத்து²ஸ்மிங் அப்பஸாத³னாகாரப்பவத்தமேவ அகுஸலங் அஸ்ஸத்³தி⁴யங், அத² கோ² அப்பஸாத³னீயவத்து²ஸ்மிங் பஸாத³னாகாரப்பவத்தம்பீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மிச்சா²தி⁴மொக்கோ²’’தி வுத்தங். தேன பூரணாதீ³ஸு பஸாத³ஸ்ஸ அஸ்ஸத்³தி⁴யதமாஹ. பஸாத³பூ⁴தோதி ஏதேன அப்பஸாத³பூ⁴தங் அஸ்ஸத்³தி⁴யங் நிவத்தேதி. வத்து²க³தோதி இமினா மிச்சா²தி⁴மொக்க²ங். ‘‘பஸாத³பூ⁴தோ நிச்ச²யோ’’தி இமினா பன விபா⁴விதமேவத்த²ங் பாகடங் கரொந்தோ ‘‘ந யேவாபனகாதி⁴மொக்கோ²’’தி ஆஹ. அகாலுஸ்ஸியங் பஸாதோ³, தங் பன அஸங்கோ²ப⁴பா⁴வதோ ‘‘அனாவிலபா⁴வோ’’தி வுத்தங். தஞ்ஹி ஸம்பயுத்தேஸு வித³ஹந்தீ ஸத்³தா⁴ அகாலுஸ்ஸியபச்சுபட்டா²னா. ஏவமேதந்தி அதி⁴முச்சனாகாரேன பன க³ஹேதப்³ப³த்தா அதி⁴முத்திபச்சுபட்டா²னா. பு³த்³தா⁴தி³வத்தூ²னீதி எத்த² இத⁴லோகபரலோககம்மப²லஸம்ப³ந்தா⁴பி ஸங்க³ஹிதாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ‘‘ஸத்³தா⁴ஹத்தோ², மஹானாம, அரியஸாவகோ’’தி, ‘‘ஸத்³தீ⁴த⁴ வித்தங் புரிஸஸ்ஸ ஸெட்ட²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.246; ஸு॰ நி॰ 184), ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜங் தபோ வுட்டீ²’’தி (ஸங்॰ நி॰ 1.197; ஸு॰ நி॰ 77) ஏவமாதி³வசனதோ குஸலத⁴ம்மானங் ஆதா³னாதீ³ஸு ஹத்தா²த³யோ விய ஸத்³தா⁴ த³ட்ட²ப்³பா³.
Tatthāti saddahanasaṅkhāte adhimokkhalakkhaṇe. Puggalo saddahatīti imināpi saddhāya āhitavisesānaṃ taṃsampayuttadhammānaṃ saddahanakiriyāya kattubhāvameva vibhāveti. Avayavabyāpāro hi samudāye voharīyatīti. Na kevalaṃ pasādanīyavatthusmiṃ appasādanākārappavattameva akusalaṃ assaddhiyaṃ, atha kho appasādanīyavatthusmiṃ pasādanākārappavattampīti dassetuṃ ‘‘micchādhimokkho’’ti vuttaṃ. Tena pūraṇādīsu pasādassa assaddhiyatamāha. Pasādabhūtoti etena appasādabhūtaṃ assaddhiyaṃ nivatteti. Vatthugatoti iminā micchādhimokkhaṃ. ‘‘Pasādabhūto nicchayo’’ti iminā pana vibhāvitamevatthaṃ pākaṭaṃ karonto ‘‘na yevāpanakādhimokkho’’ti āha. Akālussiyaṃ pasādo, taṃ pana asaṅkhobhabhāvato ‘‘anāvilabhāvo’’ti vuttaṃ. Tañhi sampayuttesu vidahantī saddhā akālussiyapaccupaṭṭhānā. Evametanti adhimuccanākārena pana gahetabbattā adhimuttipaccupaṭṭhānā. Buddhādivatthūnīti ettha idhalokaparalokakammaphalasambandhāpi saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Saddhāhattho, mahānāma, ariyasāvako’’ti, ‘‘saddhīdha vittaṃ purisassa seṭṭha’’nti (saṃ. ni. 1.246; su. ni. 184), ‘‘saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhī’’ti (saṃ. ni. 1.197; su. ni. 77) evamādivacanato kusaladhammānaṃ ādānādīsu hatthādayo viya saddhā daṭṭhabbā.
