| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
5. இந்த்³ரியஸமோதா⁴னவண்ணனா
5. Indriyasamodhānavaṇṇanā
204. இதா³னி ஸமாதி⁴ங் பா⁴வயதோ விபஸ்ஸனங் பா⁴வயதோ ச இந்த்³ரியஸமோதா⁴னங் த³ஸ்ஸேதுகாமோ பட²மங் தாவ உபட்டா²னகோஸல்லப்பபே⁴த³ங் நித்³தி³ஸிதுங் புது²ஜ்ஜனோ ஸமாதி⁴ங் பா⁴வெந்தோதிஆதி³மாஹ. தத்த² புது²ஜ்ஜனோ ஸமாதி⁴ங் பா⁴வெந்தோதி நிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யங் ஸமாதி⁴ங் பா⁴வெந்தோ. ஸெக்க²ஸ்ஸ வீதராக³ஸ்ஸ ச பன லோகுத்தரோபி ஸமாதி⁴ லப்³ப⁴தி. ஆவஜ்ஜிதத்தாதி கஸிணாதி³னிமித்தஸ்ஸ ஆவஜ்ஜிதத்தா, கஸிணாதி³பரிகம்மங் கத்வா தத்த² உப்பாதி³தனிமித்தத்தாதி வுத்தங் ஹோதி. ஆரம்மணூபட்டா²னகுஸலோதி தஸ்ஸ உப்பாதி³தஸ்ஸ நிமித்தஸ்ஸேவ உபட்டா²னே குஸலோ. ஸமத²னிமித்தூபட்டா²னகுஸலோதி அச்சாரத்³த⁴வீரியதாதீ³ஹி உத்³த⁴தே சித்தே பஸ்ஸத்³தி⁴ஸமாதி⁴உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³பா⁴வனாவஸேன சித்தோபஸமனிமித்தஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. பக்³க³ஹனிமித்தூபட்டா²னகுஸலோதி அதிஸிதி²லவீரியதாதீ³ஹி லீனே சித்தே த⁴ம்மவிசயவீரியபீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³பா⁴வனாவஸேன சித்தபக்³க³ஹனிமித்தஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. அவிக்கே²பூபட்டா²னகுஸலோதி அனுத்³த⁴தாலீனசித்தஸ்ஸ ஸம்பயுத்தஸ்ஸ ஸமாதி⁴ஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. ஓபா⁴ஸூபட்டா²னகுஸலோதி பஞ்ஞாபயோக³மந்த³தாய நிரஸ்ஸாதே³ சித்தே அட்ட²ஸங்வேக³வத்து²பச்சவெக்க²ணேன சித்தங் ஸங்வேஜெத்வா ஞாணோபா⁴ஸஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. அட்ட² ஸங்வேக³வத்தூ²னி நாம ஜாதிஜராப்³யாதி⁴மரணானி சத்தாரி, அபாயது³க்க²ங் பஞ்சமங், அதீதே வட்டமூலகங் து³க்க²ங், அனாக³தே வட்டமூலகங் து³க்க²ங், பச்சுப்பன்னே ஆஹாரபரியெட்டி²மூலகங் து³க்க²ந்தி. ஸம்பஹங்ஸனூபட்டா²னகுஸலோதி உபஸமஸுகா²னதி⁴க³மேன நிரஸ்ஸாதே³ சித்தே பு³த்³த⁴த⁴ம்மஸங்க⁴கு³ணானுஸ்ஸரணேன சித்தங் பஸாதெ³ந்தோ ஸம்பஹங்ஸனஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. உபெக்கூ²பட்டா²னகுஸலோதி உத்³த⁴தாதி³தோ³ஸவிரஹிதே சித்தே நிக்³க³ஹபக்³க³ஹாதீ³ஸு ப்³யாபாராபா⁴வகரணேன உபெக்கா²ய உபட்டா²னே குஸலோ. ஸெக்கோ²தி திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸிக்க²தீதி ஸெக்கோ². ஏகத்தூபட்டா²னகுஸலோதி ஸக்காயதி³ட்டா²தீ³னங் பஹீனத்தா நெக்க²ம்மாதி³னோ ஏகத்தஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ.