‘‘இத⁴ பி⁴க்கு²னா கம்மங் கத்தப்³ப³ங் ஹோதி. தஸ்ஸ ஏவங் ஹோதி ‘கம்மங் கோ² மே கத்தப்³ப³ங் ப⁴விஸ்ஸதி, கம்மங் கோ² பன மே கரொந்தஸ்ஸ ந ஸுகரங் பு³த்³தா⁴னங் ஸாஸனங் மனஸி காதுங், ஹந்தா³ஹங் வீரியங் ஆரபா⁴மி அப்பத்தஸ்ஸ பத்தியா அனதி⁴க³தஸ்ஸ அதி⁴க³மாய அஸச்சி²கதஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாயா’’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.335) –
‘‘Idha bhikkhunā kammaṃ kattabbaṃ hoti. Tassa evaṃ hoti ‘kammaṃ kho me kattabbaṃ bhavissati, kammaṃ kho pana me karontassa na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā’’’ti (dī. ni. 3.335) –
ஆதி³கா அனுரூபபச்சவெக்க²ணா.
Ādikā anurūpapaccavekkhaṇā.
தங்மூலகானீதி க³ந்தப்³ப³மக்³கா³தி³மூலகானி. எத்த² ச மக்³கோ³ க³ந்தப்³போ³ ஹோதீதிஆத³யோ அட்ட²கதா²யங் த³ஸ்ஸனவஸேனேவ வுத்தா, ந பாளியங் ஆக³தானுக்கமேனாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Taṃmūlakānīti gantabbamaggādimūlakāni. Ettha ca maggo gantabbo hotītiādayo aṭṭhakathāyaṃ dassanavaseneva vuttā, na pāḷiyaṃ āgatānukkamenāti daṭṭhabbaṃ.
கரணாதி³காலே விய சிரகதாதி³ஆரம்மணங் விபூ⁴தங் கத்வா பவத்தந்தீ ஸதி தங் உபக³ந்த்வா திட்ட²ந்தீ அனிஸ்ஸஜ்ஜந்தீ ச ஹோதி. யங் ஆரம்மணங் ஸம்முட்ட²ங், தங் பிலவித்வா க³தங் விய சலிதங் விய ச ஹோதி, தப்படிபக்க²பா⁴வேன பன அஸம்முட்ட²ந்தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘உத³கே அலாபு³ வியா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸாரணந்தி ஏதேன ‘‘ஸரந்தி தாயா’’தி இமமேவத்த²ங் விபா⁴வேதி. ஸரணகிரியாய ஹி பவத்தமானானங் த⁴ம்மானங் தத்த² ஆதி⁴பச்சபா⁴வேன ஸதி பச்சயோ. தஸ்ஸா ஹி ததா² பச்சயபா⁴வே ஸதி தே த⁴ம்மா ஸாரிதா அஸம்முட்ட²கதா அபிலாவிதாஹொந்தீதி. ‘‘இமேஹி நாம ஹேதூஹி பச்சயேஹி ச ஏதே த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தீ’’தி ஸம்ப⁴வதோ. ‘‘இமங் நாம ப²லங் நிப்³ப³த்தெந்தீ’’தி ப²லதோ த⁴ம்மா உப்பஜ்ஜனேன விபச்சனேன ச நிப்ப²ன்னா நாம ஹொந்தீதி. வத்து²பூ⁴தாதி ஆரம்மணபூ⁴தா.
Karaṇādikāle viya cirakatādiārammaṇaṃ vibhūtaṃ katvā pavattantī sati taṃ upagantvā tiṭṭhantī anissajjantī ca hoti. Yaṃ ārammaṇaṃ sammuṭṭhaṃ, taṃ pilavitvā gataṃ viya calitaṃ viya ca hoti, tappaṭipakkhabhāvena pana asammuṭṭhanti imamatthaṃ dassento ‘‘udake alābu viyā’’tiādimāha. Tattha sāraṇanti etena ‘‘saranti tāyā’’ti imamevatthaṃ vibhāveti. Saraṇakiriyāya hi pavattamānānaṃ dhammānaṃ tattha ādhipaccabhāvena sati paccayo. Tassā hi tathā paccayabhāve sati te dhammā sāritā asammuṭṭhakatā apilāvitāhontīti. ‘‘Imehi nāma hetūhi paccayehi ca ete dhammā sambhavantī’’ti sambhavato. ‘‘Imaṃ nāma phalaṃ nibbattentī’’ti phalato dhammā uppajjanena vipaccanena ca nipphannā nāma hontīti. Vatthubhūtāti ārammaṇabhūtā.
ஸதிபி ஸப்³பே³ஸங் ஸாரம்மணத⁴ம்மானங் ஆரம்மணக்³க³ஹணே ந சித்தங் விய பரே பரிச்சி²ஜ்ஜகா³ஹினோதி ‘‘பரிச்சி²ன்னோபலத்³தி⁴வஸேன ஜானாதீ’’தி சித்தங் வுத்தங். சேதஸிகேஸு ஹி கேசி விஸயங் பரிச்சி²ஜ்ஜ க³ஹேதுங் ந ஸக்கொந்தி, கேசி பன பரிச்சே²த³மத்தேயேவ திட்ட²ந்தி, ந விஞ்ஞாணங் விய விஸயங் க³ண்ஹந்தீதி யே ஆஸங்கிதப்³பா³, தேஸு தத³பா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ந ஸஞ்ஞா…பே॰… விஜ்ஜ²னவஸேனா’’தி ஆஹ.
Satipi sabbesaṃ sārammaṇadhammānaṃ ārammaṇaggahaṇe na cittaṃ viya pare paricchijjagāhinoti ‘‘paricchinnopaladdhivasena jānātī’’ti cittaṃ vuttaṃ. Cetasikesu hi keci visayaṃ paricchijja gahetuṃ na sakkonti, keci pana paricchedamatteyeva tiṭṭhanti, na viññāṇaṃ viya visayaṃ gaṇhantīti ye āsaṅkitabbā, tesu tadabhāvaṃ dassento ‘‘na saññā…pe… vijjhanavasenā’’ti āha.
பீதியா ச ஸோமனஸ்ஸபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி இத³ங் பீதி ச ஸோமனஸ்ஸஞ்ச பீதிஸோமனஸ்ஸந்தி பீதிஸோமனஸ்ஸானங் துல்யயோக³ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ஸோமனஸ்ஸஸ்ஸேவ பன ‘‘ஆஜஞ்ஞரதோ²’’தி விய பீதியுத்தங் ஸோமனஸ்ஸங் பீதிஸோமனஸ்ஸந்தி பதா⁴னபா⁴வோ இச்சி²தோதி ந பீதியா ஸோமனஸ்ஸபா⁴வப்பத்தி. ந ஹி பதா⁴னே விஜ்ஜமானே அப்பதா⁴னங் உபயுஜ்ஜதி, பீதிக்³க³ஹணஞ்செத்த² பீதியுத்தஸ்ஸ ஸோமனஸ்ஸஸ்ஸ யேபு⁴ய்யேன பா⁴வதோ பரிப்³யத்தகிச்சதோ ச கதங், ந ச நிப்பீதிகஸோமனஸ்ஸஸ்ஸ அஸங்க³ஹோ. ருள்ஹீஸத்³தே³ஸு கிரியாய அனச்சந்திகபா⁴வதோ. பீதியா பன உபலக்க²ணபா⁴வேன அயமத்தோ² ஸுட்டு² யுஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘பீதிஉபலக்கி²தங் வா’’திஆதி³.