204. Idāni samādhiṃ bhāvayato vipassanaṃ bhāvayato ca indriyasamodhānaṃ dassetukāmo paṭhamaṃ tāva upaṭṭhānakosallappabhedaṃ niddisituṃ puthujjano samādhiṃ bhāventotiādimāha. Tattha puthujjano samādhiṃ bhāventoti nibbedhabhāgiyaṃ samādhiṃ bhāvento. Sekkhassa vītarāgassa ca pana lokuttaropi samādhi labbhati. Āvajjitattāti kasiṇādinimittassa āvajjitattā, kasiṇādiparikammaṃ katvā tattha uppāditanimittattāti vuttaṃ hoti. Ārammaṇūpaṭṭhānakusaloti tassa uppāditassa nimittasseva upaṭṭhāne kusalo. Samathanimittūpaṭṭhānakusaloti accāraddhavīriyatādīhi uddhate citte passaddhisamādhiupekkhāsambojjhaṅgabhāvanāvasena cittopasamanimittassa upaṭṭhāne kusalo. Paggahanimittūpaṭṭhānakusaloti atisithilavīriyatādīhi līne citte dhammavicayavīriyapītisambojjhaṅgabhāvanāvasena cittapaggahanimittassa upaṭṭhāne kusalo. Avikkhepūpaṭṭhānakusaloti anuddhatālīnacittassa sampayuttassa samādhissa upaṭṭhāne kusalo. Obhāsūpaṭṭhānakusaloti paññāpayogamandatāya nirassāde citte aṭṭhasaṃvegavatthupaccavekkhaṇena cittaṃ saṃvejetvā ñāṇobhāsassa upaṭṭhāne kusalo. Aṭṭha saṃvegavatthūni nāma jātijarābyādhimaraṇāni cattāri, apāyadukkhaṃ pañcamaṃ, atīte vaṭṭamūlakaṃ dukkhaṃ, anāgate vaṭṭamūlakaṃ dukkhaṃ, paccuppanne āhārapariyeṭṭhimūlakaṃ dukkhanti. Sampahaṃsanūpaṭṭhānakusaloti upasamasukhānadhigamena nirassāde citte buddhadhammasaṅghaguṇānussaraṇena cittaṃ pasādento sampahaṃsanassa upaṭṭhāne kusalo. Upekkhūpaṭṭhānakusaloti uddhatādidosavirahite citte niggahapaggahādīsu byāpārābhāvakaraṇena upekkhāya upaṭṭhāne kusalo. Sekkhoti tisso sikkhā sikkhatīti sekkho. Ekattūpaṭṭhānakusaloti sakkāyadiṭṭhādīnaṃ pahīnattā nekkhammādino ekattassa upaṭṭhāne kusalo.
வீதராகோ³தி ஸப்³ப³ஸோ பஹீனராக³த்தா வீதராகோ³ கீ²ணாஸவோ. ஞாணூபட்டா²னகுஸலோதி அரஹா த⁴ம்மேஸு விக³தஸம்மோஹத்தா தத்த² தத்த² அஸம்மோஹஞாணஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. விமுத்தூபட்டா²னகுஸலோதி அரஹத்தப²லவிமுத்தியா உபட்டா²னே குஸலோ. விமுத்தீதி ஹி ஸப்³ப³கிலேஸேஹி விமுத்தத்தா அரஹத்தப²லவிமுத்தி அதி⁴ப்பேதா.
Vītarāgoti sabbaso pahīnarāgattā vītarāgo khīṇāsavo. Ñāṇūpaṭṭhānakusaloti arahā dhammesu vigatasammohattā tattha tattha asammohañāṇassa upaṭṭhāne kusalo. Vimuttūpaṭṭhānakusaloti arahattaphalavimuttiyā upaṭṭhāne kusalo. Vimuttīti hi sabbakilesehi vimuttattā arahattaphalavimutti adhippetā.
205. விபஸ்ஸனாபா⁴வனாய உபட்டா²னானுபட்டா²னேஸு அனிச்சதோதிஆதீ³னி நிச்சதோதிஆதீ³னி ச ஸீலகதா²யங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³பா³னி. பாட²தோ பன ‘‘ஆயூஹனானுபட்டா²னகுஸலோ விபரிணாமூபட்டா²னகுஸலோ அனிமித்தூபட்டா²னகுஸலோ நிமித்தானுபட்டா²னகுஸலோ அப்பணிஹிதூபட்டா²னகுஸலோ பணிதி⁴அனுபட்டா²னகுஸலோ அபி⁴னிவேஸானுபட்டா²னகுஸலோ’’தி ஏதேஸு ஸாமிவசனேன ஸமாஸபத³ச்சே²தோ³ காதப்³போ³. ஸேஸேஸு பன நிஸ்ஸக்கவசனேன பாடோ².