Pītiyā ca somanassabhāvo āpajjatīti idaṃ pīti ca somanassañca pītisomanassanti pītisomanassānaṃ tulyayogaṃ sandhāya vuttaṃ. Somanassasseva pana ‘‘ājaññaratho’’ti viya pītiyuttaṃ somanassaṃ pītisomanassanti padhānabhāvo icchitoti na pītiyā somanassabhāvappatti. Na hi padhāne vijjamāne appadhānaṃ upayujjati, pītiggahaṇañcettha pītiyuttassa somanassassa yebhuyyena bhāvato paribyattakiccato ca kataṃ, na ca nippītikasomanassassa asaṅgaho. Ruḷhīsaddesu kiriyāya anaccantikabhāvato. Pītiyā pana upalakkhaṇabhāvena ayamattho suṭṭhu yujjatīti dassento āha ‘‘pītiupalakkhitaṃ vā’’tiādi.
பவத்தங் உபாதி³ன்னக்க²ந்த⁴ங். சிரட்டி²திகங் ஹோதீதி ஏதேன ந கேவலங் அனுபாலேதப்³ப³த⁴ம்மானங் க²ணட்டி²தியாயேவ, அத² கோ² பப³ந்தா⁴னுபச்சே²த³ஸ்ஸபி ஜீவிதங் காரணந்தி த³ஸ்ஸேதி. அஞ்ஞதா² ஹி ஆயுக்க²யமரணங் ந யுஜ்ஜெய்யாதி. அவிஸேஸேனாதி காரணவிஸேஸானபெக்கே²ன ஜீவிதிந்த்³ரியதாஸாமஞ்ஞேன. யதி³பி அரூபாஸஞ்ஞப⁴வேஸு ரூபாரூபத⁴ம்மா நப்பவத்தந்தி, தேஹி பன புரிமபச்சி²மப⁴வேஸு சரிமபட²மத⁴ம்மா ஸமானஜாதியேன அப்³யவஹிததாய நிரந்தராயேவ நாம ஹொந்தீதி ‘‘யாவ பரினிப்³பா³னங் அவிச்சி²ன்னங் பவத்ததீ’’தி வுத்தங். அனுபாலனாதி³கஸ்ஸாதி அனுபாலனபவத்தனட்ட²பனானியேவ வத³தி. ஜீவமானவிஸேஸப்பச்சயபா⁴வதோதி ஸஹஜாதானங் ஜீவமானதாவிஸேஸஸ்ஸ பச்சயபா⁴வதோ. இந்த்³ரியப³த்³த⁴ஸ்ஸ ஹி மதரூபதோ கம்மஜஸ்ஸ ச உதுஜாதி³தோ விஸேஸோ ஜீவிதிந்த்³ரியகதோதி.
Pavattaṃ upādinnakkhandhaṃ. Ciraṭṭhitikaṃ hotīti etena na kevalaṃ anupāletabbadhammānaṃ khaṇaṭṭhitiyāyeva, atha kho pabandhānupacchedassapi jīvitaṃ kāraṇanti dasseti. Aññathā hi āyukkhayamaraṇaṃ na yujjeyyāti. Avisesenāti kāraṇavisesānapekkhena jīvitindriyatāsāmaññena. Yadipi arūpāsaññabhavesu rūpārūpadhammā nappavattanti, tehi pana purimapacchimabhavesu carimapaṭhamadhammā samānajātiyena abyavahitatāya nirantarāyeva nāma hontīti ‘‘yāva parinibbānaṃ avicchinnaṃ pavattatī’’ti vuttaṃ. Anupālanādikassāti anupālanapavattanaṭṭhapanāniyeva vadati. Jīvamānavisesappaccayabhāvatoti sahajātānaṃ jīvamānatāvisesassa paccayabhāvato. Indriyabaddhassa hi matarūpato kammajassa ca utujādito viseso jīvitindriyakatoti.
Related texts:
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / இந்த்³ரியராஸிவண்ணனா • Indriyarāsivaṇṇanā