205. Vipassanābhāvanāya upaṭṭhānānupaṭṭhānesu aniccatotiādīni niccatotiādīni ca sīlakathāyaṃ vuttanayeneva veditabbāni. Pāṭhato pana ‘‘āyūhanānupaṭṭhānakusalo vipariṇāmūpaṭṭhānakusalo animittūpaṭṭhānakusalo nimittānupaṭṭhānakusalo appaṇihitūpaṭṭhānakusalo paṇidhianupaṭṭhānakusalo abhinivesānupaṭṭhānakusalo’’ti etesu sāmivacanena samāsapadacchedo kātabbo. Sesesu pana nissakkavacanena pāṭho.
206. ஸுஞ்ஞதூபட்டா²னகுஸலோதி பனெத்த² ஸுஞ்ஞதோ உபட்டா²னகுஸலோதி வா ஸுஞ்ஞதாய உபட்டா²னகுஸலோதி வா பத³ச்சே²தோ³ காதப்³போ³. யஸ்மா பன நிப்³பி³தா³விராக³னிரோத⁴படினிஸ்ஸக்³கா³னுபஸ்ஸனா அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனா யதா²பூ⁴தஞாணத³ஸ்ஸனங் படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனா விவட்டனானுபஸ்ஸனாதி இமா அட்ட² மஹாவிபஸ்ஸனா அத்தனோ ஸபா⁴வவிஸேஸேன விஸேஸிதா, ந ஆரம்மணவிஸேஸேன, தஸ்மா இமாஸங் அட்ட²ன்னங் ‘‘அனிச்சதோ உபட்டா²னகுஸலோ ஹோதீ’’திஆதீ³னி வசனானி விய ‘‘நிப்³பி³தா³தோ உபட்டா²னகுஸலோ ஹோதீ’’திஆதீ³னி வசனானி ந யுஜ்ஜந்தி. தஸ்மா ஏவ இமா அட்ட² ந யோஜிதா. ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனா பன ‘‘ஸுஞ்ஞதூபட்டா²னகுஸலோ ஹோதி, அபி⁴னிவேஸானுபட்டா²னகுஸலோ ஹோதீ’’தி இமினா யுக³லகவசனேனேவ அத்த²தோ ‘‘ஆதீ³னவதோ உபட்டா²னகுஸலோ ஹோதி, ஆலயாபி⁴னிவேஸானுபட்டா²னகுஸலோ ஹோதீ’’தி யோஜிதாவ ஹோதீதி ஸரூபேன ந யோஜிதா. இதி புரிமா ச அட்ட², அயஞ்ச ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனாதி அட்டா²ரஸஸு மஹாவிபஸ்ஸனாஸு இமா நவ அயோஜெத்வா இதரா ஏவ நவ யோஜிதாதி வேதி³தப்³பா³. ஞாணூபட்டா²னகுஸலோதி ஸெக்கோ² விபஸ்ஸனூபக்கிலேஸானங் அபா⁴வதோ விபஸ்ஸனாபா⁴வனாய ஞாணஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. ஸமாதி⁴பா⁴வனாய பன நிகந்திஸப்³பா⁴வதோ ஞாணூபட்டா²னே குஸலோதி ந வுத்தோ.
206.Suññatūpaṭṭhānakusaloti panettha suññato upaṭṭhānakusaloti vā suññatāya upaṭṭhānakusaloti vā padacchedo kātabbo. Yasmā pana nibbidāvirāganirodhapaṭinissaggānupassanā adhipaññādhammavipassanā yathābhūtañāṇadassanaṃ paṭisaṅkhānupassanā vivaṭṭanānupassanāti imā aṭṭha mahāvipassanā attano sabhāvavisesena visesitā, na ārammaṇavisesena, tasmā imāsaṃ aṭṭhannaṃ ‘‘aniccato upaṭṭhānakusalo hotī’’tiādīni vacanāni viya ‘‘nibbidāto upaṭṭhānakusalo hotī’’tiādīni vacanāni na yujjanti. Tasmā eva imā aṭṭha na yojitā. Ādīnavānupassanā pana ‘‘suññatūpaṭṭhānakusalo hoti, abhinivesānupaṭṭhānakusalo hotī’’ti iminā yugalakavacaneneva atthato ‘‘ādīnavato upaṭṭhānakusalo hoti, ālayābhinivesānupaṭṭhānakusalo hotī’’ti yojitāva hotīti sarūpena na yojitā. Iti purimā ca aṭṭha, ayañca ādīnavānupassanāti aṭṭhārasasu mahāvipassanāsu imā nava ayojetvā itarā eva nava yojitāti veditabbā. Ñāṇūpaṭṭhānakusaloti sekkho vipassanūpakkilesānaṃ abhāvato vipassanābhāvanāya ñāṇassa upaṭṭhāne kusalo. Samādhibhāvanāya pana nikantisabbhāvato ñāṇūpaṭṭhāne kusaloti na vutto.
விஸஞ்ஞோகூ³பட்டா²னகுஸலோதி ‘‘காமயோக³விஸஞ்ஞோகோ³ ப⁴வயோக³விஸஞ்ஞோகோ³ தி³ட்டி²யோக³விஸஞ்ஞோகோ³ அவிஜ்ஜாயோக³விஸஞ்ஞோகோ³’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.312) சதுதா⁴ வுத்தஸ்ஸ விஸஞ்ஞோக³ஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ. ஸஞ்ஞோகா³னுபட்டா²னகுஸலோதி காமயோக³ப⁴வயோக³தி³ட்டி²யோகா³விஜ்ஜாயோக³வஸேன சதுதா⁴ வுத்தஸ்ஸ ஸஞ்ஞோக³ஸ்ஸ அனுபட்டா²னே குஸலோ. நிரோதூ⁴பட்டா²னகுஸலோதி ‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, கீ²ணாஸவஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ நிப்³பா³னநின்னங் சித்தங் ஹோதி நிப்³பா³னபோணங் நிப்³பா³னபப்³பா⁴ரங் விவேகட்ட²ங் நெக்க²ம்மாபி⁴ரதங் ப்³யந்தீபூ⁴தங் ஸப்³ப³ஸோ ஆஸவட்டா²னியேஹி த⁴ம்மேஹீ’’தி (அ॰ நி॰ 10.90; படி॰ ம॰ 2.44 அத்த²தோ ஸமானங்) வுத்தகீ²ணாஸவப³லவஸேன நிப்³பா³னநின்னசித்தத்தா கீ²ணாஸவோவ நிரோத⁴ஸங்கா²தஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ உபட்டா²னே குஸலோ.
Visaññogūpaṭṭhānakusaloti ‘‘kāmayogavisaññogo bhavayogavisaññogo diṭṭhiyogavisaññogo avijjāyogavisaññogo’’ti (dī. ni. 3.312) catudhā vuttassa visaññogassa upaṭṭhāne kusalo. Saññogānupaṭṭhānakusaloti kāmayogabhavayogadiṭṭhiyogāvijjāyogavasena catudhā vuttassa saññogassa anupaṭṭhāne kusalo. Nirodhūpaṭṭhānakusaloti ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno nibbānaninnaṃ cittaṃ hoti nibbānapoṇaṃ nibbānapabbhāraṃ vivekaṭṭhaṃ nekkhammābhirataṃ byantībhūtaṃ sabbaso āsavaṭṭhāniyehi dhammehī’’ti (a. ni. 10.90; paṭi. ma. 2.44 atthato samānaṃ) vuttakhīṇāsavabalavasena nibbānaninnacittattā khīṇāsavova nirodhasaṅkhātassa nibbānassa upaṭṭhāne kusalo.
ஆரம்மணூபட்டா²னகுஸலவஸேனாதிஆதீ³ஸு குஸலந்தி ஞாணங். ஞாணம்பி ஹி குஸலபுக்³க³லயோக³தோ குஸலங் யதா² பண்டி³தபுக்³க³லயோக³தோ ‘‘பண்டி³தா த⁴ம்மா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ து³கமாதிகா 103). தஸ்மா கோஸல்லவஸேனாதி அத்தோ².
Ārammaṇūpaṭṭhānakusalavasenātiādīsu kusalanti ñāṇaṃ. Ñāṇampi hi kusalapuggalayogato kusalaṃ yathā paṇḍitapuggalayogato ‘‘paṇḍitā dhammā’’ti (dha. sa. dukamātikā 103). Tasmā kosallavasenāti attho.
207. இதா³னி சதுஸட்டி²யா ஆகாரேஹீதிஆதி³ ஞாணகதா²யங் (படி॰ ம॰ 1.107) வுத்தம்பி இந்த்³ரியகதா²ஸம்ப³ந்தே⁴ன இதா⁴னெத்வா வுத்தங். தங் ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங்.
207. Idāni catusaṭṭhiyā ākārehītiādi ñāṇakathāyaṃ (paṭi. ma. 1.107) vuttampi indriyakathāsambandhena idhānetvā vuttaṃ. Taṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
208. புன ஸமந்தசக்கு²ஸம்ப³ந்தே⁴ன இந்த்³ரியவிதா⁴னங் வத்துகாமோ ந தஸ்ஸ அத்³தி³ட்ட²மித⁴த்தி² கிஞ்சீதிஆதி³மாஹ. தத்த² ஸமந்தசக்கூ²தி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். பஞ்ஞிந்த்³ரியஸ்ஸ வஸேனாதிஆதி³னா பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங் அவியோகி³தங் த³ஸ்ஸேதி. ஸத்³த³ஹந்தோ பக்³க³ண்ஹாதீதிஆதீ³ஹி ஏகேகிந்த்³ரியமூலகேஹி பஞ்சஹி சதுக்கேஹி பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங் நின்னபயோக³காலே வா மக்³க³க்க²ணே வா ஏகரஸபா⁴வங் அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயபா⁴வஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. ஸத்³த³ஹிதத்தா பக்³க³ஹிதந்திஆதீ³ஹி ஏகேகிந்த்³ரியமூலகேஹி பஞ்சஹி சதுக்கேஹி பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங் நிப்³ப³த்திகாலே வா ப²லகாலே வா ஏகரஸபா⁴வங் அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயபா⁴வஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. புன பு³த்³த⁴சக்கு²ஸம்ப³ந்தே⁴ன இந்த்³ரியவிதா⁴னங் வத்துகாமோ யங் பு³த்³த⁴சக்கூ²திஆதி³மாஹ . தத்த² பு³த்³த⁴சக்கூ²தி இந்த்³ரியபரோபரியத்தஞாணங் ஆஸயானுஸயஞாணஞ்ச. பு³த்³த⁴ஞாணந்தி ச இத³ங் ததே³வ த்³வயங், ஸேஸங் ஹெட்டா² வுத்தத்த²மேவாதி.
208. Puna samantacakkhusambandhena indriyavidhānaṃ vattukāmo na tassa addiṭṭhamidhatthi kiñcītiādimāha. Tattha samantacakkhūti sabbaññutaññāṇaṃ. Paññindriyassa vasenātiādinā pañcannaṃ indriyānaṃ aviyogitaṃ dasseti. Saddahanto paggaṇhātītiādīhi ekekindriyamūlakehi pañcahi catukkehi pañcannaṃ indriyānaṃ ninnapayogakāle vā maggakkhaṇe vā ekarasabhāvaṃ aññamaññapaccayabhāvañca dasseti. Saddahitattā paggahitantiādīhi ekekindriyamūlakehi pañcahi catukkehi pañcannaṃ indriyānaṃ nibbattikāle vā phalakāle vā ekarasabhāvaṃ aññamaññapaccayabhāvañca dasseti. Puna buddhacakkhusambandhena indriyavidhānaṃ vattukāmo yaṃ buddhacakkhūtiādimāha . Tattha buddhacakkhūti indriyaparopariyattañāṇaṃ āsayānusayañāṇañca. Buddhañāṇanti ca idaṃ tadeva dvayaṃ, sesaṃ heṭṭhā vuttatthamevāti.
இந்த்³ரியஸமோதா⁴னவண்ணனா நிட்டி²தா.
Indriyasamodhānavaṇṇanā niṭṭhitā.
ஸத்³த⁴ம்மப்பகாஸினியா படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா²ய
Saddhammappakāsiniyā paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathāya
இந்த்³ரியகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Indriyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 5. இந்த்³ரியஸமோதா⁴னங் • 5. Indriyasamodhānaṃ
